9 mei 2003 door Mieke Beers
Mijn dochter van 3 jaar kan de letter L niet goed uitspreken; ze maakt er een J van. Bijvoorbeeld: LUC is bij haar JUC. Als je haar napraat, wordt ze boos, want dat zei ze dan volgens haar niet. Ze hoort dus niet dat ze het fout zegt.
Ook lispelt ze. Niet meer zo erg als vroeger, maar toch nog steeds. Heeft dat ermee te maken?
Moet ik me zorgen maken over haar uitspraak? Komt het in de loop van de tijd vanzelf goed, of moet ze naar logopedie? En zo ja, hoe moet ik dat aanpakken en wanneer?
Het vervangen van de L door een J komt bij veel kinderen voor. Het is een normale vervanging die wel tot een jaar of 5 jaar kan blijven bestaan. Het is één van de laatste klank-onderscheidingen die kinderen leren. Voor logopedie lijkt het me dus nog wat vroeg.
U geeft aan dat uw dochter boos wordt als u de vervanging (L door J) zelf maakt. In de literatuur wordt dit verschijnsel veelvuldig beschreven. Het wordt altijd gebruikt om aan te tonen dat kinderen verschillen tussen klanken eerst leren
horen, en daarna pas kunnen
gebruiken in hun eigen taalproductie.
Kinderen worden niet geboren met een volledig inzicht in alle klank-onderscheidingen van de taal waarin ze opgroeien. Langzamerhand, gedurende de eerste jaren van hun taalontwikkeling, leren ze welke klanken wel en welke niet van elkaar onderscheiden moeten worden.
In het Thai moeten kinderen bijvoorbeeld verschillende vormen van de P leren, terwijl bij Nederlandse kinderen de P maar één vorm is. Bekender is waarschijnlijk het feit dat Chinese kinderen het onderscheid tussen de L en de R niet hoeven te leren, omdat in de talen die daar gesproken worden de L en R door elkaar gebruikt kunnen worden.
Het verminderen van het lispelen (waarbij de tongpunt tussen de tanden komt, in plaats van tegen de tandrand) kan een teken zijn dat uw kind steeds meer controle krijgt over de beweging van de tong en de afsluiting die door de tong gemaakt moet worden bij het maken van de L en de S.
Andere kinderen slissen (waarbij lucht verdwijnt tussen de kiezen in plaats van de tanden), wat eveneens in de loop der tijd kan verminderen. Hiervoor geldt hetzelfde als voor het lispelen.
