1 januari 2000 door Maaike Verrips
Mijn vraag betreft het meertalig opvoeden van kinderen en, meer specifiek, welke taal wij het beste onze Duitse au-pair kunnen laten spreken tegen onze Nederlandse kinderen in de VS.
Wij hebben twee kinderen: Dylan (27 mnd.) en Nina (5 mnd.). Tot nu toe hebben wij altijd Nederlandse au-pairs gehad en ook wij, de ouders, hebben altijd Nederlands met de kinderen gesproken, zodat Dylan nu behoorlijk goed Nederlands brabbelt. Natuurlijk hebben de kinderen wel veel Engels GEHOORD via hun omgeving (wij wonen in de VS) en Dylan spreekt ook enkele Engelse woordjes die hij her en der oppikt (bye-bye, cracker etc.).
Ondanks verwoede pogingen van familie, vrienden en krantenadvertenties, hebben wij helaas geen nieuwe Nederlandse au-pair kunnen vinden en hebben wij gekozen voor een Duitse (Steffi): van deze afstand lijkt Duits op Nederlands. Ons idee was oorspronkelijk om Steffi Engels met de kinderen te laten spreken, want uiteindelijk moesten de kinderen toch ooit Engels leren en wij spreken ook Engels met Steffi. Wij blijven consequent Nederlands met de kinderen spreken.
In de praktijk blijkt nu dat Steffi sneller Nederlands leert van Dylan dan andersom, met als gevolg dat zij nu een soort Doggerbanks spreekt (Engelse constructies met Nederlandse woorden en een Duits accent) en de kinderen nog steeds geen behoorlijk Engels leren. Wij vragen ons derhalve af of het niet beter is om Steffi Duits met de kinderen te laten spreken, eventueel doorspekt met Nederlandse woorden (op z'n Rudy Karel's).
De enige (en onze uiteindelijke) vraag is of dit niet al te verwarrend wordt voor de kinderen: van ons Nederlands, van de au-pair Duits, en van hun omgeving (en voor Dylan over een jaar op de peuterschool) Engels. Mijn excuses voor deze ietwat lange inleiding tot de vraag, maar ik dacht dat het noodzakelijk was iets van de achtergrond te schetsen. Bij voorbaat dank en veel succes met de rubriek,
Ondanks je uitgebreide uitleg van het probleem, is me niet helemaal duidelijk wat voor jullie het belangrijkst is: dat je kinderen tweetalig opgroeien, dat ze Engels leren of dat ze Nederlands leren? Zijn jullie van plan in Nederland terug te keren? Ik ga er in het antwoord van uit dat jullie van plan zijn in de VS te blijven, waarbij je zelf Nederlands met je kinderen spreekt omdat je ze graag in het Nederlands wilt opvoeden. Dat betekent dat het Engels voor hen minstens gelijkwaardig wordt aan het Nederlands. Later wordt het Engels waarschijnlijk hun belangrijkste taal. Het Duits komt in dit plaatje niet voor, behalve via Steffi.
Het is zeker mogelijk voor kinderen om drie talen tegelijk te leren, en ze kunnen daar op termijn ook vloeiend in worden. Maar je moet daarbij twee dingen bedenken: Ten eerste speelt zich dat meestal af in een omgeving waar die talen alledrie vanaf de geboorte met de kinderen gebruikt worden, en in het dagelijks leven van de gemeenschap een rol spelen. Meertaligheid is in zulke gemeenschappen de norm, en niet de uitzondering. In jullie geval ligt dat waarschijnlijk anders. De Amerikaanse kinderen waar jouw kinderen mee naar school zullen gaan, zijn eentalig. Ik neem aan dat noch het Duits, noch het Nederlands in die omgeving een rol speelt.
Ten tweede, bij een kind dat twee talen tegelijk leert, verloopt de ontwikkeling van iedere taal afzonderlijk iets langzamer dan bij de kinderen die die taal als enige taal leren. Een derde taal erbij zal de taalverwerving niet versnellen.
Als ik het goed begrijp zijn de kinderen nog niet echt begonnen Engels te leren. Als Dylan volgend jaar naar de peuterschool gaat heeft hij in zijn Engels dus een flinke achterstand ten opzichte van de andere - eentalige - kinderen die hij daar tegenkomt.
Het is ook de vraag of de leid(st)ers en leerkrachten waar je de komende jaren mee te maken hebt, iets van tweetaligheid weten. Velen zijn ervan overtuigd dat tweetaligheid nadelig is voor de ontwikkeling van een kind, en zullen dus gemakkelijk een algemene ontwikkelings-achterstand veronderstellen als hij ergens problemen mee blijkt te hebben.
Ik zou je dus adviseren om te zorgen dat er zowel voor Dylan als voor Nina een Engelstalige gesprekspartner komt die regelmatig `native' Engels met ze gaat spreken. Dan spreken ze bij aankomst op de peuterschool wellicht genoeg Engels om zich tegenover de leiding uit te kunnen drukken. Ze kunnen dan bovendien contact leggen met andere kinderen en daardoor snel Engels bijleren. Of Steffi gebrekkig Nederlands of gebrekkig Engels met ze praat lijkt mij niet zoveel uit te maken. Maar aan haar Duits hebben ze in ieder geval niet veel.
Veel succes,
