21 maart 2003 door Ward van Alphen
Onze (pleeg)dochter van 5 weigert al sinds ze anderhalf is warm eten. Ze is ons vijfde kind en we dachten: ach, het hoort erbij en het gaat vanzelf wel weer over. Niet dus!
We hebben echt álle foefjes en trucjes wel geprobeerd en zijn nu toch op het punt beland dat we denken aan een slikfobie. Want hoewel haar smaak intussen behoorlijk eenzijdig ontwikkeld moet zijn, is niet het eten in de mond hebben (en dus proeven) het probleem, maar het doorslikken ervan.
Haar dwingen, in welke mate dan ook, leidt tot pure hysterie. Ze blijft – al huilend – gerust een kwartier met dezelfde hap in haar mond zitten maar slikt hem dus niet door...
U stelt niet echt een bepaalde vraag aan ons, maar het is me wel duidelijk dat u zich behoorlijk klem voelt zitten. Je kunt je afvragen wat er nog aan nieuwe tips te bedenken is (als u echt al alles geprobeerd heeft) en of het inmiddels al niet zover is dat u professionele hulp moet gaan zoeken. Maar goed, we gaan een poging wagen.
Of dit een echte slikfobie is, kan ik uit uw informatie niet opmaken. Ik denk echter van niet, aangezien het probleem zich alleen lijkt voor te doen bij warm eten en niet bij drinken of brood eten. Het kan overigens nog wel steeds een bepaalde fobie zijn, maar dan eentje die specifiek gekoppeld is aan het warme eten.
Het lijkt er eerder op dat het bekende gevecht over autonomie ("wie is hier degene die bepaalt wat er gebeurt") is vastgelopen. Het gebeurt wel vaker dat die strijd, die alle kinderen en alle ouders moeten voeren, zich afspeelt rond het eten.
Op een bepaalde leeftijd gaat een kind ontdekken dat hij door iets te willen of te weigeren invloed heeft op zichzelf, en op de omgeving. Wanneer zich dat uit in eetproblemen, kán het zijn dat zo'n kind gewoon een hekel heeft aan bepaalde eigenschappen van bepaalde voedingsmiddelen (smaak, geur, structuur, etc.), maar vaak gaat het om iets algemeners.
In zo'n geval, als het om iets algemeners, zijn er verschillende strategieën mogelijk. Om te beginnen kun je het gedrag gewoon negeren, en het kind proberen te verleiden tot warm eten vanuit een soort basis-houding dat het hoort bij groot worden.
Daar kun je ook een beloningsprogramma aan koppelen. Je zou warm eten kunnen aanbieden, elke dag, en het vijf minuten laten staan. Als ze dan niet wil: pech gehad, maar dan ook geen beloning.
De kunst is om je eigen teleurstelling over het feit dat ze niet meedoet met het warm eten op zo'n manier te uiten dat het haar gedrag niet versterkt.
In feite moet het zo zijn dat het haar probleem is, en niet het uwe!
Als ouder voel je dat natuurlijk anders (je kind eet niet, en dat is een probleem voor jou als ouder), alleen moet je ervoor zorgen dat het kind dat niet merkt. Ergens moet er dan een omslag komen; het kind moet eieren voor zijn geld gaan kiezen.
In combinatie met het hiervoor beschreven programma kun je ook eens kijken of het wél lukt met soep of warme drank. Dat hou je een poosje vol, waarna je de warme substantie stap voor stap gaat verdikken, tot je bij een puree-achtig iets bent.
Zo kun je langzaam naar normalisatie toewerken.
Ik vraag me wel af wat uw dochter verder voor een kind is, en hoe ze het op andere gebieden doet. Of ze met meer dingen dan alleen dat warm eten een beetje tegendraads is, bijvoorbeeld. En hoe ze verder contact maakt met anderen. Dat soort dingen kunnen belangrijk zijn om iets te kunnen doen aan de heel hardnekkige gevallen.
Of er bij u sprake is van zo'n hardnekkig geval kan ik niet beoordelen. Ik weet bijvoorbeeld niet hoe erg u inmiddels bent vastgelopen, en of mijn suggesties nog iets nieuws voor u bevatten.
Mocht u echt het gevoel hebben dat het een hopeloze zaak is, dan doet u er goed aan om professionele hulp te zoeken. Waar u dan precies moet zijn, hangt af van de plek waar u woont. In sommige regio's zijn kinderafdelingen van algemene ziekenhuizen goed in dit soort dingen. Die hebben dan kinderpsychologen in dienst die zich met eetproblemen bezighouden. Uw huisarts kan u daar meer over vertellen. Ook kunt u contact opnemen met het Bureau Jeugdzorg van uw gemeente, en het probleem voorleggen.
Succes ermee!
