23 mei 2008 door Elise de Bree
Ons zoontje van ruim 3½ jaar heeft altijd goed gepraat. Maar sinds een aantal weken komt hij moeilijk uit zijn woorden. Hij zegt dan bijvoorbeeld: "Mama, mama, mama, mama, mama, ik wil, wil, wil..." En dan zegt hij er achteraan: "Ik weet het niet meer". Hij maakt zijn zin dan niet af.
Op sommige dagen is het heel erg, en op andere dagen minder. Het is niet zo dat hij stottert. Tenminste, dat denken wij.
Moeten we ons zorgen maken? En hoe kan dit gebeuren?
Ik denk niet dat u zich zorgen hoeft te maken over het feit dat uw zoontje af en toe niet goed uit zijn woorden komt. Het lijkt me een fase in zijn ontwikkeling, die vaker voorkomt bij kinderen van deze leeftijd, en die geen speciale actie vereist.
U vertelde dat de taalontwikkeling van uw zoon tot nu toe niet problematisch was, maar dat hij sinds een paar weken wat minder vloeiend spreekt. Dat is al heel bemoedigend en geruststellend. En het voorbeeld dat u gaf, is inderdaad geen stotteren maar 'onvloeiend spreken'. De technische term daarvoor is 'hakkelen'.
Bij stotteren worden meestal de eerste klanken van woorden herhaald, bijvoorbeeld doordat het kind te vlug wil spreken, of omdat het kind nog onvoldoende beheersing heeft over zijn ademhaling of spraakmotoriek. Bij onvloeiend spreken (hakkelen) herhaalt een kind hele woorden. Dat komt regelmatig voor en gaat meestal vanzelf weer over.
Men neemt aan dat hakkelen een
plannings-probleem is. Ik zal uitleggen wat dat betekent.
Als kinderen tussen de 2 en 4 jaar zijn, gaan ze steeds langere zinnen produceren. Dat kunnen ze doen omdat zowel hun taalvaardigheid als hun cognitieve vaardigheden zich in die periode snel ontwikkelen. Zowel de inhoud (de boodschap) als de vorm (de taal) worden dus steeds ingewikkelder. Maar hun spraak kan dat vaak nog niet goed bijbenen.
Uw zoontje moet bedenken wát hij gaat zeggen (de boodschap) maar ook hóe hij dat moet zeggen (met welke woorden, in welke volgorde, met welke vervoegingen, etc). Vervolgens moet datgene wat hij wil gaan zeggen ook nog eens uitgesproken worden met de juiste klanken en de juiste intonatie. Dat is een ingewikkeld proces, waarbij wel een het een en ander kan gaan haperen.
Soms verloopt de coördinatie tussen het vooraf bedenken (plannen) van een zin en het uitspreken ervan nog niet vloeiend. In dat geval kan een kind verschillende dingen doen om tijd te winnen:
Het lijkt erop dat uw zoontje druk bezig is met bedenken wat hij wil zeggen, maar ook hóe hij dat moet zeggen. Daar kan hij in verstrikt raken. En doordat hij daar zo mee bezig is, kan hij vergeten wat hij ook alweer wilde zeggen. Dat is natuurlijk frustrerend voor hem.
U zou eens kunnen nagaan wanneer uw zoon hakkelt. Hakkelt hij als hij iets nieuws wil vertellen, of gebeurt het ook bij het zingen van liedjes of het opzeggen van versjes? Waarschijnlijk niet. Liedjes en versjes zijn al bekend, dus daar zal hij waarschijnlijk geen – of minder – moeite mee hebben.
Zoals gezegd gaat het waarschijnlijk vanzelf over. Dat gebeurt echter niet altijd. Dus mocht u het toch niet helemaal vertrouwen, of komt het langer voor dan een paar maanden, dan kunt u altijd een afspraak maken bij een logopedist.
