20 februari 2004 door Joanna Sandberg
Onze zoon (6) en dochter (4,5) co-ouderen nu twee jaar. De ene week bij hun vader, de andere week bij mij. Na de scheiding zijn de kinderen in het oude huis blijven wonen, en wisselden mijn ex en ik om de week.
Maar vorig jaar is de situatie veranderd. Toen konden we beiden een ander huis kopen en kregen ze bij hun vader – maar ook bij mij – een ander huis, en een eigen kamertje. Dit hield ook in dat ze naar een andere school gingen, met andere vriendjes, een andere juf, etc.
Onze zoon heeft daar problemen mee gehad; hij moest nogal wennen aan de nieuwe situatie. In het begin had hij bijvoorbeeld veel verdriet bij het afscheid nemen.
Dat is nu over, maar sinds een maand of drie poept hij nu in zijn broek. Wanneer je aan hem vraagt waarom, dan was hij aan het spelen en wilde hij niet naar de WC.
Boos worden, negeren, hem helpen door hem regelmatig op de WC te zetten, niets helpt. Het wordt inmiddels wel wat minder maar het gebeurt nog steeds.
Op school moet hij op zijn tenen lopen om mee te komen, maar hij vindt het wel leuk (zegt hij). Het enthousiasme straalt er echter niet van af. Het contact met leeftijdsgenootjes verloopt moeizaam, en eigenlijk zoekt hij steeds kinderen uit waarmee het snel botst.
Hoe kunnen wij hem helpen?
De afgelopen twee jaar is er veel gebeurd en veel veranderd in het leven van uw kinderen: ouders gescheiden, co-ouderschap met wekelijks een andere ouder, eerst in het oude huis en daarna in twee nieuwe huizen, een nieuwe school, enzovoorts.
U schrijft dat uw zoon moeite had met wennen aan de nieuwe situatie, en dat hij verdrietig werd bij afscheid nemen. Dat gedrag is heel goed te begrijpen, als reactie op de vele veranderingen en op het verlies van zijn oude huis, zijn oude buurt, zijn oude school, zijn vriendjes, etc. En kennelijk is dat overgegaan op poepen in zijn broek.
U vertelt dat de school hem zwaar valt en dat u sterk het vermoeden heeft dat hij het niet écht leuk vindt, terwijl hij dit wel zegt. Ook maakt hij steeds ruzie met andere kinderen.
Naar aanleiding daarvan heb ik een paar vragen (die u voor uzelf kunt proberen te beantwoorden):
Uw zoon zoekt contact met kinderen, waar het echter snel mee botst. Dus met andere kinderen maakt hij wól openlijk ruzie. Hij zoekt ze er zelfs op uit. Mogelijk heeft hij zijn boosheid en agressie verschoven van u en zijn vader – waar hij niet openlijk tegenop kan – naar kinderen waar hij wél een robbertje mee kan vechten.
Ik neem aan dat u al heeft uitgezocht dat er geen lichamelijke oorzaken zijn voor het broekpoepen? Als die oorzaken er inderdaad niet zijn, dan zijn er dus psychologische problemen waardoor hij in zijn broek poept.
Broekpoepen ontstaat meestal in tijden van stress, als een reactie op spanning. Misschien is dat ook bij uw zoon het geval. Als dat zo is, dan protesteert hij op deze manier tegen alle veranderingen (niet actief, maar passief). Hij uit zijn boosheid dan niet openlijk, maar toont hij passief verzet.
U en uw ex hebben veel zaken veranderd in zijn leven die hij zélf liever niet veranderd zag. Hij heeft natuurlijk gemerkt dat hij daar geen controle over kan uitoefenen; ouders scheiden, kopen huizen, verhuizen, etc., wanneer zij dat willen. Maar hij kan wél controle uitoefenen over zijn eigen poepgedrag en op die manier verzet plegen.
Ook kun je het gedrag van uw zoon zien als een vorm van autonomie-strijd: een strijd voor zelfstandigheid. Door in zijn broek te poepen laat hij aan u en uw ex zien dat hij in ieder geval de baas is over zijn eigen lichaam.
En wat u en uw ex ook doen om hem op de WC te laten poepen, hij poept gewoon toch in zijn broek omdat hij dat wil en 'geen zin heeft' om het jullie naar de zin te maken. In zijn beleving doen jullie dat toch ook niet voor hem?
In een autonomie-strijd gaat het erover wie de macht heeft, en wie de agenda bepaalt. Jullie kunnen alles bepalen, maar het lukt jullie niet om zijn poepen te bepalen. Alleen hij kan dat, op zijn tijd, en wanneer hij dat wil.
Er is dus een machts-strijd ontstaan. En ú moet uit die strijd gaan. Boos worden helpt niet (zoals u al schrijft), maar wat dan? U moet hem veiligheid bieden, ruimte geven voor het uiten van openlijke boosheid, en de schoolspanning er vanaf halen.
Het ziet ernaar uit dat het allemaal te veel voor hem is geworden. Bedenk dan dat het ook voor hem beslist niet prettig is om met poep in zijn broek rond te lopen, ook al doet hij alsof het hem niet uitmaakt. Andere kinderen gaan hem raar vinden omdat hij stinkt. Uiteindelijk heeft hij zichzelf hiermee.
Het gaat er dus om dat u de stress zo veel mogelijk vermindert. Thuis en op school.
Ook kunt u hem helpen door het voorlezen van kinderboekjes over scheiding, boos worden, onmacht, je klein voelen, etc. In de kinderboekwinkel kunnen ze u daar goed mee helpen.
Weet u overigens wel wat uw zoon zélf wil? Het is beslist zaak om goed naar hem te luisteren, samen met zijn vader.
Als er psychologische oorzaken zijn voor broekpoepen, dan kom je uiteindelijk uit de strijd door er niet bovenop te zitten, en je kind te 'verleiden' om op de WC te poepen.
Daar moet je creatief mee omgaan, hetgeen betekent dat je verleidingstrucs moet verzinnen.
