24 februari 2006 door Nadia Eversteijn
Mijn man en ik verwachten binnenkort onze eerste kindje. Omdat wij allebei van Antilliaanse afkomst zijn, willen wij ons kind tweetalig opvoeden (Nederlands en Papiaments). Mijn vraag is: hoe kunnen wij dat aanpakken?
U kunt tegen uw kindje al vanaf het begin twee talen spreken. Wel is het belangrijk dat hij of zij leert om het Papiaments en het Nederlands uit elkaar te houden.
Hieronder zal ik eerst uitleggen waarom uw taalsituatie anders is dan die van de meeste andere ouders die tweetalig opvoeden. Daarna zal ik een paar concrete manieren voorstellen om uw kindje tweetalig op te voeden.
Aangezien u en uw man allebei van Antilliaanse afkomst zijn, neem ik aan dat u allebei tweetalig bent. In dat opzicht verschilt u van de meeste andere ouders die meertalig opvoeden! Meestal hebben die namelijk een verschillende moedertaal. Of ze hebben allebei dezelfde moedertaal, die afwijkt van de taal die door de omgeving wordt gesproken.
Maar úw kind komt in een soort luxe positie terecht! Hij of zij krijgt ouders die allebei zowel de taal van hun
roots (Papiaments) als de taal van de omgeving (Nederlands) goed beheersen. Hóe goed u beide talen beheerst, is sterk afhankelijk van uw achtergrond. Jammer genoeg vertelde u niets daarover.
Ouders die op de Antillen geboren zijn, beheersen het Papiamentu (de benaming op Curaçao) of het Papiamèn (de benaming op Bonaire) vaak beter dan het Nederlands. Want hoewel het Nederlands nog altijd de officiële taal is op de Nederlandse Antillen, spreken de meeste mensen er thuis voornamelijk Papiaments.
Ook in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs wint het Papiaments langzaam maar zeker steeds meer terrein als instructietaal.
Maar hoe dan ook: hoe jonger u naar Nederland gekomen bent, des te beter uw Nederlands zal zijn, in vergelijking met uw Papiaments. En Antilliaanse kinderen die hier geboren zijn, spreken het Nederlands beter dan het Papiaments. Misschien zijn u en uw man zelf wel in Nederland geboren.
Er bestaat dus een duidelijk verband tussen de generatie waartoe je behoort, en de taal die je het beste beheerst. Dat verschijnsel heet 'inter-generationale taalverschuiving'.
Mocht het zo zijn dat u één taal duidelijk vloeiender spreekt dan de andere, dan raad ik u aan om uw 'beste' taal tegen uw kind te gaan spreken. Maar als mijn aanname klopt dat u allebei het Nederlands én het Papiaments vloeiend beheerst, dan kunt u eigenlijk alle kanten op.
U kunt kiezen tussen twee methodes:
Bij de OPOL-methode spreekt elke ouder zijn beste taal met het kind. Bijvoorbeeld: uzelf Nederlands en uw man Papiaments, of andersom. Bij de ML@H-methode spreekt u allebei de minderheidstaal, dus Papiaments, met jullie kind, waarbij je het Nederlands overlaat aan 'de buitenwereld'.
Voor meer informatie over deze methodes, zie:
Opnieuw tweetaligheid: welke methode? OPOL of ML@H?.
Maar het kan ook anders. Vermoedelijk voelt het voor u allebei het meest natuurlijk om zowel Papiaments áls Nederlands tegen uw kind te spreken. In dat geval is het voor uw kind wel het handigst als u hem of haar helpt om onderscheid te maken tussen die twee talen. Vooral in de eerste levensjaren (ongeveer tot de 3e verjaardag) is dit belangrijk.
Dat kunt u doen door gebruik te maken van de One Situation One Language-methode. U spreekt dan met uw man af dat u in bepaalde situaties die vaak terugkomen, één vaste taal met uw kind spreekt. De belangrijkste regel hierbij is: als de afspraak gemakkelijk en natuurlijk aanvoelt, is het goed.
Bijvoorbeeld:
Mocht het af en toe toch voorkomen dat u in één zin zowel Papiaments als Nederlands gebruikt, dan is dat helemaal niet erg. Dat hoort gewoon bij het natuurlijke taalgebruik van mensen die twee talen goed beheersen!
Ik wens u veel geluk met uw tweetalige wereldburgertje op komst.
