Hoe ervaren pubers het om volwassen te worden in deze tijd? Ze zijn bezig de wereld en hun plek daarin te ontdekken, terwijl ze ook geconfronteerd worden met het feit dat klimaatverandering de aarde zo snel opwarmt dat grote delen ervan onleefbaar worden en het aantal planten- en dierensoorten achteruitgaat. Er is geen plan(eet) B. Wat doet dit met jongeren en hoe kun je als ouder omgaan met de vragen die zij hierover stellen?
Toen ik tiener was in de jaren 80, had niemand het over klimaatverandering. Er waren andere kwesties zoals zure regen en het gat in de ozonlaag, maar niemand sprak over stijgende temperaturen. Tieners van nu worden er continu mee geconfronteerd, op school, via het Jeugdjournaal, tijdens een skivakantie of op de camping in Frankrijk. Er zijn steeds meer weersextremen en toekomstscenario's die grote vragen oproepen. Zal het straks nog veilig zijn op de plek waar je woont? Zullen je favoriete dieren het overleven? Zal er genoeg voedsel en schoon water zijn voor de wereldbevolking? Wetenschappers hebben berekend dat een kind dat nu geboren wordt zeven keer zoveel kans heeft om hittegolven mee te maken dan een 60-jarige, los van de regionale verschillen die we nu al zien.
Onderzoeken laten zien dat jongeren van alle generaties zich het meest zorgen maken over dit onderwerp, wat logisch is aangezien het over hun toekomst gaat. Tegelijkertijd is het onderwerp zo groot dat veel tieners – en volwassenen trouwens ook – zich machteloos voelen. "Wat kan ik daar nu in mijn eentje aan doen?" Precies op dat punt kunnen zorgen ontstaan. Tieners denken vaak dat ze weinig impact hebben. Ze hebben nog geen baan, weinig geld en mogen tot hun 18e niet stemmen. Hun zorgen vinden daardoor weinig gehoor. Tegelijkertijd krijgen jongeren die zich wel uitspreken veel steun van ouderen, zoals Greta Thunberg, die wereldwijd veel steun en media-aandacht kreeg.
Als ouder kun je verschillende dingen doen om je tiener te ondersteunen in het omgaan met de zorgen rondom klimaatverandering. Hieronder ontdek je tips en inzichten om jouw kind te helpen.
Een goede eerste stap is om jezelf te verdiepen in het onderwerp. Probeer je kind niet af te schermen van dit thema, maar neem er juist samen de tijd voor. Zo kun je bijvoorbeeld samen een documentaire kijken, zoals A life on our Planet van David Attenborough of Before the flood van Leonardo di Caprio. Deze documentaires belichten niet alleen de problemen, maar ook de schoonheid van onze planeet en mogelijke oplossingen.
Daarnaast is het belangrijk om het gesprek erover aan te gaan met je kind en echt te luisteren naar zijn of haar verhaal. Probeer de bezorgdheid van je tiener niet te relativeren, maar erken deze. Geef aan dat je begrijpt dat het onderwerp hem of haar bezighoudt en stel vragen. Bezorgdheid in combinatie met een gevoel van machteloosheid is mentaal enorm belastend, dus gehoord worden is heel belangrijk. Durf ook kwetsbaar te zijn en bespreek welke emoties dit onderwerp bij jou oproept en hoe jij daarmee omgaat. Zo kun je samen kijken hoe je die bezorgdheid om kunt zetten in actie.
Een goede manier om samen in actie te komen, is door te kijken naar kansen om duurzamer te leven. Het klimaatthema biedt namelijk mooie opvoedaspecten. Samen kun je leren dat het oplossen van een probleem begint met het veranderen van je gedrag. Zo kun je bijvoorbeeld met elkaar kijken naar manieren om minder vlees te eten, minder vaak kleding en spullen te kopen en vaker te kiezen voor tweedehands. Op Mijnverborgenimpact.nl vind je veel informatie en kun je jouw persoonlijke ecologische voetprint berekenen.
Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf gezinnen met tienerkinderen minder vlees is gaan eten door toedoen van de tieners. Door samen te leren en te luisteren naar je kind, vergroot je niet alleen het zelfvertrouwen en zelfbewustzijn van je tiener, maar leer je ook hoe je samen impact kunt hebben en positieve gevoelens en gedragingen kunt stimuleren.
Tieners gaan gaandeweg ook nadenken over hun studie- en beroepskeuze. Een grote betrokkenheid bij duurzame thema’s kan een goede richtingwijzer zijn voor een studiekeuze. Er liggen namelijk enorme kansen voor jonge mensen die met dit thema aan de slag willen. Steeds meer opleidingen en roc’s, hogescholen en universiteiten leren studenten hoe zij later als professional een positieve impact kunnen hebben. Of je nu modeontwerper, diëtist of scheikundige wil worden, er zijn veel mogelijkheden om bij te dragen aan een duurzame toekomst.
Laten we ons richten op wat we wél kunnen doen en onze krachten bundelen.
