15 december 2000 door Paula Fikkert
Hoe komt het dat mijn zoontje van 15 maanden wel 'moeilijke' woorden zegt en begrijpt, zoals: 'sleutel', 'darten', 'buiten', 'kerstboom' en 'auto'? Maar dat hij eigenlijk nog niet zo goed is in de 'normale' woorden die een kind eerst zegt, zoals: 'mama', 'papa', enz.?
U schrijft dat uw zoon van 15 maanden al heel wat moeilijke woorden zegt en begrijpt, zoals
sleutel en
kerstboom. Maar niet: woorden zoals
papa en
mama.
Het is een beetje moeilijk in te schatten wat u precies bedoelt met 'moeilijke woorden'.
Kerstboom is – behalve in deze tijd van het jaar – niet een veel voorkomend woord. Het is bovendien samengesteld uit
kerst en
boom, en heeft ook nog een ingewikkelde reeks van vier medeklinkers -
rstb- in het midden. Dat lijkt dus een uiterst moeilijk woord. Uw zoon heeft het ongetwijfeld ook niet correct uitgesproken op de leeftijd van 15 maanden.
Het is waar dat voor veel kinderen
papa en/of
mama tot de eerste woordjes behoren. Vaak tot grote vreugde van de ouders, die denken dat ze daarmee rechtsreeks aangesproken worden.
Wat deze woorden bijzonder maakt (behalve hun betekenis), is dat ze duidelijk af te lezen zijn van het gezicht van de spreker.
De
m en
p worden gemaakt door de lippen te sluiten; iets wat goed waar te nemen valt. Voor de
a wordt de mond juist wijd open gemaakt. Deze klinker contrasteert dus maximaal met de
p of
m. De
p is overigens beter zichtbaar dan hoorbaar. Dove kinderen zeggen daarom eerder
papa dan blinde kinderen.
Je zou dus kunnen zeggen dat
papa en
mama makkelijke woorden zijn. Toch worden deze woorden niet door alle kinderen vroeg uitgesproken.
Om u gerust te stellen over het feit dat uw zoon nog geen
mama zegt: het betekent in elk geval
niet dat u onbelangrijk voor hem bent. De meeste kinderen verwijzen ook niet zo snel naar zichzelf, hoewel ze zichzelf wel als het middelpunt van hun wereld beschouwen.
De eerste woorden die een kind leert, zijn begrippen die verwijzen naar het hier en nu, en die op de een of andere manier belangrijk voor hem zijn. Dat kan een
sleutel zijn, omdat het zijn favoriete speeltje is, of juist omdat hij er niet aan mag komen. Of de
kerstboom, die een enorme indruk heeft gemaakt. De eerste woorden zijn ook niet altijd zelfstandige naamwoorden, maar kunnen ook werkwoorden zijn, zoals
eten,
drinken, of
slapen. Of bijwoorden, zoals
op en
weg.
De woordenschat van kinderen is afhankelijk van hun belevingswereld. Er zijn al vele pogingen gedaan om 'de' lijst van de eerste 50 woorden op te stellen. Dat blijkt geen eenvoudige opgave, omdat er grote variatie is in de woordenschat van kinderen.
Na de eerste 50 woorden breidt de woordenschat zich snel uit en worden de verschillen tussen kinderen kleiner. U zult zien dat uw zoon dan de 'normale' woorden in hoog tempo verwerft.
