21 april 2006 door Nanny Gortzak
Ons dochtertje is nu ruim 13 maanden en ik geef haar nog steeds borstvoeding. Op dit moment nog zo'n 2 à 3 keer per 24 uur, in combinatie met vast voedsel en ander drinken natuurlijk. Dit bevalt ons allebei nog prima, ik vind het nog steeds heel bijzonder en ook praktisch.
Op het consultatiebureau zei de verpleegkundige laatst echter dat je moet uitkijken met borstvoeding (vooral de nachtvoedingen) wanneer een baby eenmaal tandjes heeft. Want moedermelk bevat vrij veel suiker en dat zou cariës kunnen veroorzaken.
Mijn vraag is nu: is borstvoeding inderdaad slecht voor de tanden, of is dit een fabeltje?
Ik vrees dat de verpleegkundige van het CB té bezorgd was. Bij baby's die nog in de nacht gevoed worden, zien we namelijk niet vaker cariës dan bij baby's die geen nachtvoedingen meer krijgen. Opmerkelijk is dat wel natuurlijk, omdat moedermelk melksuiker bevat. Hoe kan dat dan?
Tja, goede vraag. Maar wel lastig om er een eenduidig antwoord op te geven. Er bestaan namelijk twee soorten verklaringen, die allebei op zich aannemelijk zijn, maar elkaar wederzijds lijken uit te sluiten. Als de ene waar is, kan de andere niet waar zijn. Vanuit theoretisch oogpunt is dat vervelend (je wilt immers graag weten hoe het zit) maar voor de praktijk maakt het niet uit natuurlijk. De eindconclusie is namelijk in beide gevallen dat moedermelk geen extra risico op gaatjes geeft.
De eerste verklaring is gebaseerd op de microbiologische en chemische eigenschappen van moedermelk, en luidt als volgt.
Cariës ontstaat doordat een bepaalde bacterie de suikers die in de mond aanwezig zijn, omzet naar een zuur. Dat zuur lost eerst het glazuur op, en daarna het tandbeen. Zo ontstaan er gaatjes, oftewel cariës.
Het is dus niet de suiker op zich, die de cariës veroorzaakt, maar het zuur dat daarvan gemaakt wordt. En wat blijkt? De bacterie die de suiker omzet naar het schadelijke zuur, wordt in zijn ontwikkeling geremd door de aanwezigheid van moedermelk. Er ontstaat dus gewoon minder zuur omdat er minder bacteriën aanwezig zijn.
Naast dit microbiologische proces is er ook een chemisch proces dat het tandbederf remt. Er zijn laboratoriumproeven 'in vitro' (in een reageerbuisje) gedaan, waaruit blijkt dat het mineraliseren van tandbeen en tandglazuur beter verloopt wanneer de tand in moedermelk ligt, dan wanneer die tand in koemelk of vruchtensap ligt. De tand wordt dus als het ware gehard door de moedermelk.
De tweede verklaring is gebaseerd op het mechanisme van zuigen aan de borst.
Meestal volgt er op actief zuigen ook actief slikken. De melk blijft dus niet in de mondholte, maar wordt meteen weggeslikt. Ook heeft een baby de tepel ver in de mond bij het zuigen (anders gaat het pijn doen bij de moeder en komt er haast geen melk uit de borst), zodat de melk al bijna ingeslikt is wanneer hij uit de borst komt.
Oftewel: de melk raakt de tanden nauwelijks, waardoor de belasting met melksuiker minimaal zal zijn.
Het zal duidelijk zijn dat deze hap-slik-weg-verklaring de eerstgenoemde verklaring min of meer uitsluit, want als de melk niet of nauwelijks in de mond aanwezig blijft, dan kan hij zijn heilzame werking ook niet uitoefenen...
Kortom: eigenlijk weten we gewoon nog niet waarom moedermelk geen extra risico op carës geeft. De belangrijkste reden daarvoor is dat er nooit goed onderzoek 'in vivo' is gedaan. Het waren allemaal laboratorium-experimenten en geen experimenten in levenden lijve.
Maar wat we wél weten, is dat aanleg en mondhygiëne ook een grote rol spelen bij het ontstaan van cariës op jonge leeftijd. Dat verklaart waarom borstvoeding cariës niet volledig kan voorkómen.
Aanleg heb je niet in de hand, maar mondhygiëne wel. U doet er dus goed aan om de tanden van uw dochter toch goed schoon te houden, volgens de aanwijzingen van uw tandarts.
Maar poetsen doe je natuurlijk niet midden in de nacht. Daarom kunt u wellicht nog baat hebben bij de volgende truc. Leg de baby 's nachts na het voeden op de rug, en laat hem even op uw vinger zuigen, zodat eventuele melk-restanten alsnog ingeslikt worden.
