10 september 2004 door Mieke Beers
Onze jongste zoon is 3 jaar en 4 maanden. Hij heeft een ernstige expressieve spraakstoornis en spreekt de woorden díe hij kent, ook slecht uit. In zijn gedrag is hij opvallend druk. Men verdenkt hem ook van een eventuele stoornis in het autistisch spectrum.
Mijn vraag: kan een vertraagde of verstoorde spraakontwikkeling horen bij de symptomen van – bijvoorbeeld – ADHD of PDD-NOS? En kan het ook zijn dat hij daarnaast nog een spraakstoornis heeft (in verband met de slechte uitspraak?)
Spraak- en taalproblemen kunnen inderdaad een onderdeel vormen van problemen op het vlak van contactname of gedrag. (Contactname betekent: "het maken en houden van contact", niet op het gebied van taal, maar emotioneel. Dus: het invoelen van de emoties van anderen en de mogelijkheid om je daarbij aan te kunnen passen. Met name bij autistische kinderen kan dat een probleem zijn.)
Andersom weten we ook dat veel kinderen met een spraak-/taalprobleem juist problemen hebben op de gebieden die u noemt. Het werkt dus twee kanten op.
Als beide problemen tegelijk voorkomen, is het echter moeilijk te achterhalen wat oorzaak is en wat gevolg. Heeft het kind moeite met de contactname of het gedrag, doordat het moeite heeft om te communiceren? Of zorgen juist onderliggende beperkingen van het kind in de contactname of het gedrag ervoor dat de taal- en spraakontwikkeling niet normaal verloopt?
Een voorwaarde voor spraak- en taalontwikkeling is juist dat een kind zijn aandacht goed kan richten op het taalaanbod. Uit het taalaanbod halen kinderen de informatie over de taal die zij moeten leren: "In welke volgorde staan woorden in zinnen?" Of: "Op welke manier worden werkwoorden vervoegd?"
Bij spraak geldt dan ook nog eens dat het kind rust, beheersing en controle bij de planning van de spraakbewegingen. Dit kan zeker bij kinderen met gedragsproblemen – zoals ADHD – een probleem zijn.
