18 april 2002 door Joanna Sandberg
We hebben een dochter van 10 jaar en een zoontje van 3½ maanden. Jarenlang is het ons niet gelukt om een tweede kind te krijgen, omdat ik steeds miskramen kreeg. We zijn natuurlijk heel erg blij dat we een tweede kind hebben, maar het gedrag van onze dochter baart me zorgen.
We hebben haar zoveel mogelijk betrokken bij de zwangerschap, ze heeft veel geholpen met het kamertje voorbereiden en mocht zelf bijvoorbeeld helpen met het uitkiezen van kleren en een kinderwagen.
Na de geboorte leek ze even heel erg blij te zijn, en kon ze geen genoeg krijgen van haar broertje. Maar na een paar dagen begon ze hem volkomen te negeren. Nu is het nog steeds hetzelfde.
Ik heb wel het gevoel dat ik moeder van twee kinderen ben, maar dat deze twee geen familie van elkaar zijn en dat is heel pijnlijk. Ik had een beetje verwacht dat mijn dochter zich als een tweede moeder over haar broertje zou ontfermen maar ze doet alsof hij niet bestaat. Als ik haar erover aanspreekt, zegt ze alleen dat ze niet weet of ze van hem kan houden.
Wat moet ik hiermee aan?
U heeft er goed aangedaan uw dochter zo veel mogelijk te betrekken bij uw zwangerschap. Maar zeker een kind heeft geen idee wat een baby in de realiteit voor verandering geeft. Uw dochter is jaloers op de baby en dat is heel gewoon; ook bij een kind van 10 jaar.
Uw dochter was tot voor kort enig kind. Bijna tien jaar lang was zíj het middelpunt van alle aandacht van haar vader en moeder. Nu is ze haar positie als enig kind kwijt, en moet zij de aandacht delen met haar baby-broertje. Een baby krijgt natuurlijk extra veel aandacht van ouders en omgeving.
Het baby-broertje heeft haar als het ware 'van haar troon gestoten'. Nu is hij degene die alle aandacht opeist en krijgt, zoals dat natuurlijk gaat bij baby's.
Daarnaast is het goed om u te realiseren dat weliswaar uw (kinder)wens in vervulling is gegaan, maar dat dat niet noodzakelijk de wens van uw dochter hoeft te zijn. Ouders verwachten vaak dat kinderen net zo blij zijn als zij zelf zijn met de nieuwe baby, maar verwarren daarmee hun eigen gevoel met dat van hun kind.
Als de baby net geboren is, vindt het oudere kind dit vaak heel leuk, ook omdat zij dan ook in de aandacht deelt. Maar na een tijdje is het nieuwe eraf. Dan wordt duidelijk dat de baby nooit meer weggaat, en dat een klein kindje veel huilt, aandacht en verzorging nodig heeft, lief maar ook heel lastig is, juist op momenten dat het oudere kind zelf aandacht wil. De oude vertrouwde situatie komt nooit meer terug. Dit roept tegenstrijdige, complexe gevoelens op. Blije gevoelens, maar ook verdrietige en boze gevoelens over alle veranderingen.
Ook kan een kind erg jaloers zijn omdat zij ziet dat haar ouders zo blij zijn met het nieuwe kind. Vragen als "was ik dan niet genoeg voor mijn ouders" kunnen dan in het hoofd van uw dochter spelen. Ook al weet zij – rationeel – dat dit er niet toe doet.
En dan nog iets. U hoopte dat ze een tweede moeder van haar broertje zou worden. Waarom hoopte u dat? Zij is toch zijn oudere zus, en juist aan die positie moet zij gaan wennen. Afhankelijk van het eigen karakter en de bejegening van de ouders went het ene kind makkelijker aan de nieuwe gezinssituatie dan het andere.
Uw dochter heeft dus tijd nodig. U moet haar daarbij helpen, zodat zij ook kan gaan merken dat het leuk kan worden om een grote zus te zijn. Dit verlangt van u en uw man dat u de aandacht goed verdeelt over beide kinderen. En dat is toch ook wennen voor jullie.
Ik besluit met een paar tips.
Accepteer uw dochters jaloezie en maak het gewoon. U kunt haar helpen door haar gevoel te benoemen, bijvoorbeeld: "Goh, dat moet toch niet makkelijk zijn voor je, zo'n schreeuwlelijk in huis..." Of: "Je was zo gewend met papa en mama alleen te zijn, en nu is steeds je broertje erbij". Of iets van dien aard.
Vaak sluipt ongemerkt in deze nieuwe situatie, dat de baby veel geknuffeld wordt, en er vooral een praat-contact komt met het oudere kind. Met als gevolg dat het kind dan nóg jaloerser wordt op de baby. Dus: knuffel juist extra met uw dochter.
Uw man kan – juist nu – een belangrijke rol voor jullie dochter spelen. Bijvoorbeeld wanneer u met de baby bezig bent, kan hij iets met uw dochter doen. Probeer, naast alle vermoeienissen door de baby, spelletjes met uw dochter te (blijven) doen. Samen, maar ook met uw man erbij. Vaak kun je dan terloops over de dingen, de veranderingen, praten.
Laat uw man ook veel met de baby doen, waardoor u uw vaste dingen met uw dochter (bijv. winkelen, naar de film gaan, etc.) wel gewoon door kan laten gaan.
Probeer ook aandacht te geven aan uw dochter wanneer u de baby voedt of verzorgt. Dit kunt u bijvoorbeeld doen door te zeggen: "Goh, hij lijkt zo op jou toen jij een baby was, jij was ook zo'n schattige baby". Of zo iets.
Uw dochter heeft dus extra aandacht nodig van beide ouders. Geef haar die aandacht, en gun haar de tijd.
