20 november 2009 door Joanna Sandberg
Sinds een jaar zijn we uit elkaar. Voor die tijd was ik de meest verzorgende ouder omdat mijn ex fulltime werkte; ik werk thuis als vertaler. Nu zijn we co-ouders en zijn de kinderen (5 en 7 jaar) precies even veel bij hem als bij mij.
Vanaf het begin hebben de kinderen aangegeven dat ze liever bij mij wilden wonen, maar wij hoopten dat het zou wennen. Nu we ruim een jaar verder zijn, zeggen de kinderen nog steeds hetzelfde. De oudste heeft enkele maanden volgehouden dat hij het bij papa en mama even fijn vond, maar zei laatst spontaan dat hij dat alleen maar zei omdat hij papa niet verdrietig wilde maken.
Het uitgangspunt van hun vader is dat ook hij rechten en wensen heeft, en dat de kinderen 'verschillende dingen zeggen'. Zelf denk ik dat ze vooral een vaste woonplek willen, liefst met mama, en dat ze niet steeds willen verkassen. Tegen mij zijn ze bovendien consequent en zeggen ze niet 'steeds verschillende dingen'.
Zolang de sociale contacten en schoolprestaties van de kinderen goed zijn, ben ik geneigd hun vader te volgen (om conflicten te vermijden). Maar met elkaar hebben de kinderen veel ruzie en bij het afscheid protesteren ze vrijwel altijd.
Doen wij er goed aan door van de kinderen te verwachten dat ze deze manier van leven volhouden tot hun 12e (wanneer ze zelf mogen kiezen bij wie ze gaan wonen)? Of moeten we serieuzer (laten) onderzoeken of ze meer continuïteit nodig hebben?
Wanneer ouders kiezen voor co-ouderschap, blijven ze allebei verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van hun kinderen. Dat klinkt heel leuk en modern, maar voor co-ouderschap is het essentieel dat ouders goed met elkaar kunnen overleggen over hun kinderen. En daar schort het meestal aan, na een scheiding.
Mensen scheiden niet voor niets, en de meeste mensen kunnen – op een enkele uitzondering na – juist niet goed met elkaar communiceren en niet goed met elkaar overleggen over de kinderen, omdat er vaak veel boosheid, gekrenktheid, en verdriet is bij één of beide ouders.
Daarnaast is het zo dat de meeste kinderen het liefst bij één van beide ouders willen wonen, en het liefst één huis hebben, met een eigen kamer. Bij de andere ouder kunnen ze dan logeren. Let wel: dit geldt voor de meeste kinderen maar niet alle. Er zijn ook kinderen die geen moeite hebben met twee huizen.
U en uw ex-man zijn de volwassenen, en volwassenen zijn verantwoordelijk voor hun kinderen. Zij moeten ervoor zorgen dat de kinderen niet de dupe worden van hun (echtscheidings-)strijd.
Wat je dus altijd moet doen, ook bij een scheiding, is goed naar de kinderen kijken. Bedenk daarbij dat elk individueel kind verschillend kan reageren op de situatie.
Bedenk ook dat de ouder/kind-relatie ná de scheiding voor een groot deel wordt bepaald door de relatie die er vóór de scheiding al was (of niet was). Dus: als een kind vóór de scheiding al niet zo goed overweg kon met een van beide ouders, dan wordt die relatie er niet beter op als zo'n ouder het recht op een kind claimt, al of niet via een juridische procedure.
Tenslotte is het belangrijk om je te realiseren dat de manier waarop de ouders met elkaar omgaan – voor de scheiding, maar zeker ook erna – een grote invloed heeft op het welbevinden van de kinderen.
Als een kind zegt dat het liever in één huis woont, dan zal je dat als 'gedupeerde' ouder (dus: de ouder waar het kind niet bij wil gaan wonen) moeten respecteren, hoe moeilijk dat ook is.
Wat vooral erg moeilijk is voor de ouder waar het kind niet bij woont, is dat die ouder het dagelijkse en vanzelfsprekende contact gaat missen. Dat is naar. Maar helaas vaak onvermijdelijk.
Als ouder heb je rechten en plichten, maar wat je vooral wilt is dat je kinderen zo min mogelijk lijden onder de scheiding. Helaas betekent dat vaak dat een van de ouders er meer onder lijdt dan de andere.
Vaak is de lijdende ouder de vader, maar het kan ook de moeder zijn. Dat is niet eerlijk, maar het leven is nu eenmaal niet eerlijk. Kinderen vinden scheiden ook niet eerlijk, en bovendien hebben zij er geen keuze in. Alleen in heel bijzondere gevallen, als ze vreselijk lijden onder de ruzies van hun ouders, beschouwen ze het als een zegen wanneer hun ouders uit elkaar gaan.
Uiteindelijk komt het er dus op neer dat je de wensen van de kinderen niet alleen moet respecteren maar ook moet accepteren. Dat hoeft overigens geen ramp te zijn, als de ouder waar de kinderen wel bij willen wonen, de andere ouder steunt, door hem of haar zo goed mogelijk te betrekken bij de opvoeding.
En als de relatie tussen de ex-partners na enige tijd weer een beetje normaal wordt, kan de andere ouder ook uitgenodigd worden om te komen eten, om aanwezig te zijn op verjaardagen en feestdagen, enzovoorts.
Ook is het heel plezierig voor kinderen, als ze ouder worden, dat ze zelf kunnen gaan bepalen hoe vaak ze bij welke ouder willen zijn. Volg dus ieder kind in zijn of haar wensen, leg het niks op, stel niet je eigen wensen op de voorgrond, en zorg er vooral goed voor dat de kinderen zo min mogelijk lijden onder de scheiding.
Ik wens jullie sterkte en succes!
