9 mei 2003 door Sanderijn van der Doef
Toen mijn dochter 10 was (ze is nu 17), had ze voor de eerste keer een mannelijke leerkracht. Tijdens dat schooljaar heb ik eigenlijk niks speciaals opgemerkt. Het enige wat dat jaar ter sprake kwam, is dat zij zich soms nogal bekeken voelde tijdens het omkleden bij de turn- en zwemlessen.
Omdat ik oordeelde dat het waarschijnlijk met de leeftijd te maken had, en met het feit dat ze tot dan toe steeds op een meisjesschool zonder mannelijke leerkrachten had gezeten, heb ik daar op het moment zelf eigenlijk niet echt dieper over nagedacht. We kochten een grotere handdoek, zodat ze die tijdens het afdrogen rond zich kon draaien en daarna heb ik niks meer over het onderwerp gehoord.
Onlangs kwam ik echter te weten dat er blijkbaar toch iets mis was met die leerkracht. Mijn man werkt bij de politie en onlangs werd door een ouder een klacht ingediend. Op dat verzoek werd de geschiedenis van de man nagekeken en toen bleek dat er bij directies van verschillende scholen reeds klachten van ouders en leerlingen waren binnengekomen.
Steeds ging het om zware intimidatie van een hele klas, waarbij telkens een aantal specifieke leerlingen het zwarte schaap werden en de rest van de klas moest toekijken hoe deze – soms heel zwaar – gestraft werden. Ook werd melding gemaakt van ongewenste aanrakingen en strelingen (voor zover ik weet niet ter hoogte van de geslachtsdelen) van de andere leerlingen.
Telkens werd hierop door de school gereageerd door ontslag van de leerkracht op het einde van het jaar. Maar zonder sancties, zodat deze het jaar erop gewoon weer op een andere school terecht kon.
Uit de verslagen blijkt dat hetzelfde scenario zich ook heeft afgespeeld tijdens het schooljaar van mijn dochter, die toen 10 was. Tijdens dat jaar hadden we veel problemen met onze oudste zoon, die uiteindelijk naar een kinderpsychiater is verwezen, waardoor we niet veel tijd voor onze dochter hadden. Op dat moment beseften we dat wel, maar ik had niet gedacht dat ik zoiets niet zou weten. Ik maak mij dan ook enorme zorgen over wat er juist gebeurd is en hoe onze dochter daarmee is omgegaan en omgaat.
Inmiddels is onze dochter 17. Ze kan er absoluut niet tegen om geknuffeld te worden; dat heeft ze eigenlijk al van voor ze begon te puberen. En voor zover ik weet heeft ze nog steeds geen vriendje (of iets in die richting).
Thuis is ze heel erg op haar eentje. Ik heb ook haar schoolresultaten van toen eens nagekeken en het bleek dat ze dat jaar van meer dan 90% naar begin 80% was gezakt.
Ik voel me enorm schuldig dat we deze dingen toen niet hebben opgemerkt, en ik vraag me af wat voor dingen we allemaal nog meer over het hoofd gezien hebben.
Als ik haar vertel over wat mijn man te weten is gekomen uit het onderzoek, zit ze stilletjes te luisteren, maar zegt ze geen woord. Als ik haar iets probeer te vragen over die tijd, zegt ze geïrriteerd dat ze dat allemaal niet zo goed meer weet, dat het te lang geleden is, en dat ik moet stoppen met vragen. Vervolgens draait ze het gespreksonderwerp op iets anders, of doet ze alsof ze niks gehoord heeft en gaat weg. Ik heb nog niet gedurfd haar rechtstreeks te vragen of iets dergelijks ook bij haar gebeurd is. Ik ben ongelooflijk bang voor het eventuele antwoord, of het uitblijven van een antwoord.
Ik weet niet wat ik hier verder mee moet. Ik voel me enorm schuldig dat ik er op dat moment niet geweest ben voor haar en ik weet niet hoe ik het nu verder moet aanpakken.
Zo te zien bent u aan de ene kant bang dat er misschien iets is gebeurd tussen uw dochter en deze leerkracht, en aan de andere kant voelt u zich schuldig dat u in die periode even minder aandacht voor haar had, vanwege de moeilijkheden met uw oudste zoon.
De enige manier om erachter te komen of er daadwerkelijk iets is gebeurd, is om dat rechtstreeks in een duidelijke vraag aan haar voor te leggen.
Tot nu toe heeft u zo'n vraag vermeden, uit angst voor een positief antwoord. En ondertussen zoekt u naar signalen in haar gedrag die mogelijk zouden kunnen wijzen op een vervelende seksuele gebeurtenis.
De signalen die u ziet, zeggen echter niets. Er zijn immers meer kinderen die helemaal niets moeten hebben van knuffelen of aangeraakt worden, zonder dat dat iets hoeft te betekenen. Ook zijn er meer pubers die in zichzelf gekeerd zijn, of 'op hun eentje zijn', zonder aanwijsbare reden.
Bovendien is het helemaal niet ongewoon als zij op haar 17e nog geen vriendje heeft, of heeft gehad. Ook het feit dat haar prestaties in dat ene jaar zijn gedaald, kan een heel andere reden hebben gehad.
Kortom: al die signalen hoeven helemaal niet te wijzen op een vervelende seksuele ervaring uit het verleden. Maar gezien het verleden van de leerkracht zou het natuurlijk wel kunnen.
De enige manier om erachter te komen wat er is gebeurd, is het haar duidelijk en rechtstreeks te vragen. U kunt haar zeggen dat u zich zorgen maakt, dat u in die periode weinig tijd voor haar had, en dat u misschien iets over het hoofd heeft gezien. Maar dat u haar wilt helpen als er iets naars is gebeurd.
U kunt daaraan toevoegen dat uw aanbod om haar te helpen ook de enige reden is waarom u zo direct aan haar vraagt of er in dat leerjaar ooit iets vervelends is gebeurd met haar.
Als er inderdaad iets is gebeurd, word dan niet boos of verdrietig of verschrikt in haar bijzijn. Vaak verzwijgen kinderen een dergelijke gebeurtenis voor hun ouders namelijk juist om dat soort emotionele reacties te vermijden.
Mocht ze er toch niet over willen praten, dan rest u alleen nog maar nog eens duidelijk te zeggen dat zij er altijd over kan praten (eventueel met iemand anders, als zij het niet met u wil) en dat u het alleen maar vraagt om haar te kunnen helpen.
Als zij er dan nog steeds voor kiest om niets te zeggen (misschien omdat er helemaal niets is gebeurd en zij genoeg heeft van al die vragen), dan kunt u verder niets meer doen.
