26 februari 2010 door Sanderijn van der Doef
Mijn dochter van bijna 4 vertoont sinds een aantal maanden gedrag waarvan ik niet goed weet hoe ik het moet beoordelen.
Een maand geleden had ze last van een jeukende vagina en moest ze veel plassen. We zijn toen bij de huisarts geweest en die heeft testjes gedaan waaruit bleek dat er wel 'iets' was, maar geen blaasontsteking.
Tegelijkertijd vertelde haar juf op de crèche dat ze verteld heeft dat ze met haar vader naar een naaktzwembad is geweest. Haar papa gaat regelmatig met haar zwemmen, maar altijd tijdens het "vrij zwemmen" en dus zeker niet naakt.
Ook vertelde mijn dochter dat twee kinderen bij haar in de groep (een jongetje en een meisje die verliefd op elkaar zijn) voorwerpen in haar vagina stoppen. Ik heb haar gevraagd wat, en toen antwoordde ze: stokjes, prikken, en boterhammen met pindakaas. Door de laatste opmerking dacht ik dat haar fantasie gewoon erg rijk is, maar toch...
Zelf noemde ze haar vagina altijd 'bips' of 'voorbips' maar van het meisje op de crèche leerde ze het 'pipi' te noemen. Dat vind ik op zich niet erg, maar ze heeft het nu de hele dag over haar pipi.
Verder vertelde mijn man dat ze laatst tegen hem zei dat een piemel niet alleen is om mee te plassen maar ook om mee te spelen. Dat vinden wij vreemd, omdat wij het daar (nog) niet met haar over hebben gehad.
Tot slot valt het me op dat ze een beetje 'edgy' is: snel van de kook, heel erg beweeglijk en eigenwijs. Ik ken dat gedrag ook wel van haar oudere broer, vlak voor de overgang van crèche naar basisschool, maar toch maak ik me een beetje zorgen.
Hoe kan ik erachter komen of er dingen gebeurd zijn, of dingen gebeuren die niet in de haak zijn?
Om dit soort gedrag te kunnen interpreteren is het vooral belangrijk om iets te weten over de seksuele ontwikkeling rond deze leeftijd. Dat kan helpen om te beoordelen of iets 'normaal' is of niet.
Kinderen in de kleuterleeftijd zijn erg bezig met het ontdekken van hun lichaam en dat van anderen. Het heeft te maken met de ontwikkeling van hun gender-identiteit. Oftewel: de ontdekking dat de wereld bestaat uit twee soorten mensen, namelijk mensen met een piemel tussen de benen en mensen met een spleetje.
Op deze leeftijd kunnen kinderen uitermate nieuwsgierig zijn hoe anderen er tussen de benen uitzien. Ze kijken naar elkaar, onderzoeken elkaars geslachtsdelen, raken die aan, en willen dingen in openingen stoppen.
Door hiermee bezig te zijn (wat in eerste instantie uit nieuwsgierigheid gebeurt), ervaren ze ook een spannend en fijn gevoel; een gevoel dat je in wezen al een seksueel gevoel kunt noemen.
Dit soort seksuele gevoelens is aangenaam en daarom kunnen kinderen soms veel met dit soort spelletjes bezig zijn. Ook het praten over geslachtsdelen, over hoe volwassenen eruit zien en wat die allemaal doen, is spannend en opwindend.
Uw dochter heeft ongetwijfeld een aantal dingen opgepikt (zoals dat je ook naakt kunt zwemmen, en dat je kunt spelen met een piemel) en ik denk dat ze tijdens de spelletjes met haar leeftijdgenootjes ook wel eens geprobeerd hebben iets in een vagina te stoppen. Maar als dat stokjes of prikken waren geweest, zou ze zeker klagen over pijn!
Of er iets grensoverschrijdends is gebeurd, is niet makkelijk te achterhalen. Het enige wat u kunt doen, en in dit geval ook moet doen, is blijven praten met uw dochter. Ze is erg open over dit onderwerp, wat betekent dat ze u vertrouwt en niet het idee heeft dat ze iets verkeerd heeft gedaan.
Blijven praten dus, en op een niet veroordelende manier vragen stellen als ze iets vertelt. Zo kunt u erachter komen of er mogelijk iets grensoverschrijdends is gebeurd.
Mochten er écht vervelende dingen gebeurd zijn, dan kun je die soms herkennen aan lichamelijke klachten of gedragsveranderingen, zoals:
Daarnaast is het belangrijk dat u haar 'de regels van het spel' leert. Dat wil zeggen dat zij zich bij dit soort spelletjes aan een aantal regels moet houden:
En zoals altijd in dit soort situaties raad ik aan om met haar af te spreken dat ze de leuke geheimen (zoals een cadeautje voor moederdag) best voor zichzelf mag houden, maar dat ze de niet-leuke geheimen (waar ze een naar gevoel bij heeft) altijd moet vertellen. U kunt daaraan toevoegen dat u het heel erg goed van haar vindt als ze de niet-leuke geheimen aan u vertelt, en dat u nooit boos zult worden.
Misschien is het een idee om samen met uw dochter over dit onderwerp te praten aan de hand van mijn boek "Nee!" - een boek over Nee en Ja zeggen (uitg. Ploegsma, 2009).
