24 juni 2021 door Wendy Zenden
“Die foto mag je niet op Insta zetten hoor, ma. Over die trui ga ik zeker commentaar krijgen”. Onze kinderen zijn zich sterk bewust van wat zij wel of niet willen posten op social media en wat anderen daarvan zullen vinden. Dat social media invloed heeft op het zelfbeeld en de identiteitsontwikkeling van kinderen staat vast. Is dat alleen maar negatief? Of zitten er ook nog positieve kanten aan de invloed van sociale media op kinderen?
Een filter over je foto om je wallen weg te halen, even die suffe tas weg photoshoppen, je tanden witter maken, het is voor veel kinderen normaal geworden extra moeite te doen om hun online imago goed te houden. Is het aantal “likes” dat ze krijgen op hun berichten te laag, dan kunnen ze hier van wakker liggen. En de angst belangrijke berichten op social media te missen, FOMO (fear of missing out), kan continu aanwezig zijn en veroorzaakt veel onrust
Kinderen zijn nog volop bezig hun eigen identiteit en zelfbeeld te ontwikkelen. Deels wordt dit zelfbeeld gevormd door wat ze van nature met zich meedragen, maar voor een groot gedeelte wordt dit ook bepaald door de opvoeding en wat ze leren en zien op school en in hun omgeving. En die omgeving is tegenwoordig steeds meer online. Ook daar vinden de kinderen hun peergroups waar ze bij willen horen en hun idolen waarop ze willen lijken. En dan is het maar net de vraag waar ze zich aan gaan spiegelen in deze online wereld. Is dit wel een reële werkelijkheid of is het vooral fake wat ze zien en heeft dit een positieve of negatieve invloed op hun zelfbeeld?
De ouders van nu zijn opgegroeid in de “echte” wereld en later is daar een “online” wereld bij gekomen. In het denken en doen van veel ouders bestaat deze scheiding nog steeds en is het daarom ook makkelijk om de “online” wereld als iets aparts te beoordelen en waarderen. Voor de huidige generatie kinderen en jongeren is de “online” wereld niet iets aparts, maar is er maar sprake van “één” wereld waarin de online en fysieke wereld elkaars verlengde zijn.
Bekend is dat alles op social media vaak veel mooier lijkt dan het in werkelijkheid is. Maar wat doen al die perfecte plaatjes en succesverhalen op social media met onze kinderen? Natuurlijk is dit niet voor iedereen gelijk en is het ene kind er meer gevoelig voor dan de ander. Hierdoor kunnen social media voor kinderen een uitdaging zijn: anderen doen alleen maar leuke dingen, hebben wel veel vrienden, krijgen meer likes op hun berichten, zien er knapper uit en overkomt nooit iets naars. Dit kan een heel negatieve uitwerking hebben op hun eigen zelfbeeld en in extreme gevallen kan dit ertoe leiden dat kinderen alleen nog maar bezig zijn met hun imago en hoe anderen op hen reageren, met depressieve gedachten tot gevolg, want het eigen beeld is nooit positief genoeg.
Gelukkig heb je als ouder hier ook invloed op. Wat kun je dan doen als ouder? Praat erover met je kind. Vertel dat het vooral de positieve dingen zijn die gepost worden. Vraag maar eens na of ze denken dat die ene jongen of meisje echt alleen maar leuke dingen meemaakt en nooit iets hoeft te doen als bijvoorbeeld de tafel afruimen. Of dat die skater de meest fantastische trucs kan doen zonder ook maar een keertje te vallen.
Je weet ook nooit of het allemaal wel echt is wat je op social media ziet. Er worden ook filters voor foto’s gebruikt. Klopt het wel dat je tante rimpelloos door het leven gaat? Leer je kind dat het zich niet hoeft te vergelijken met hoe anderen zich online voordoen.
Voor ons als ouders zijn dit misschien de normaalste dingen van de wereld, maar je helpt je kind hiermee een normaal wereldbeeld te vormen, waarin niet alles perfect is en er bij iedereen weleens dingen in de soep lopen.
En dan is er ook nog een andere kant die zeker niet onbenoemd mag blijven: social media hebben in heel veel gevallen ook een positieve uitwerking op de ontwikkeling en het zelfbeeld van kinderen. Het is een plek waar geoefend kan worden met contact leggen en communiceren met anderen en het is een mogelijkheid om nieuwe vrienden of vriendinnen te vinden. Op internet komen ze anderen tegen met dezelfde hobby’s en interesses en is het ineens niet meer raar om het te hebben over het spelen van dat ene spel of die speciale artiest. Als het op school niet meer “cool” is om het over paarden te hebben, kan het heel fijn zijn om wat jij meemaakt op de manege online te delen met anderen. En om te merken dat er meer mensen zijn net als zij, kan dit een positief effect hebben op de ontwikkeling van het zelfvertrouwen. Het kan voor een jongere ook heel fijn zijn om het (anoniem) met onbekenden te hebben over wat hem of haar bezighoudt, zonder gelijk bang te hoeven zijn voor vooroordelen van de omgeving. Dit kan voor een jongere de drempel verlagen om hierna in het echte leven ook het gesprek aan te gaan of hulp te zoeken.
Dus moeten we ons nu grote zorgen maken over de invloed van social media op onze kinderen? Het is zeker belangrijk hier rekening mee te houden maar je kunt niet altijd alles voorkomen. Met een beetje aandacht en af en toe een goed gesprek hierover heb je meer invloed dan je denkt en kun je je kind helpen een gezond zelfbeeld te ontwikkelen.
En natuurlijk helpt het als je af en toe het goede voorbeeld geeft en ook wel eens iets post wat niet perfect is. Je mag er trots op zijn als jij jezelf durft te laten zien zoals je echt bent!
