3 februari 2006 door Ellen Gerrits
Mijn dochter is 5 jaar en ik ben een beetje bezorgd over haar taalontwikkeling. Op school zeggen ze er ook wat van, alleen doen ze er niets aan.
Het gaat erom dat ze erg langzaam spreekt. Ze spreekt alle woorden heel lang uit. Daarnaast moet ze heel lang nadenken om op de woorden te komen die ze wil gebruiken. Als ik haar voorlees, weet ze echt heel veel woorden niet, waarvan ik dacht dat ze die wel zou kennen.
Ze heeft af en toe last dat ze zich gewoon niet durft te uiten omdat ze bang is dat ze iets niet goed uitspreekt.
Ze wordt tweetalig opgevoed, wat misschien de oorzaak kan zijn. Haar tweede taal is Italiaans en dat spreekt ze ook nog niet zo goed.
Ze is de tweede van drie kinderen. De oudste is juist heel taalgericht en taalbewust. Haar ontwikkeling gaat verder goed, maar wat dit betreft vind ik het toch wel heel moeilijk.
Wat moet (of kan) ik hieraan doen?
Waarschijnlijk heeft uw dochter een taalprobleem. U geeft aan dat ze woordvindingsproblemen heeft en dat ze langzaam praat. Daarnaast maakt ook de school zich zorgen over haar taalvaardigheid. Ik adviseer u daarom een afspraak te maken met een multidisciplinair taalteam voor nader onderzoek.
Zulke taalteams vindt u bij het Audiologisch Centrum in uw regio (zie de adressen onderaan deze tekst). Wanneer er inderdaad sprake is van een taalprobleem, zal het team u adviseren over de behandeling.
Uw dochter is 5 jaar oud. Dat betekent dat haar taalgebruik steeds meer zou moeten gaan lijken op het taalgebruik van een volwassene:
Dat expliciete nadenken over taal zie je bijvoorbeeld mooi in een zinnetje uit het standaardwerk van Gillis en Schaerlaekens (2000) over kindertaal: "Zijn ze in Frankrijk rijk? Daar hebben ze toch veel frank?" (5 jaar en 4 maanden).
De tweetaligheid van uw dochter is overigens niet de oorzaak van haar taalproblemen. Ik zal u uitleggen waarom ik daar zo zeker van ben.
Kinderen die van jongs af aan opgroeien met twee of meer talen in de thuissituatie, leren die talen bijna vanzelf. U gaf zelf al het voorbeeld van uw oudste dochter, die juist heel taalgericht is. Ik neem aan dat u daarmee bedoelt dat zij zowel het Nederlands als het Italiaans goed beheerst. Dat bewijst dat een tweetalige opvoeding geen probleem hoeft te zijn.
Er kómen wel taalstoornissen voor bij meertalige kinderen, maar niet vaker dan bij eentalige kinderen. Als er in zo'n (meertalige) situatie sprake is van een taalstoornis, dan heeft dat gevolgen voor alle talen. Ik verwacht dan ook dat uw middelste dochter eveneens langzaam spreekt in het Italiaans en dat ze dan ook woordvindingsproblemen heeft.
Het taalteam zal bij uw dochter waarschijnlijk de Nederlandse taalvaardigheid onderzoeken, omdat het Nederlands haar dominante taal is. Bij meertalige kinderen waarbij thuis een andere taal wordt gesproken dan het Nederlands, is dit echter niet voldoende.
Wanneer een kind thuis een andere taal spreekt, dan is het van belang dat ook het taalniveau van die taal wordt vastgesteld. Voor dit onderzoek wordt meestal een tolk ingeschakeld. Pas wanneer er óók een ernstige achterstand wordt vastgesteld in de thuistaal, is er sprake van een taalstoornis.
Wilt u meer weten over taaldiagnostiek en taalstoornissen bij meertalige kinderen, dan kunt u terecht bij het Expertisecentrum Meertaligheid, Kind en Ontwikkeling van het Audiologisch Centrum in Den Haag.
Voor een overzicht van alle Audiologische Centra in Nederland, plus informatie over gehoorproblemen en taalproblemen, zie:
www.fenac.nl.
In uw woonplaats – Amsterdam – kunt u zowel terecht bij het AMC als bij het VU-Medisch Centrum. Deze academische ziekenhuizen hebben allebei een Audiologisch Centrum met een taalteam.
Veel succes!
