12 mei 2000 door Paula Fikkert

Kind van 3 zegt nog niet veel. Hoe komt dat en wat is eraan te doen?

Ik heb een kind van 3 jaar en hij zegt nog niet veel. Hij zegt "mama", "ja", "auto" en nog wat kleine woordjes maar meer niet. Hoe komt het dat hij nog niet praat en wat is daar aan te doen?

Opvoeding en gedrag

7 Tips tegen verveling op de achterbank: maak autoritten weer gezellig

Antwoord

Het tijdstip waarop kinderen hun eerste woordjes spreken varieert sterk: van 10 tot 30 maanden. Gemiddeld gebeurt het rond de 18 maanden. Kinderen die vroeg praten, zijn vaak moeilijker te verstaan dan kinderen die laat beginnen, omdat de eerste groep de spraak-motorische ontwikkeling nog niet onder de knie heeft. (Heel kleine kinderen moeten nog leren om hun spieren goed aan te sturen.)

De vorm van de eerste woordjes varieert niet zo sterk. Ze bestaan vaak uit één lettergreep, die bestaat uit een plofklank plus een klinker vaak
ie,
aa of
oe, eventueel gevolgd door een plof- of wrijfklank:

paa of taat	voor	paard
bie	voor	beer
poes	voor	poes

Klanken zoals
au,
ui,
f,
g,
j zijn veel ingewikkelder en worden pas later geleerd.

Sommige kinderen gebruiken ook al snel tweelettergrepige woorden, waarbij beide lettergrepen vaak op elkaar lijken, zoals
mama en
papa.

Rond 2 jaar beginnen kinderen gemiddeld ook de eerste korte zinnetjes te maken zoals:

auto mama	voor	de auto van mama
pop hape	voor	de pop moet/gaat slapen

Een driejarige die nog nauwelijks spreekt

Uw vraagt waarom uw zoontje van 3 nog niet praat en wat daaraan te doen is. Ik kan deze vraag niet goed beantwoorden omdat een aantal belangrijke gegevens ontbreken:

1. Het is een groot verschil of uw kind laat begonnen is met praten, maar verder een normale ontwikkeling doormaakt of dat uw zoon rond 18 maanden zijn eerste woordjes heeft gezegd, maar zich nauwelijks verder heeft ontwikkeld. In het laatste geval is het zaak dit eens met een deskundige te bespreken.

2. U schrijft dat uw kind "alleen
mama,
ja ,
auto en nog meer kleine woordjes" zegt. Het is misschien de moeite waard eens een dagboekje bij te houden van wat uw kind eigenlijk allemaal zegt. Misschien zijn dit er wel meer dan u zo op het eerste gezicht denkt. Het geeft direct ook een indicatie over de variatie in zijn taalgebruik.

3. Uit uw vraag kan ik ook niet opmaken of uw kind de woorden die hij spreekt ook
juist uitspreekt. Wat me opvalt, is dat de drie woorden die u noemt, niet op elkaar lijken. Als uw kind de woorden juist uitspreekt, dan heeft hij toch al aardig wat over zijn taal geleerd.

Dat de woorden waar het om gaat nogal verschillend zijn, blijkt uit de volgende drie aspecten:

• ja en
  mama beginnen met een medeklinker;
  auto met een klinker;
• auto en
  mama hebben elk twee lettergrepen, terwijl
  ja maar één lettergreep heeft;
• de "au" van
  auto is een lastige klank.

4. Tenslotte is ook niet duidelijk of uw zoon de woordjes die hij kent ook in zinnetjes kan combineren. Dit is ook een belangrijke indicatie voor de ontwikkeling.

Stimuleren?

Veel ouders vragen zich af of ze wat kunnen doen om de taalontwikkeling te stimuleren. Normaal gesproken loopt het taalverwervingsproces vanzelf goed en hoeft een ouder niets bijzonders te doen. Maar het kan geen kwaad het kind extra te stimuleren door boekjes te lezen en te herlezen, door liedjes te zingen en gesprekjes met hem te voeren, waarbij u als ouder ook goed moet luisteren.

Mocht u zich zorgen maken, schroom dan niet om de situatie eens voor te leggen bij een arts van het consultatiebureau of bij uw huisarts.