3 juni 2005 door Ellen Gerrits
Bij onze dochter van 7 jaar is uit de Cito-toets gebleken dat haar woordenschat niet erg groot is. Ze babbelt er lustig op los maar bij een plaatje van bijvoorbeeld een bijenkorf weet ze niet wat dat is.
Zijn er bepaalde boeken waarmee we kunnen oefenen, zodat ze haar woordenschat kan vergroten?
U hoeft geen speciale boeken te zoeken. In principe draagt elk willekeurig boek bij aan de uitbreiding van de woordenschat. Het is daarbij natuurlijk wel belangrijk om aantrekkelijke boeken te kiezen. Dus: boeken die uw dochter leuk vindt, en die passen bij haar leeftijd.
U kunt op twee manieren te werk gaan: door haar zelf te laten lezen (kies AVI-boeken die aansluiten op haar niveau, of geef haar een abonnement op de Donald Duck) of door haar voor te lezen.
Laat u uw dochter zelf lezen, dan is het aan te raden dat u haar boeken ook zelf leest. Vervolgens kunt u er samen over praten. Leest u uw dochter voor, stel haar dan af en toe vragen tijdens het lezen en probeer een gesprek op gang te brengen (over de inhoud van het boek, of het daarin gebezigde taalgebruik). Moeilijke woorden kun je opschrijven en verklaren.
Elk boek is nuttig voor het vergroten van de woordenschat, maar toch is er één categorie die extra aandacht verdient. Er zijn namelijk speciale woordenboeken voor kinderen, die leuk zijn om in te bladeren en die aansluiten op hun belangstelling.
De bekende woordenboeken-uitgever Van Dale besteedt daar veel aandacht aan. Bijvoorbeeld:
Boeken die heel geschikt zijn voor woordenschat-uitbreiding, zijn prentenboeken. In prentenboeken kan de betekenis van woorden afgeleid worden van de afbeelding. Wanneer ze samengesteld zijn rondom thema's, worden nieuwe woorden beter onthouden.
Voorbeelden van zulke thema's zijn: school, lichaam en kleding, dieren, boodschappen, het huishouden, buiten, verkeer, mensen, wonen, werken, vrije tijd en vakantie.
Leuke woordenboeken met afbeeldingen zijn bijvoorbeeld de Richard Scarry boeken. Maar ook het eerder genoemde "Mijn eerste Van Dale" valt in deze categorie. Het onthouden van nieuwe woorden is daarin niet alleen gekoppeld aan plaatjes maar ook aan rijmpjes.
De woordenschat van kinderen wordt ook gestimuleerd door belevenissen buiten hun eigen omgeving, zoals bij een uitstapje naar de dierentuin, het openlucht-museum, de kinderboerderij, of een vakantie in een ander land.
Tijdens zo'n uitstapje kunnen ze actief nieuwe woorden ontdekken, die uiteindelijk beter beklijven dan het 'leren' van die woorden uit een boek.
Verder kunt u aan de leerkracht van uw dochter vragen om u te adviseren.
Er zijn talloze leermethoden die speciaal bedoeld zijn voor de woordenschat-uitbreiding van kinderen in het basisonderwijs. Sommige van die methoden maken gebruik van computer-programma's, waarmee je zelfstandig kunt werken. Wellicht kan uw dochter hiermee thuis of op school oefenen.
Wat ook altijd goed werkt, vooral omdat het zo leuk en motiverend is, is het doen van taalspelletjes. Met name autoritten lenen zich daar goed voor, omdat je dan toch niets anders te doen hebt.
Bijvoorbeeld:
Hebt u zelf niet genoeg spel-ideeën, laat u dan inspireren door de Kindertaalkalender van de Sdu, met allerlei weetjes en spelletjes over taal. (Zie de Taalspelletjes - prijsvraag van oktober 2004.)
Misschien lukt het uw dochter in eerste instantie nog niet goed om zulke spelletjes tot een goed einde te brengen, maar ze zal er in ieder geval plezier in taal door krijgen, waardoor ze wat meer gespitst raakt op het oppikken van nieuwe woorden.
Veel succes en veel plezier!
