17 juli 2022 door Jacqueline van de Sande
Na de vorige artikelen Meisjes met ADHD: Zo kun je het herkennen en ADHD bij meisjes: Valkuilen en tips is het tijd voor een nieuw artikel. Dit keer vertel ik welke gevolgen het voor meisjes kan hebben als bij hen ADHD-symptomen worden gemist en wat het hen oplevert als symptomen op tijd herkend en serieus genomen worden.
Voordat ik dat doe, wil ik kort stilstaan bij het feit dat meisjes minder vaak dan jongens de diagnose krijgen, terwijl het percentage volwassen mannen en vrouwen met ADHD gelijk is.
Dat ADHD bij meisjes regelmatig wordt gemist of pas op latere leeftijd (vaak in de puberteit) wordt vastgesteld, komt waarschijnlijk omdat ADHD nog altijd wordt geassocieerd met ‘het drukke, storende jongetje in de klas’. Wat veel mensen niet weten is dat ADHD er bij meisjes anders kan uitzien, waardoor de symptomen bij hen onvoldoende worden herkend. Meer hierover kan je lezen in Meisjes met ADHD: Zo kun je het herkennen.
Hyperactieve/impulsieve meisjes laten vaker dan onoplettende meisjes, zien hoeveel moeite het hen kost om tijdens de les goed op te letten, stil te zitten, hun mond te houden en hun aandacht op hun werk te richten. Door dit meer externaliserende gedrag (naar buiten gericht) is de kans groter dat de ADHD-symptomen bij hen worden opgemerkt.
Onoplettende meisjes, die zich vanbinnen waarschijnlijk net zo onrustig voelen, laten dit niet zien door impulsief en beweeglijk te zijn. Zij internaliseren hun onrust (richten deze naar binnen), waardoor het voor hun omgeving moeilijker is om symptomen te herkennen.
Welke gevolgen heeft het als je ADHD signalen hebt gemist bij je dochter? Hieronder beschrijven we de effecten.
Van meisjes wordt over het algemeen nog altijd verwacht dat zij zich rustig, beheerst, bedachtzaam en sociaal gedragen; een haast onmogelijke opgave voor meisjes met ADHD.
Om bij de groep te horen, om niet op te vallen of uit angst voor kritiek, doen deze meisjes dag in dag uit extra hun best om aan deze verwachtingen te voldoen en zich te gedragen zoals ‘het hoort’. Je kan je voorstellen dat dit veel spanning veroorzaakt, met lichamelijke klachten (buikpijn, hoofdpijn) of angstklachten als gevolg.
Meisjes met (niet gediagnosticeerde/onbehandelde) ADHD voelen zich vaak onbegrepen en ‘anders’, hetgeen hen een eenzaam gevoel kan geven. Zij krijgen vaker kritiek, waardoor zij het idee krijgen niet goed genoeg en niet leuk genoeg te zijn. Zij kunnen gaan twijfelen aan zichzelf, negatief over zichzelf gaan denken en een laag gevoel van eigenwaarde ontwikkelen.
Veel meisjes met (ongediagnosticeerde) ADHD die het op de basisschool goed deden, ervaren op het Voortgezet Onderwijs veel druk en voelen zich overweldigd. ADHD wordt voor hen nu pas écht een groot probleem! Meer hierover vind je in Meisjes met ADHD: Zo kun je het herkennen.
In de puberteit kunnen deze meisjes last krijgen van een sombere stemming en lopen zij het risico een stemmingsstoornis te ontwikkelen*.
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat meisjes met ADHD een groter risico hebben op het ontwikkelen van een eetstoornis en verslaving en dat zij vaker slachtoffer zijn van loverboys en sexting**.
Dit kun je doen wanneer je de signalen herkent bij je dochter.
Misschien hebben meisjes met ADHD nog wel meer last van de bovengenoemde gevolgen dan van de ADHD-symptomen zelf. Reden te meer de symptomen bij meisjes op tijd te herkennen en serieus te nemen. Deze ervaring uit mijn jeugd (ik was toen nog niet gediagnosticeerd met ADHD) maakt dit meer dan duidelijk:
Wat ik nodig had… De mensen om mij heen zouden moeten weten dat ik niet expres niet oplet of met andere dingen bezig ben. Dat ik wel wil opletten maar dit niet zo goed en lang kan dan de anderen. En dat zij dit ook niet van mij verwachten. Wat zou dat een opluchting zijn!
Uit het boek : Druk en dromerig, ADHD bij meisjes. Voor ouders en leerkrachten/docenten
Herken je ADHD-symptomen bij je dochter die haar belemmeren of geeft je dochter zelf aan dat ze vastloopt? Wacht een eventueel diagnostisch onderzoek niet af en kom in actie! Als je denkt: Hoe dan? Nou, zo:
Laat je dochter vertellen hoe het met haar gaat en volg haar hierin zonder het gesprek te sturen. Of ze nu lekker in haar vel zit of niet, luister naar haar en laat je dochter uitpraten, of -razen. Oordeel niet en kom niet met oplossingen, hiervoor is het nog te vroeg. Bijt je tong af!
Leg tijdens jullie gesprek het accent op haar gevoelens en vraag hiernaar. ‘Hoe is dat voor jou?’ ‘Wat voor gevoel geeft dat jou?’. Help je dochter haar gevoelens te verwoorden en geef haar de ruimte om deze te uiten. Laat merken dat je haar hoort en toon begrip.
Wat is er? Je kunt me alles vertellen, dat weet je toch’, dringt haar moeder aan. Dan begint Kiki te huilen, en ze vertelt dat ze vandaag het Franse lokaal opeens niet meer kon vinden waardoor ze veel te laat in de les kwam. ‘Toen ik zei waarom ik zo laat was, begon iedereen te lachen en mevrouw Dupont lachte zelf het hardst. Dat stomme mens!’ Ze wordt weer boos als ze eraan denkt.
Kiki’s moeder gaat naast haar zitten en zegt: ‘Wat vervelend voor je, ik snap dat je hier boos over bent.’ Kiki knikt en vertelt nu alles wat haar dwarszit. Dat ze een aantal keren haar huiswerk niet had gemaakt omdat het niet in haar agenda stond en ze was vergeten om op Magister te kijken. Dat ze vorige week moest nablijven toen ze tijdens Nederlands niet goed oplette. ‘We hadden grammatica en dat was zo saai dat ik steeds aan andere dingen moest denken. Toen ik een beurt kreeg, zei ik zomaar iets en iedereen begon te lachen. Mevrouw Andersen werd heel boos, want mijn antwoord sloeg helemaal nergens op. Ik schaamde me rot.’ De tranen stromen nu over haar wangen.
Uit het boek: Nog steeds druk en dromerig, werkboek voor tienermeiden met ADHD
Als je dochter is uitgepraat en haar gevoelens heeft geuit, is het tijd voor een koerswijziging: richt het gesprek op het positieve. Vraag aan je dochter waar zij tevreden over is, wat in haar ogen goed gaat, wanneer ze zich ontspannen en competent voelt.
Plaats haar gedrag in de context en ontdek samen met je dochter welke factoren aan deze successen bijdragen. Gaat het over schoolzaken, betrek dan de leerkracht hierbij. Als je dochter nog jong is, kan je haar gedrag thuis observeren; op school de leerkracht. Ga na:
Nu jullie inzicht hebben gekregen in wat wél en niet goed werkt voor je dochter, is het tijd om te filteren. Maak een lijstje van wat helpt (voor thuis en op school) en houd het praktisch en concreet.
