27 april 2021 door Loth van Veen
Als ouder wil je graag dat je kind stevig in zijn schoenen staat. Je wenst voor je kind dat hij over zelfvertrouwen beschikt en opgewassen is tegen de uitdagingen die hij tegen gaat komen, nu en in de toekomst. Dan helpt het, als je kind zelfkennis heeft: weet waar hij goed (en minder goed) in is.
Veel jongeren vinden het lastig om te vertellen wat hun kwaliteiten zijn. In de coaching hoor ik jongeren regelmatig zeggen dat het ‘ongemakkelijk’ of zelfs ‘arrogant’ is om te zeggen waar je goed in bent.
Hoe help je je kind bij het opdoen van zelfkennis? Hoe zorg je ervoor dat jouw kind weet waar zijn kwaliteiten liggen?
Om te ontdekken waar je goed in bent, heb je ervaringen nodig: dingen die je meemaakt. Je ervaart dan wat goed lukt en wat (nog) niet. Door te experimenteren, kom je erachter: ‘ah, hier word ik blij van’ of ‘dit vind ik leuk om te doen’!
Wist je dat jongeren van nu, dankzij het groeiend aantal uren dat zij achter een scherm doorbrengen, steeds minder echte ervaringen opdoen? Dat is jammer, want juist tijdens de puberteit staat het brein open voor het leren van die ervaringen.
Stimuleer je kind om in actie te komen en nieuwe ervaringen op te doen. Wat? Dat hangt af van je kind. Voor de een is het zoeken naar een bijbaan een spannende en uitdagende klus (vacatures zoeken, bellen, brief schrijven, gesprek voorbereiden…) voor de ander is het organiseren van een vakantie voor de vriendengroep een leerzame ervaring (wensen in kaart brengen, meningsverschillen beslechten, budget vaststellen, research doen, opties bespreken).
Het is leerzaam om naderhand met je kind te bespreken wat hij van deze ervaring heeft geleerd. Zo ontstaat er stapje voor stapje zicht op wat je kind leuk vindt en waar hij goed in is.
De volgende vragen kun je tijdens het gesprek in gedachten houden:
Je helpt je kind zich verder te ontwikkelen en meer zelfkennis op te doen, door regelmatig feedback te geven. Je kunt positieve en negatieve feedback geven. Het is voor je kind heel belangrijk om goed te begrijpen wat je precies bedoelt, alleen dan leert hij er echt iets van.
Negatieve feedback kan ook confronterend zijn. Om te voorkomen dat je kind jouw goedbedoelde feedback interpreteert als aanval of afwijzing, kun je je verdiepen in de feedbackregels. Je vindt die regels in ons boek Coach je kind bij toekomstkeuzes, maar ook online vind je veel gratis tips.
Je maakt het zichtbaar maken van kwaliteiten echt concreet door het kwaliteitenspel met je kind te spelen.
Op onze website vind je kaartjes (zelf even losknippen!) met daarop verschillende kwaliteiten. Een eerste stap kan zijn om de verschillende kwaliteiten samen te bespreken. Wat betekent ‘veelzijdig’ of ‘spontaan’ nu precies? Wanneer heb je deze eigenschap? Kennen jullie mensen die deze kwaliteit bezitten? Kun je een situatie omschrijven waarin deze kwaliteit zichtbaar werd?
Als jullie hier een beeld van hebben, kunnen jullie kijken welke eigenschappen bij jullie passen. Geef kaartjes met kwaliteiten aan jezelf en anderen. Het vergroot de zelfkennis. Als je over een grote stapel kaartjes beschikt, is het leuk om (samen) te kijken welke kwaliteiten nu écht kenmerkend zijn voor jou en zo tot een selectie te komen. En leg daarbij ook uit waarom die eigenschap zo goed bij jou of de ander past. Geef voorbeelden om het te versterken.
Wist je dat…
Als je jouw kwaliteit te vaak inzet, het een valkuil wordt? Stel, je kwaliteit is ‘bescheiden’, dan kan dat ook negatief uitpakken en dan ben je misschien onzichtbaar (de valkuil). De uitdaging voor jou, zou dan kunnen zijn om jezelf wat meer op de voorgrond te zetten. Zo kun je je kwaliteit blijven inzetten én zorg je ervoor dat het geen valkuil wordt.
Door te ontdekken hoe jouw kwaliteit een valkuil kan worden, krijg je zicht op de uitdaging en de allergie, en zo ontstaat de ‘kernkwadrant’. Vind je dit interessant? Je leest hier meer over kernkwadranten met voorbeelden én lees je meer over het nut van kernkwadranten bij het maken van toekomstkeuzes, zoals de studiekeuze.
