22 april 2011 door Sanderijn van der Doef
We hebben een zoontje van ruim 4 jaar. Sinds een paar dagen merk ik ontwikkelingen op seksueel gebied waar ik niet mee om weet te gaan.
Eerste situatie. Hij vraagt: "Mama, heb je een BH aan?" "Ja," zeg ik. "Mama, doe je BH uit." "Hoezo?" vraag ik. Fluistert hij: "Dan kan ik je borsten zien." Ik wist helemaal niets te zeggen, zo perplex stond ik...
Tweede situatie. Ik sta met de juf te praten in de klas. Hij vraagt iets, en knuffelt zich tegen de juf aan, die op haar beurt zijn knuffels beantwoordt met een knuffel terug. Bij een volgende knuffel trekt hij zich naar haar toe en geeft haar een zoen op de mond. Oeps, het schaamrood stijgt me naar de wangen. Hoe zeg ik tegen mijn kleuter dat je niet iedere volwassen vrouw zomaar op de mond zoent? Thuis doen we dat bij hem op de wang en heel zelden op de mond.
Doen kinderen van deze leeftijd dit meer? Is mijn zoon niet al te groot voor dit soort voorvallen? Hoe kan ik hiermee omgaan?
U bekijkt het gedrag van uw zoontje te veel door een volwassen bril. Als een puberjongen of een volwassen man zulke vragen zou stellen, of zulk gedrag zou vertonen, dan is het duidelijk wat hij ermee bedoelt. Dergelijke vragen en gedragingen hebben op die leeftijd een seksuele betekenis. Voor u kennelijk ook. Daarom schrikt u ervan, en vraagt u zich af wat er met uw 4-jarige zoontje de hand is.
Ik kan u geruststellen: het ziet er misschien wel uit alsof hij nu al volwassen seksueel gedrag vertoont, maar in werkelijkheid geeft hij gewoon uiting aan zijn kinderlijke gevoelens.
Die kinderlijke gevoelens van uw zoon zijn in wezen al seksueel van aard, maar alleen nog maar op een kinderlijk niveau.
Kinderen kunnen al heel jong gevoelens van lichamelijke opwinding ervaren, omdat die gevoelens op een natuurlijke manier (en zonder dat het kind daar controle over heeft) worden veroorzaakt door bepaalde prikkels, zoals aanrakingen, of beelden, of gedachten.
Seksuele opwinding bij volwassenen wordt óók zo veroorzaakt, maar bij hen zijn de prikkels veelzijdiger (doordat het prikkel-repertoire in de loop van het leven bij iedereen wordt aangevuld en uitgebreid) en hebben de prikkels een groter seksueel effect op het lichaam door toedoen van de geslachtshormonen.
Kinderen die nog niet in de puberteit zijn, hebben nog maar weinig geslachtshormonen in hun lichaam, waardoor ze ook nog weinig bijdragen aan het krijgen van seksuele gevoelens. Maar de gevoelens op zich zijn er wel degelijk.
Dat is dus wat uw zoontje ervaart: seksuele opwinding op een kinderlijk niveau. Misschien heeft hij al eens blote borsten van een volwassen vrouw gezien, en bij zichzelf gemerkt dat hij daar een lekker gevoel bij kreeg. Dat dit in feite al een seksueel gevoel is, dat weet hij nog niet. Maar door aan blote borsten te denken kan hij dat gevoel wel bij zichzelf oproepen. Hetzelfde geldt voor een zoen op de mond.
Waarschijnlijk heeft hij al eens ervaren dat hij bij een zoen op de mond dat lekkere gevoel weer kreeg, dus probeert hij door de juf (die hij ook aardig vindt) op haar mond te zoenen dat gevoel weer terug te krijgen.
Het is de taak van opvoeders om kinderen te leren hoe ze met dat soort gevoelens om kunnen gaan; in het gezin en daarbuiten. Dát is nu seksuele opvoeding.
Dus als u vindt dat hij niet zomaar aan u mag vragen of u uw BH uit wilt doen, dan kunt u hem gewoon rustig uitleggen dat u begrijpt dat het zien van blote borsten een leuk gezicht is, maar dat je zoiets niet kan vragen aan je moeder of aan zomaar een andere vrouw of zomaar een meisje. Niet iedereen vindt het leuk als dat gevraagd wordt.
Hetzelfde kunt u doen als u niet wilt dat hij de juf op haar mond zoent. Leg hem uit dat niet iedereen daarvan gediend is, en dat je dat dus niet zomaar bij iedereen ongevraagd kunt doen.
Opvoeden is regels leren. Dat doe je bij ander gedrag ook. Zoals regels voor buiten spelen, niet zomaar oversteken, enzovoorts. En als het om sociaal gedrag gaat, leert u hem dat hij lief moet zijn tegen zijn vriendjes, en "Dankuwel" moet zeggen als hij iets krijgt.
De manier waarop hij zijn seksuele gevoel uit, moet u in ieder geval niet bestraffen. Zijn gevoelens zijn immers natuurlijke gevoelens, die hij ook niet kan tegenhouden. Maar wanneer en bij wie hij ze wel of niet kan laten zien, en in wat voor vorm, dat kunt u hem nu leren.
