7 maart 2003 door Sanderijn van der Doef
Ik ben opgegroeid in een incest-gezin; mijn broer misbruikte mijn zus. Mijzelf is niks overkomen. Ik wil er ook niet te veel mee bezig zijn in mijn eigen gezin (jongen 4, meisje 1), en hoop – net als ieder ander – dat het ons niet zal overkomen.
We staan nu voor de keuze: wel of niet op één kamer laten slapen. Ik ben er wel voor, tot de oudste een jaar of 8 is. Lijkt me gezellig voor ze. Maar wat is wijsheid? En wat kun je als ouders doen om misbruik binnen het gezin te voorkomen? Waaróm doen broers (in dit geval) zoiets eigenlijk?
Het is logisch dat mensen hun eigen ervaringen meenemen in de manier waarop ze hun eigen kinderen opvoeden. En omgekeerd: als u deze incest-ervaring niet had meegemaakt, zou u zich waarschijnlijk helemaal niet hebben afgevraagd of het wel veilig is om uw kinderen bij elkaar op de kamer te laten slapen. Maar goed, u doet dat wel, om begrijpelijke redenen. Hieronder zal ik de vragen die u daarover heeft beantwoorden.
Voor veel kinderen is het alleen maar gezellig en veilig om met iemand anders op de kamer te liggen. Rond een jaar of 7 krijgen sommige kinderen behoefte aan een eigen plek, en als de ruimte in het huis het toelaat, zou u ze tegen die tijd een eigen kamer kunnen geven. Tot die tijd zie ik geen enkele reden (als beide kinderen het nu leuk vinden) om ze niet bij elkaar op de kamer te leggen.
Een andere vraag is hoe u misbruik in het gezin kunt voorkomen. Honderd procent garantie heb je natuurlijk nooit, maar het is in ieder geval nuttig om er met uw kinderen op een niet-beladen manier over te praten.
U kunt dan vertellen dat sommige kinderen (maar ook grote mensen) soms dingen met je willen doen die jij niet wilt, zoals je piemel of vagina aanraken. En soms kunnen ze vragen om dingen bij hén te doen die jij niet wilt, zoals je geslachtsdelen aanraken, eraan likken, of er iets in doen. In al dat soort gevallen moeten ze dan "nee" zeggen. En als zoiets gebeurt zou het goed zijn als ze dat tegen u zeggen.
Ze hoeven niet álles te zeggen. Er zijn namelijk leuke geheimen en er zijn nare geheimen. De leuke geheimen mag je voor jezelf bewaren maar de nare geheimen moet je altijd vertellen.
Zoek een keer een gelegenheid of aanleiding dat u dit gesprekje kunt voeren. Maak het vooral niet te beladen, maar help ze in ieder geval om "nee" te leren zeggen. En beloon ze als ze dat ook een keer doen!
Op uw vraag waaróm kinderen in een gezin elkaar soms misbruiken is niet zomaar antwoord te geven. Vaak zie je wel dat het kinderen zijn waarmee nooit over seksualiteit is gesproken. Daardoor weten ze niet hoe ze op een goede manier kunnen omgaan met hun eigen seksuele gevoelens. Ze weten bijvoorbeeld niet wat je wél met die gevoelens kunt doen (bijvoorbeeld masturberen) en wat je er niet mee mag doen (zoals een ander tegen zijn of haar wil aanraken, of dingen laten doen die hij of zij niet wil).
Door met je kinderen over dit soort dingen te praten, kun je ze leren hun eigen grenzen duidelijk te maken aan anderen en de grenzen van anderen te respecteren.
Daarnaast is het belangrijk om kinderen duidelijk te maken dat het hebben van seksuele gevoelens volkomen natuurlijk is en dat iedereen ze heeft, maar dat we daar in deze maatschappij (en in het klein binnen het eigen gezin) volgens bepaalde regels mee omgaan.
