1 januari 2000 door Maaike Verrips
Onze oudste zoon Thomas (3 jaar en 10 maanden) spreekt compleet Nederlands en heeft een ontwikkelingsvoorsprong. Maar ik vraag mij af waarom hij soms fantasiewoorden gebruikt. Hij verzint geregeld zelf woorden. Hij zegt dan bijvoorbeeld: "Mama, ik noem botsing nu bodding."
Ook op bestaande liedjes die hij al vanaf zijn eerste verjaardag zingt, maakt hij een eigen tekst, die hij dan ook concequent blijft zingen. Terwijl hij de gewone tekst feilloos kent.
Ik vind het wel grappig allemaal, maar ik zou graag jouw mening willen weten waarom een kind zijn fantasie in taal kwijt wil.
Het zou kunnen zijn dat je zoontje bezig is zijn 'meta-linguïstisch bewustzijn' te ontwikkelen. Dat wil zeggen dat hij zich bewust wordt van taal, in staat is daarover na te denken, en er bewust mee te spelen. Dat is een vaardigheid die de meeste eentalige kinderen wat later beginnen te ontwikkelen, zo rond de leeftijd van vijf jaar. Misschien is hij daar wat vlotter mee.
Een van de dingen die hij met dat meta-linguïstisch bewustzijn kan ontdekken, is dat de relatie tussen de klankvorm van een woord en de betekenis van dat woord in het algemeen toevallig is: de relatie tussen de
diersoort 'paard' (beest met vier benen, etc.) en de
klankvorm 'paard' (p-aa-r-d) bestaat niet van nature. Iedere andere klankvorm zou evengoed 'paard' kunnen betekenen.
Als kinderen hun moedertaal leren, denken ze niet bewust na over de woorden van die taal. De taalontwikkeling overkomt ze, en daar komt niet veel bewuste overdenking aan te pas. Pas na een aantal jaren worden ze zich bewust van het feit dat je met die taal kunt spelen, dat het als het ware een object buiten jezelf is. Ze gaan dan ook bijvoorbeeld grapjes maken over woorden, en verbazen zich over het feit dat andere mensen andere talen gebruiken.
Voor kinderen is het een enorme ontdekking dat een woord geen natuurlijke relatie heeft met het ding waarnaar het verwijst. Een van de consequenties is dat je zelf woorden kunt maken, als je maar duidelijk afspreekt wat ze betekenen. Die vrijheid is jouw zoon blijkbaar aan het proeven.
