27 november 2009 door Nadia Eversteijn
Mijn vriendin is Duitse, maar haar ouders hebben altijd Arabisch tegen haar gesproken (hun moedertaal). Ze is dus in feite tweetalig. Ikzelf ben Nederlands. Op het moment zijn we in discussie welke talen we onze kind gaan leren na de geboorte. In principe lijkt het ons handig om als ouder een kind alleen de moedertaal van de ouder te leren.
Dit zou betekenen dat ik het Nederlands voor mijn rekening zou nemen en mijn vriendin het Arabisch en/of het Duits. Elke taal heeft zijn eigen voor- en nadelen.
Het Nederlands is mijn (enige) moedertaal en daarom de enige taal waarin ik het vertrouwen heb dat ik het in voldoende kwaliteit aan ons kind kan aanbieden. Verder spreekt mijn vriendin ook aardig Nederlands.
Het Duits is een van de twee de moedertalen van mijn vriendin en ik spreek het ook.
Het Arabisch is de taal van de familie van mijn vriendin en het heeft in de Arabische wereld vanwege religieuze redenen ook een voorkeur om deze taal te kennen.
Het probleem waar we nu vooral mee zitten, is het Arabisch. Deze taal spreek ik absoluut niet en ik zou het erg vervelend vinden als mijn vriendin de taal zou spreken met ons kind als ik erbij ben. Ik zou dan geen idee hebben waar het gesprek over gaat en mij buitengesloten voelen. Het leren hiervan zie ik niet erg zitten gezien een in de praktijk bewezen afwezigheid van een talenknobbel mijnerzijds.
De oplossing die ik had verzonnen is dat ik Nederlands spreek tegen het kind en mijn vriendin Arabisch als ze alleen met het kind is. Als we samen zijn, zou ze dan Duits kunnen spreken tegen het kind.
De vraag waar we dan mee zitten, is of het kind dit gaat snappen? Het is een beetje een combinatie van het koppelen van een taal aan een ouder en het koppelen van een taal aan een situatie.
Is mijn idee een oplossing? Of moet ik toch door de zure appel heenbijten en Arabisch leren, om de gesprekken tussen mijn vriendin en ons kind te kunnen volgen?
Als u geen specifieke redenen heeft om het kind Duits te leren – behalve dat u zelf geen Arabisch verstaat – dan is uw oplossing nogal omslachtig.
Logischer lijkt het mij om door één van de twee zure appels heen te bijten:
Geen van beide opties lijken me overigens zo zuur als u denkt. Hieronder zal ik uitleggen waarom. Maar eerst even wat meer over drietaligheid.
Kinderen zijn in staat om drie talen tegelijk te verwerven. De constructie die u voorstelde, met Nederlands, Arabisch, en Duits ertussen in, zal het kind dan ook niet in verwarring brengen. Houd er echter wel rekening mee dat kinderen nooit alle drie de talen even vloeiend gaan spreken en verstaan. Dat is gewoon wat te veel van het goede.
Het vloeiend leren van een taal vergt namelijk heel veel en heel gevarieerd taalaanbod. Meer dan je voor drie talen tegelijk in de uren van een dag kunt stoppen. Vloeiend worden in twee talen is eigenlijk wel het maximum dat je kunt bereiken.
Ik neem aan dat jullie kind in Nederland gaat opgroeien. In dat geval neemt het Nederlands in zijn of haar omgeving een veel sterkere positie in dan het Arabisch. Dat betekent dat het aanleren van het Arabisch heel wat doorzettingsvermogen en tijd van uw vriendin zal eisen. Een minderheidstaal komt namelijk al snel in de verdrukking, zo simpel is het. En alle tijd die uw vriendin aan het Duits besteedt, kan ze niet aan het Arabisch besteden.
Als uw kind het Duits echt nodig zou hebben, bijvoorbeeld om met familie te kunnen praten of om onderwijs te kunnen volgen, dan zou het een ander verhaal zijn. Maar uit uw vraag maak ik op dat uw kind met alleen het Nederlands en Arabisch prima uit de voeten kan. Het Nederlands is nodig omdat het papa's taal én de omgevingstaal is. En het Arabisch is nodig om met de familie van moederskant te kunnen communiceren. Dus, sorry: op naar de zure appels.
U ziet het niet zitten om Arabisch te leren, omdat "in de praktijk" is gebleken u geen talenknobbel heeft. Maar over welke praktijk heeft u het dan eigenlijk? Heeft u langere tijd in het buitenland verbleven en wilde het daar niet vlotten? Of heeft u het misschien over de Franse les op school? Dat zijn natuurlijk heel verschillende vormen van 'praktijk', die ook weer sterk verschillen van thuis een andere taal proberen te praten.
U kunt zichzelf misschien geruststellen met de gedachte dat het Arabisch voor u beslist geen droge lesstof zal zijn, maar dat u het direct zult kunnen oefenen in een heel vertrouwde omgeving. Namelijk met uw vriendin en haar familie.
De tweede optie is dat u zich erbij neerlegt dat uw vrouw Arabisch met uw kind spreekt, en dat u hen dan niet – of niet goed – kunt verstaan.
In een goede vertrouwensrelatie zou dat niet per se bedreigend hoeven zijn. Maar dat is zo'n persoonlijke kwestie, dat het geven van een 'deskundig advies' hier eigenlijk niet aan de orde is.
Waarschijnlijk kunt u beter vragen naar ervaringen van andere ouders die meertalig opvoeden, en die de taal die hun partner en kind onderling spreken, niet kunnen verstaan. Gooit u bijvoorbeeld eens een balletje op bij de mailinglist 'Tweetalig'.
Veel succes, en vooral veel geluk gewenst met de kleine op komst!
