25 mei 2000 door Paula Fikkert
Mijn nichtje Anne (2 jaar en 9 maand) spreekt eigenlijk nog maar nauwelijks. Ze zegt ook alleen nog maar tweewoord-zinnen, zoals: "Mamma moe" en "Pappa huis". Verder zegt ze alleen maar losse woordjes. Ze brabbelt wel veel.
Moet mijn broer (die nu in Nigeria zit) zich zorgen gaan maken? Of zou het kunnen dat dit komt doordat ze met twee talen in aanraking komt. Ze hoort toch ook regelmatig Engels voorbij komen.
Natuurlijk wil iedereen graag dat zijn of haar kind snel leert praten, maar niet alle kinderen zijn even snel. Volgens een recent onderzoek kunnen kinderen van 21 maanden ongeveer 50 woordjes zeggen; rond hun 2e verjaardag zijn dat er ongeveer 300. En als ze 3 jaar zijn ligt dat aantal rond de 1000. Ter vergelijking: een doorsnee volwassene kent er ongeveer 50.000.
Uw nichtje Anne zou dus op grond van haar leeftijd tussen de 300 en 1000 woorden moeten kunnen zeggen. Natuurlijk zijn dit gemiddelden en is er nogal wat variatie, niet alleen bij volwassenen, maar vooral ook bij kinderen.
De meeste kinderen doen er vrij lang over voor ze hun eerste 50 woordjes hebben geleerd, maar daarna gaat het plotseling veel sneller. Dan vindt er een zogenaamde woordenschat-explosie plaats.
De eerste woordjes verwijzen vaak naar concrete dingen in de omgeving van het kind: de poes, de auto, de bal. Wanneer kinderen gaan inzien dat een woord als "poes" naar alle poezen verwijst, wordt het leren van woorden makkelijker. Kinderen moeten leren dat alles een naam heeft, ook al kennen ze de betekenis nog niet zo goed. Deze periode kenmerkt zich door het feit dan kinderen vaak vragen "Wat is dat?"
Het combineren van woordjes tot tweewoord-zinnen gebeurt bij de meeste kinderen 6 tot 8 maanden nadat ze hun eerste herkenbare woordje hebben gesproken. Deze zinnetjes bevatten meestal alleen inhoudswoorden (vooral zelfstandige naamwoorden en werkwoorden). Functiewoorden, zoals lidwoorden en voegwoorden, worden pas veel later geleerd.
De volgende zinnetjes zijn dus typische kinderzinnetjes:
| mama moe | voor | "Mama is moe" |
| papa huis | voor | "Papa komt naar huis" |
| beer huilen | voor | "De beer moet huilen" |
U schrijft niet wanneer Anne haar eerste woordjes heeft gezegd. Ook kan ik niet inschatten hoe groot haar woordenschat is. Het kan handig zijn een tijdje bij te houden welke woordjes en woordcombinaties uw nichtje uitspreekt, om zo meer zicht te krijgen op de omvang van haar woordenschat.
De taalontwikkeling van uw nichtje is misschien wat vertraagd ten opzichte van het gemiddelde, maar lijkt op het eerste gezicht niet afwijkend. Mocht uw broer zich toch zorgen maken, dan kan hij altijd contact opnemen met een arts of een andere deskundige.
Kinderen die tweetalig opgroeien, moeten natuurlijk leren dat dezelfde dingen in de verschillende talen anders genoemd worden. Als het kind dit eenmaal door heeft, leert het doorgaans zonder veel problemen beide talen.
Tweetaligheid is iets anders dan wanneer een kind slechts af en toe met de tweede taal geconfronteerd wordt, zoals uw nichtje Anne. Voor zover ik weet, heeft dit geen nadelige gevolgen voor de taalverwerving. Uw broer hoeft zich daarover zeker geen zorgen te maken. Sterker nog: uw nichtje leert alvast dat niet iedereen dezelfde moedertaal heeft.
