27 september 2001 door Nanny Gortzak
Voor de zwangerschap was ik al veel te zwaar en wilde ik gaan lijnen d.m.v. maaltijdvervangers (shakes) maar toen was ik plotseling zwanger en ben ik er dus niet aan begonnen. Mag ik daar nu tijdens de borstvoeding wel mee beginnen?
Het is een methode met twee maal daags een shake en 's avonds gewoon de warme maaltijd. Alle nodige voedingsstoffen zitten erin. Het is ook onder begeleiding van een arts. Het is het z.g. computer-dieet. Alles wordt via een computer berekend.
Ik ben dan ook niet bang dat ik bepaalde voedingsstoffen zal missen maar eerder dat er te veel afvalstoffen in de borstvoeding terechtkomen. In de zwangerschap zijn die afvalstoffen schadelijk voor de baby, maar geldt dat ook bij borstvoeding?
Geachte mevrouw van Dulmen,
U vraagt of u zonder gevaar kunt lijnen tijdens de borstvoeding met behulp van kant en klare shakes. In principe kunt u afvallen tijdens de borstvoeding, maar er zijn wel een paar punten waar u rekening mee moet houden.
Tijdens de zwangerschap komen de meeste vrouwen méér aan dan nodig is. (De 'normale' gewichtstoename heeft betrekking op de toename van het bloedvolume, de groei van baarmoeder, de placenta, de borsten en de groei van de baby).
Een deel van dat extra gewicht is water dat in het lichaam wordt vastgehouden onder invloed van hormonen, en een deel is het gevolg van vet-opslag (voor gebruik tijdens de eerste periode na de bevalling). Bij de meeste vrouwen verdwijnt dit extra vet heel geleidelijk tijdens de eerste maanden na de bevalling. Het kan echter soms lang duren voor het gewicht van voor de zwangerschap weer bereikt is.
Tijdens de borstvoedingsperiode is extra energie nodig voor de productie van melk. Voor een deel wordt deze energie gehaald uit het extra aangelegde vet uit de zwangerschap. Het blijkt echter, dat veel vrouwen een heel efficiënte manier hebben om nu met hun energie om te gaan. Erg veel meer eten dan normaal hoeft dan ook niet.
Om af te vallen moet altijd minder energie genuttigd worden dan er nodig is. In het geval van borstvoeding wordt een limiet aangehouden van 1 pond per week. Door zo – geleidelijk – af te vallen, komt de melkproductie niet in gevaar. Te snel vermageren zou de melkproductie kunnen doen verminderen. De kwaliteit van de melk blijft echter altijd gehandhaafd.
Een ander nadeel van sterk afvallen in deze periode, naast vermindering van de melkproductie, kan zijn dat er extra afvalstoffen uit het vetweefsel in de bloedbaan van de moeder kunnen komen, waarna ze uiteindelijk in de melk terecht kunnen komen. In hoeverre dit schadelijk is voor de baby is niet helemaal te zeggen. De hoeveelheid afvalstoffen die opgeslagen is in vetweefsel verschilt van persoon tot persoon en is afhankelijk van het voedingspatroon in het verleden. Wel blijkt uit onderzoek dat het geven van borstvoeding bescherming biedt tegen de schadelijke effecten van afvalstoffen in de moedermelk.
Toch is het verstandig om ervoor te zorgen dat de hoeveelheid afvalstoffen in de melk niet toeneemt door extreem afvallen. De effecten op lange termijn zijn nog niet onderzocht. Overigens vindt de grootse belasting van schadelijke stoffen bij de baby plaats tijdens de zwangerschap.
Voedingskundig gezien heeft het de voorkeur om af te vallen door een combinatie van beheerste voedsel-inname en meer bewegen. Op deze manier kunnen veel mensen heel geleidelijk af vallen, wat vaak op langere termijn een beter resultaat geeft. Dat komt doordat men in de lijnperiode went aan een andere, betere manier van eten en bewegen (beter voor die persoon). Omdat deze vorm van lijnen geen aparte producten vraagt, en ook geen enorme inspanning ten gevolge van een zwaar dieet, is het ook langer vol te houden. Uiteindelijk wordt het een nieuwe levenswijze waar men lang profijt van kan hebben.
Het nadeel van shakes kan zijn dat de tijd tussen de shakes erg lang is en er toch een hongergevoel ontstaat. Juist tijdens het geven van borstvoeding ervaren veel moeders dat ze zich het beste voelen wanneer er tussen de maaltijden kleine extra's worden genuttigd. Door gezonde tussendoortjes te kiezen, zoals fruit, een boterham met beleg, melk, of yoghurt (in plaats van koekjes, chips of snoep), voelt de moeder zich fitter en hoeft er niet per se een probleem met gewichtstoename te ontstaan. Vaker per dag een kleinere maaltijd is langer vol te houden dan drie keer per dag grotere hoeveelheden energie binnenkrijgen.
Een ander nadeel van shakes kan zijn dat het gaat vervelen om twee keer per dag te kunnen kiezen uit slechts een paar smaken. De hunkering naar wat anders, wat lekkers, wordt dan wel erg groot.
U schrijft dat u een 'computer-dieet' wilt volgen. Ik weet niet wat dit inhoudt. Wel weet ik dat elke diëtist (of arts) kan beschikken over een computer-programma waarmee uitgerekend kan worden hoeveel energie en voedingsstoffen iemand nuttigt.
Een goed opgeleid voedingskundige zal bij het berekenen van de benodigde hoeveelheid energie rekening houden met een geleidelijke afname van het gewicht tijdens de borstvoedingsperiode en het bewegingspatroon van die persoon. Een goed dieet zorgt ervoor dat er geen tekorten ontstaan aan bepaalde voedingsstoffen.
