13 februari 2004 door Jeroen Aarssen
First, apologies that my message is in English but I am currently learning Dutch!
We have a 21 month old daughter who was born in the Netherlands. Both me and my husband are Bulgarians so 95% of the time we speak Bulgarian to her. Sometimes we speak English to her, especially when we are surrounded by English friends (who – like us – don't speak good Dutch yet) or when we read English books or watch English TV. Our daughter goes to a Dutch childcare 2 days a week.
She talks very well in Bulgarian, knows difficult words and makes sentences of 3-4 words. At the crèche she is relatively quiet, repeats what others are saying to her but not talking as much as at home. When I am at the crèche she talks Bulgarian to me. I am not sure she does the same to the kids and the helpers. I am wondering if she realises that they don't understand her? I am sure that she will learn Dutch from friends and school later on, when she starts interacting more, but for the time being I don't want her to feel "different" in a negative way, and I wonder if there is anything I should do to prevent that?
Another question is how to go about the English language. English is the working language for both, my husband and I, and also we communicate with most of our friends in English. We would like our daughter to learn English. Given that she's learning Bulgarian at home and Dutch at the day care, at what age is it appropriate for her to learn English? Also, our level of English is fluent but we do have an accent. Is it wrong for us to teach her English?
Last question. What is the best way to go about teaching her how to read and write in all those 3 languages? She is too young for it, but I am thinking that maybe we should teach her to read and write in Bulgarian first and she will learn to read and write in Dutch from school. I am not sure what – and when – I should do about English though.
Please advise! Many thanks in advance!
Ik heb het in deze vraagbaak al vaker gehad over het leren van drie talen. En mijn antwoord zal ook nu niet anders zijn dan toen: in principe kunnen kinderen drie talen aan. Of de kennis van die talen blijvend is, hangt af van wat je ermee doet, en of je ze vaak gebruikt. Ik kan me echter voorstellen dat u nog wel met een aantal vragen zit. Ik zal ze hieronder beantwoorden.
Uw eerste vraag gaat over het mogelijke onbegrip bij andere kinderen en leidsters op de crèche, als uw dochter Bulgaars praat. Dit is niet of nauwelijks een probleem. Op jonge leeftijd gaan de meeste kinderen namelijk nog nauwelijks op een verbale manier met elkaar om. Als ze elkaar iets duidelijk willen maken, doen ze dat niet met woorden maar met handelingen.
Een kind denkt bijvoorbeeld: "Hoe kom ik het snelst aan leuk speelgoed? Ik geef gewoon het kind dat het in handen heeft een duw en dan pak het af."
Pas later leren kinderen fijnzinniger manieren om met elkaar om te gaan. En pas dan begint de taal ook een rol te spelen bij dit soort "onderhandelingen".
De andere kinderen op de crèche zullen het dus nauwelijks merken dat uw dochter een andere taal spreekt (als ze dat al doet), omdat de communicatie bijna niet via taal gaat.
Het lijkt me overigens wel verstandig om aan de leidsters te vragen hoe zij hiermee omgaan. Negeren ze uw dochter, omdat ze het Bulgaars niet begrijpen? Of hebben ze een bepaalde manier gevonden om met haar om te gaan, zodat er – ondanks het taalverschil – toch een beetje begrip is?
U wilt niet dat ze zich anders voelt vanwege haar andere taal. Dat hoeft ook niet. En ú bent degene die de sleutel in handen heeft. U bent zelf degene die ervoor kan zorgen dat uw dochter opgroeit met het idee dat tweetaligheid iets positiefs is. Geef haar complimenten omdat ze zo goed Bulgaars spreekt. Dat is belangrijk om haar een positief zelfbeeld te geven.
En dan het Engels. Het probleem zit 'm niet zozeer bij het Bulgaarse accent waarmee u het Engels uitspreekt (er zijn ook heel wat docenten Engels op Nederlandse middelbare scholen met een niet al te beste uitspraak). Maar taal leer je het beste als die ook een
functie heeft.
Het feit dat Engels een taal is die regelmatig bij u thuis gebruikt wordt (door u, en door uw gasten), is eigenlijk de beste voorwaarde voor het aanleren ervan.
Tot slot uw vraag over het leren lezen. Ik heb eerder in deze rubriek verteld dat het verstandig is om niet in twee talen tegelijk te leren lezen, omdat dat verwarrend kan werken. Een bepaalde klank kan in de ene taal anders worden geschreven dan in de andere taal.
Het Bulgaars heeft echter een heel ander alfabet, het Cyrillisch. Dat betekent dat uw dochter twee verschillende systemen moet leren. Daarom denk ik dat het in uw geval minder problematisch en verwarrend is.
Als uw dochter aangeeft geïnteresseerd te zijn in letters, kunt u haar dus gerust Bulgaars leren lezen en schrijven. Gezien haar leeftijd zou ik daar overigens nog wel even mee wachten.
Ik wens u veel succes!
