1 januari 2000 door Joanna Sandberg
Mijn dochter van 2,5 jaar wil niet eten. Als ze eenmaal het eerste hapje heeft gehad dan wil het wel. Maar voor het zover is schreeuwt ze, zakt ze onderuit op haar stoel en houdt ze stevig haar mond dicht. Als ik haar dan iets lekker beloof (bijvoorbeeld een snoepje) dan gaat ze eten. Maar ik vind het zelf absoluut niet prettig om haar steeds te moeten belonen.
Hoe kan ik dit oplossen?
Kinderen van rond de 2 jaar ontdekken dat ze een eigen wil hebben. In deze fase merken ze dat zij regelmatig wat anders willen dan aan hun ouders wensen voldoen. Zij gaan aan het experimenteren, en ervaren dan dat het woordje 'nee' veel macht geeft in de relatie. Dat is nieuw voor ze, en dus boeiend om mee te 'spelen', en dus van te leren. Een meestal wat minder 'prettig' terrein voor de ouders: onbekend, en hoe moet je hier nu weer meeom gaan? Kinderen gaan op deze leeftijd vaak tegen van alles in. 'Nee' kunnen zij dan gaan zeggen tegen dingen die ze tot voor kort nog gewoon deden, zoals mee gaan boodschappen doen, mee helpen in de keuken, of gaan slapen of eten.
Het kind gaat zich dus autonoom voelen van de ouders, maar heeft de veilige ouder nog heel hard nodig. In deze fase kan dus een eerste strijd ontstaan, een autonomiestrijd, waarin het kind experimenteert met het zelf bepalen van zijn/haar gedrag. Een te strikte, rigide zindelijkheidstraining is ook een duidelijk voorbeeld van hoe ouders met hun kind in een machtsstrijd verwikkeld kunnen raken. Het is heel lastig als je als ouders strijd om het eten krijgt met je kind. Helaas zijn u en uw dochtertje hierin beland. Ze heeft waarschijnlijk ontdekt dat u bezorgd bent als ze niet eet, en dat u het belangrijk vindt dat ze eet. Kinderen houden zo'n gevecht veel langer vol dan hun ouders, en vaak zijn ouders dan geneigd om toe te geven.
Voor met name moeders is het ook heel ingrijpend als hun kind niet wil eten. Het geeft vaak een onmiddellijk gevoel van afwijzing. Maar dat is het gevoel van de moeder, en niet de bedoeling van het kind. Het kind wil de ruimte om zelf te bepalen wanneer, wat, en hoe het eet. Het heeft dan duidelijke grenzen nodig waarbinnen het kind kan experimenteren. Door te strikte grenzen aan te geven, dus door bijvoorbeeld te eisen dat het kind alles opeet, of dingen eet die het niet lust, of te laten eten op tijden dat het geen trek (meer) heeft, wakker je als ouder de strijd aan. Maar als je als ouder geen structuur biedt, leert het kind niet te eten zoals de volwassene graag zou willen. Het omgaan met een koppige kleuter is niet gemakkelijk en vereist tact, duidelijkheid en humor van de ouders.
U heeft getracht uw dochtertje door beloning te laten eten, maar u heeft daarmee haar negatieve gedrag beloond, waardoor ze juist niet gaat eten. U stelt haar namelijk een snoepje in het vooruitzicht wanneer ze al heel lastig gedrag vertoont. Zij misdraagt zich al voor het eten, en anticipeert dus al op uw te verwachten reactie. Namelijk, ze gaat lastig gedrag vertonen, want ze weet dat u haar dan wat leuks gaat aanbieden.
U kunt nu het volgende gaan doen om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Het is niet eenvoudig, maar het proberen waard:
- Tracht geen aandacht aan haar lastige gedrag rond het eten te besteden, met andere woorden probeer haar gedrag te negeren.
- Maak het wel gezellig, en ga zelf lekker eten.
- Praat een beetje met haar over gewone dingen.
- Laat haar ook bijvoorbeeld kiezen tussen verschillende groenten, en als ze wel een hapje eet, geef haar dan positieve aandacht, maar niet te overdreven.
- Als ze niks eet, zet u na niet al te lange tijd - kinderen van die leeftijd kunnen nog niet lang aan tafel zitten - het bord weg, en eet u zelf rustig door.
- Wees niet bang dat ze iets te kort komt, want als een kind honger heeft eet het wel.
- Geef haar weinig snoep, maar laat haar kiezen uit gezonde alternatieven.
Het komt er dus op neer dat uw dochtertje gaat leren dat ze positieve aandacht krijgt als ze (een beetje) eet, en geen aandacht krijgt als ze niet eet, of lastig gedrag vertoont. Het zal een tijdje duren, maar probeer deze aanpak consequent vol te houden, en u zult zien dat ze na enige tijd weer gewoon aan tafel zit, waardoor het samen tafelen weer gezellig wordt. Veel succes.
