2 juli 2004 door Nanny Gortzak
Ik geef nu 4 maanden borstvoeding. Ik heb zelf een lactose-intolerantie, waardoor ik een lactose-vrij dieet volg. De kans dat mijn dochter ook intolerant is voor lactose, is zo'n 50%.
Nu las ik laatst dat lactose het hoofdbestanddeel is van borstvoeding. Is dat bij mij dan ook zo? Ik ging er eigenlijk vanuit dat ik pas weet of zij ook intolerant is op het moment dat ik ga overstappen op flesvoeding.
Er wordt mij op het Consultatiebureau geadviseerd om borstvoeding te blijven geven, maar mijn dochter is wel onrustig en huilt meer dan gemiddeld.
Het antwoord op uw vraag is simpel: uw lichaam maakt zelf de lactose aan voor uw borstvoeding. Ook bij een lactose-vrij dieet. En de kans dat uw dochter nu al een lactose-intolerantie heeft, is heel gering. Hieronder zal ik uitleggen hoe een en ander in elkaar zit. Ook zal ik ingaan op de mogelijke oorzaken van de onrust en het huilen.
Lactose, oftewel melksuiker, is een type suiker dat van nature vrijwel alleen in melk voorkomt. Het is samengesteld uit twee kleinere suikerdelen, die in de darm – onder invloed van enzymen – uit elkaar gehaald moeten worden, om goed opgenomen te kunnen worden. Het enzym dat daarvoor zorgt, heet lactase.
Bij baby's wordt het enzym lactase vanaf kort na de geboorte tot de leeftijd van 1 à 1½ jaar, in maximale hoeveelheden geproduceerd. In de jaren daarna neemt de productie geleidelijk af, tot er uiteindelijk – bij een jaar of 3 à 5 – een basishoeveelheid geproduceerd wordt, die voor veel mensen niet voldoende is om grote hoeveelheden melksuiker te verteren.
Bij Westerse bevolkingsgroepen, in het bijzonder de mensen in Noord-west Europa (maar ook bij nomadische stammen in Afrika), is het vermogen om melk te verteren met behulp van lactase grotendeels intact gebleven. Deze mensen kunnen dus meestal nog wél grote hoeveelheden melk drinken, zonder last te hebben van de lactose die erin zit.
Doorgaans zijn melkproducten als kaas, yoghurt, karnemelk, etc. overigens geen probleem, omdat de melksuiker die daarin zit, al deels verteerd is door de fermentatie-bacteriën die het zure melkproduct maken.
De meeste mensen met een lage lactase-productie kunnen toch nog ongeveer een halve liter melk per dag drinken zonder gevolgen. In een enkel geval is deze kleine hoeveelheid lactose echter toch nog te veel, en kunnen er klachten optreden in de dunne darm. Een dieet zonder lactose verhelpt dit probleem.
Een aangeboren lactose-intolerantie is overigens heel uitzonderlijk. In dat geval zijn er van het begin af aan duidelijke problemen bij de baby met de vertering van melk. De symptomen zijn dan:
Maar hoe zit het nu met eventuele lactose (melksuiker) in de moedermelk?
Een borstvoedende moeder maakt zelf lactose aan. Daar hoeft ze geen lactose voor in te nemen. Je hoeft dus geen koemelk te drinken om zelf melk aan te maken. Moedermelk bevat zelfs meer lactose dan koemelk.
Soms reageren baby's onrustig op de vertering van moedermelk. Het is niet per se zo dat de baby dan last heeft van een absolute lactose-intolerantie. Er kunnen ook andere oorzaken zijn. Bijvoorbeeld: een infectie aan de darmen. Ook kan een baby last hebben van de lactose als de moeder heel veel melk heeft, waarbij er relatief veel magere voormelk (die minder vet bevat) wordt aangeboden. De melk passeert dan te snel door de darm, waardoor er relatief te veel lactose per tijdseenheid wordt aangeboden om goed en snel verwerkt te kunnen worden.
Herstel van de infectie, of een aanpassing in de manier van borstvoeden kunnen dit soort problemen oplossen.
De aanpassing kan daaruit bestaan dat de baby per voeding uit één borst drinkt, of zelfs meerdere voedingen achter elkaar slechts uit één borst drinkt. Vaak heeft een moeder dan ook last van een erg sterke toeschiet-reflex en verslikt de baby zich regelmatig in de melk.
Een baby die meer dan gemiddeld huilt, ook na aanpassing van de manier van voeden, zou door een arts goed nagekeken moeten worden. Het verwarrende is overigens dat de klachten door lactose-intolerantie kunnen lijken op klachten door koemelkeiwit-allergie.
