16 oktober 2009 door Aleid Grijpma

Kan ADHD ook optreden zónder gedragsproblemen? (8 jr)

Mijn zoon van 8 is een heerlijk ventje: lief, sociaal en behulpzaam. Maar hij praat de hele dag aan een stuk door, is vergeetachtig, chaotisch, kan slecht langere tijd stilzitten, is weinig zelfstandig, en vertoont clownesk gedrag in onbekende situaties of als de aandacht op hem gevestigd wordt.

Op school valt hij op door de onrust in hem, zijn slechte concentratie, en het feit dat hij niet goed in staat is om taken zelfstandig uit te voeren en af te maken.

Gedragsmatig zorgt hij niet voor problemen. Hij is goed te corrigeren, gehoorzaam, ligt goed in klas en bij de leerkracht, en heeft voldoende vriendjes.

Omdat zijn onrust hem belemmert in zijn leerprestaties, en hij volgens school beter zou kunnen (wat heel veel extra aandacht zou vergen), volgen er onderzoeken. Als eerste denk je dan aan ADHD, maar ik vraag mij af of deze diagnose ook gesteld kan worden als er geen specifieke gedragsproblemen zijn.

Antwoord

Ik weet niet wat u onder 'specifieke gedragsproblemen' verstaat, maar zaken als liegen, pesten, zelfbeschadiging, dingen vernielen, woede-aanvallen, agressie, etc. zijn allemaal geen kenmerken van ADHD.

Bij ADHD gaat het om aandachtstekort, hyperactiviteit en/of impulsiviteit. Nu heeft elk kind daar wel eens last van natuurlijk, maar bij ADHD gaat het om ernstige vormen daarvan, die de ontwikkeling belemmeren. Kijk zonodig even op de site van de oudervereniging Balans waar dit goed wordt uitgelegd.

Symptomen

We spreken van ADHD:

  • als een kind 6 of meer symptomen heeft van aandachtstekort, zoals moeite hebben om bij een taak te blijven, aanwijzingen niet opvolgen, onvoldoende aandacht schenken aan het schoolwerk, etc.
  • of als een kind 6 of meer symptomen heeft van hyperactiviteit/impulsiviteit, zoals: onrustig zijn, niet stil kunnen zitten, voortdurend rondrennen, moeilijk rustig kunnen spelen, moeite hebben met op je beurt wachten, etc.

Er zijn ook kinderen die zowel een aantal symptomen hebben van het een als van het ander.

Mijn eigen ervaring is dat je bij ADHD vaak twee soorten kinderen ziet. Ten eerste de kinderen waarbij de hyperactiviteit (het drukke gedrag) op de voorgrond staat en die vaak hun werk niet afkrijgen. Ten tweede de kinderen waarbij het aandachtstekort (de dromerigheid) op de voorgrond staat.

Gedragsproblemen

Zoals gezegd zitten er bij de criteria voor ADHD helemaal geen criteria die horen bij gedragsproblemen. Wel kan het zo zijn dat kinderen met ADHD soms minder goed luisteren (vanwege hun drukte), en soms zie je dat ze wat makkelijker gaan slaan en vechten (vanwege hun impulsiviteit, waardoor ze vaak eerst doen en dan pas denken). Maar dat soort problemen komt beslist niet bij iedere ADHD-er voor.

Het zou heel goed kunnen dat uw zoon meer kenmerken van aandachtstekort heeft dan van hyperactiviteit (hoewel u die ook wel noemde). Het belangrijkste is echter dat zijn leren belemmerd wordt en dat hij wel opvalt in de klas. Daarom lijkt verder onderzoek me heel zinvol.