14 november 2008 door Joanna Sandberg
Mijn man weet sinds een aantal jaren dat hij ook op mannen valt. Hoe we dat inpassen in onze relatie, is een verhaal op zich dat zich ook nog aan het uitkristalliseren is. Hij heeft een vaste vriend, die ook getrouwd is en kinderen heeft, en soms losse contacten. We hebben het nog steeds heel goed samen.
Onze kinderen, van 4 en 12, weten er tot nu toe niet van, ook al omdat we het (nog) niet breeduit de wereld in willen hebben.
Maar langzamerhand komt wel de vraag op hoe we (t.z.t.?) aan onze kinderen vertellen dat hun vader biseksueel is. En wat is de beste leeftijd, de beste manier? Wat voor reacties kunnen we verwachten?
Wat fijn dat jullie bij elkaar blijven en het nog steeds heel goed hebben samen, ook na de coming-out van uw man. Daar is al heel veel mee gewonnen, ook voor de kinderen. Maar hoe en wanneer ga je ze wat vertellen? Ik wil u daar graag wat tips voor geven. Ook zal ik aangeven wat voor reacties u kunt verwachten, zodat u zich daar enigszins op voor kunt bereiden.
Om te beginnen de vraag wanneer je het gaat vertellen. Het lijkt mij verstandig om nog even te wachten tot jullie meer duidelijkheid hebben voor jullie zelf; jullie moeten eerst weten hoe jullie verder willen. Maar ook is het belangrijk om even te wachten tot jullie meer openheid kunnen tonen naar de buitenwereld. Want als de kinderen het wel weten en de buitenwereld nog niet, zadel je ze op met een geheim en dat is niet goed voor ze.
Maar let op: wacht niet te lang, want kinderen voelen meer aan, en hebben meer in de gaten dan je denkt!
Natuurlijk hoeft niet de hele buitenwereld het te weten, maar het is fijn voor kinderen (en vooral natuurlijk voor de oudste) als degenen die echt belangrijk zijn voor het gezin (zoals naaste familieleden en goede vrienden) het ook weten. Dan kunnen de kinderen er ook met hen over praten. Je moet dus bereid zijn om er open over te zijn, als je het aan je kinderen vertelt.
En nog een punt van aandacht: hoe ver zijn de vriend van uw man en zijn gezin al gevorderd in hun openheid? Vooral als dat gezin in de buurt woont, moet je daar natuurlijk rekening mee houden. Dat is ook belangrijk voor uw eigen kinderen. Een kind van 12 begrijpt heel goed dat je dit onderwerp niet met Jan en alleman bespreekt, maar een kind van 4 is in zijn onschuld vaak heel open. Dat laatste kan dus pijnlijke situaties opleveren voor de vriend van uw man en zijn gezin, als zij nog niet zo ver zijn als jullie.
Het leeftijdsverschil tussen uw kinderen is behoorlijk groot. Daar moet u rekening mee houden, want een jonger kind reageert heel anders dan een ouder kind en beiden hebben een ander 'snapvermogen'.
Aan een kind van 4 jaar vertel je dingen dus op een andere manier dan aan een kind van 12 jaar, en je hoeft het ook niet aan allebei tegelijkertijd te vertellen.
Ik zou u aanraden om eerst openheid te geven aan uw oudste kind. Vertel het verhaal gedoseerd (dus niet meteen alles tegelijk) en zorg ervoor dat het goed aansluit bij de leeftijd en bij het kind zelf.
De meeste kinderen van 12 jaar, zeker meisjes, zijn in de puberteit, of bijna erin. Jongens zijn vaak wat later. Maar als je in de puberteit bent, begint seksualiteit een rol te spelen in je leven. Denk daarbij aan: seksuele oriëntatie (val ik op jongens of meisjes), solo-seks (masturbatie), veel met leeftijdsgenoten (vooral met seksegenoten) optrekken en eventueel al wat flirten, etc. Het is dus wel een gevoelige leeftijd om over dit onderwerp te praten.
Om het te vertellen aan uw oudste kind, moet u dus goed kijken hoeveel informatie het kind aankan. Ook heeft de kwaliteit van de relatie met de vader een grote invloed op de manier waarop het kind ermee omgaat. Als de relatie met de vader goed is, kan een kind beter met een moeilijke boodschap omgaan dan wanneer de relatie matig, wisselend of slecht is.
Het lijkt mij het beste als uw man er zelf over begint, en in eerste instantie nog heel basaal. Ik zou er niet voor om de tafel gaan zitten, maar erover praten terwijl je wat aan het doen bent. Bijvoorbeeld bij het uitlaten van de hond of bij het afwassen.
Uw man kan dan beginnen te vertellen dat hij behalve vrouwen ook mannen leuk vindt. En dat u (als moeder) dat ook weet. Vervolgens – en dat is heel belangrijk – moet uw man vooral ingaan op de vragen die er ongetwijfeld zullen komen. Dan leert het kind dat het alles mag vragen en serieus wordt genomen.
Nadat uw man er iets over gezegd heeft, kunt u er zelf ook wat over zeggen (als het zo uitkomt). Wát u erover zegt maakt niet zoveel uit, maar meer hóe u het zegt. Hoe rustiger hoe beter. Er moet namelijk vooral een rustgevend signaal vanuit gaan, met als boodschap: "mama weet ervan en ze vindt het niet gek".
Hoe jullie kind (we hebben het nog steeds over de oudste) precies zal reageren, valt niet te voorspellen, maar houd er in ieder geval rekening mee dat uw man misschien niet meteen alle begrip zal krijgen die hij graag zou willen. De meeste kinderen, en zeker pubers, vinden namelijk al snel iets raar, en willen meestal niet dat hun ouders anders zijn dan andere ouders.
Jullie moeten dit kind dus de tijd gunnen, en stukje bij beetje steeds meer vertellen. Blijf goed kijken wat het kind aankan.
Voor uw kind van 4 geldt min of meer hetzelfde als voor uw kind van 12 (dus: gedoseerd vertellen, openstaan voor vragen, etc.) met dat verschil dat het allemaal nog veel simpeler en nog veel basaler verteld zal moeten worden. Bij het begin beginnen, zeg maar. U zult bijvoorbeeld moeten vertellen dat er meer bestaat dan hetero's. En in zijn algemeenheid: een vrije en open seksuele opvoeding zal helpen bij het acceptatie- en verwerkingsproces.
De reactie van uw jongste kind zal waarschijnlijk minder heftig zijn dan die van uw oudste. Jonge kinderen vinden dingen vaak veel minder gek dan pubers. Waar u wél goed rekening mee moet houden – ik zei dat al eerder – is dat uw jongste waarschijnlijk heel open zal gaan praten over zichzelf en jullie gezin (op school, tegen de juf, bij vriendjes, enzovoorts).
En voor de volledigheid (maar dat had u natuurlijk al lang zelf bedacht): maak aan beide kinderen volkomen duidelijk dat hun vader nog steeds precies dezelfde vader is, ook al weten ze nu meer van hem. Dat betekent dat hij nog net zo veel van zijn kinderen houdt als voorheen, nog net zoveel plezier met ze kan maken, enzovoorts.
Nog één belangrijk punt tot slot. Hoe ontspannener u en uw man omgaan zijn biseksualiteit (qua acceptatie, samen erover kunnen praten, samen problemen proberen op te lossen, etc.), des te makkelijker u het voor uw kinderen maakt.
Voor extra ondersteuning – voor uzelf én voor uw kinderen – kunt u zich wenden tot Orpheus, de landelijke vereniging voor hulpverlening bij homo/biseksualiteit in man-vrouw relaties.
Ik wens jullie succes en sterkte!
