4 december 2009 door Sanderijn van der Doef
De 15-jarige dochter van mijn vriendin heeft veel behoefte aan genegenheid en knuffels van mij. Volgens haarzelf en mijn vriendin omdat haar eigen vader zich daar volledig van distantieert. Volgens mijn vriendin is dit typerend voor het gedrag van haar ex, dat zij nog herkent van toen ze met hem getrouwd was.
Ik weet dat meisjes in hun puberteit vaak behoefte hebben aan warmte en affectie van hun vader, en dat als die behoefte niet (of niet voldoende) beantwoord wordt, dit kan leiden tot het zoeken van deze (vaderlijke) aandacht bij een (ouder) vriendje, dat er mogelijk misbruik van kan maken.
Ik wil mij best in die vaderrol verplaatsen (voel me zelfs vereerd) maar in hoeverre is dat ook van toepassing voor een stiefvader?
Ik merk ook dat ze opener en vrijer is naar mij toe in woord en gedrag dan naar haar moeder (en wellicht ook haar vader). Hoe ga ik hiermee om en hoe kan ik haar helpen in haar seksuele ontwikkeling?
Ik heb me tot nu toe steeds laat leiden door wat ze zelf aangeeft, en ik heb haar ook al duidelijk gemaakt dat als ze behoefte heeft aan een knuffel, ze dat gewoon van me mag vragen. Maar omdat ze eerder tegen haar moeder zei dat ze het niet durfde te vragen, heeft haar moeder ook aan mij gevraagd hierin enig initiatief te tonen. Ik wil er echter niet onterecht van beschuldigd worden dat ik me opdring.
Daarom wil ik weten welke dingen die ze van mij verlangt nog als normaal gezien mogen worden.
Op de bank, als we tv kijken, ligt ze graag tegen me aan en wil ze graag dat ik mijn arm om haar heen leg. Ze heeft ook wel eens gezegd dat ze soms behoefte heeft om bij haar vader te slapen, maar die heeft haar (en haar jongere zusjes) dat niet meer toegestaan sinds hij hertrouwd is. Kan ik dit toestaan, als ze dit van mij zou vragen?
Kortom: welk gedrag van aanraken, knuffels, omhelzingen tot zelfs strelen of masseren is nog acceptabel en goed (en vooral niet slecht) voor haar ontwikkeling?
Ik kan mij voorstellen dat u zich vereerd voelt door de behoefte aan aandacht van de dochter van uw vriendin. Maar ik kan me óók heel goed voorstellen dat u zich afvraagt hoe ver die aandacht kan gaan, helemaal omdat u haar stiefvader bent en u zich daardoor wat meer bewust bent van mogelijke grenzen van fysieke aandacht.
Hieronder zal ik eerst kort uitleggen wat de achtergrond van haar gedrag is, en wat dat voor u betekent. Daarna zal ik aangeven wat nog acceptabel is en wat niet, en hoe u daar het beste mee om kunt gaan.
Niet alle pubermeisjes hebben evenveel behoefte aan fysieke aandacht (als middel om warmte en affectie over te dragen) maar de dochter van uw vriendin behoort dus tot de groep die daar wel behoefte aan heeft. Het feit dat ze die fysieke aandacht van u wil, betekent in ieder geval dat ze erg op u gesteld is.
Daarnaast speelt er nog iets anders. Op deze leeftijd is ze bezig om haar rol ten opzichte van het andere geslacht te bepalen en te experimenteren met het effect van haar gedrag (als meisje respectievelijk jonge vrouw) op jongens en mannen. En aangezien het om experimenteren gaat, kan het soms gebeuren dat ze met haar gedrag of het uiten van haar behoeftes ook wel eens tegen een grens aanzit, of die misschien wel overschrijdt.
Zoals u zelf al zei, hebben vaders (inclusief tweede vaders) een grote invloed op de manier waarop meisjes van deze leeftijd later met jongens en mannen zullen omgaan. Dat betekent dat u zich op de eerste plaats moet zien als een vaderfiguur en niet als haar vriend(je). En vaders doen nu eenmaal andere dingen met hun dochters dan vriendjes. Ook bent u degene die – als vader en volwassene – de grenzen bepaalt.
In de praktijk betekent dat dat u zo veel met haar kunt knuffelen etc. als u wilt, tot het punt dat u zich er zelf ongemakkelijk bij gaat voelen.
Voor het geval u het moeilijk vindt om te bepalen wat wel en niet kan: knuffelen, een arm om haar heen leggen, een aai over haar bol geven, haar even in uw armen nemen, en openlijk praten over alles wat haar bezig houdt (inclusief seksualiteit als ze daar zelf mee komt) is allemaal prima.
Maar samen met een 15-jarig meisje (dat ook niet uw eigen dochter is) in bed liggen, strelen en masseren, wordt al snel grensoverschrijdend. Bij een puber van 15 kunnen dan (aan beide kanten) seksuele gevoelens ontstaan, en dat is niet het gevoel dat u haar wilt geven, noch van haar wilt krijgen. Niet doen dus.
Vaak vragen ouders mij tot welke leeftijd een kind bij hen op schoot kan zitten.
Daar is geen harde grens voor te geven omdat dat voor elk kind en voor elke ouder anders ligt. Maar een helder antwoord kan ik wel geven. Namelijk: zolang iedereen (kind en ouder) zich er nog prettig bij voelt, en zolang het geen seksueel beladen situatie wordt. En dat is iets wat volwassenen beter kunnen inschatten dan kinderen en pubers.
Dus: knuffel en praat zoveel als u wilt (en zoveel als zij zelf wil), en toon veel liefde. Dat is alleen maar goed voor haar ontwikkeling. Maar houd uw grenzen goed in de gaten, en aarzel niet om haar die grenzen ook duidelijk te laten merken als dat nodig is. Ook dat is goed voor haar ontwikkeling.
