11 mei 2021 door Femke Wester
10 tips voor je kind met examenstress
Ineens bedacht ik het me. Alweer 27 jaar geleden had ik mijn eigen examens. Waaaaat zo lang?! Ik kan me sommige momenten nog scherp voor de geest halen… Het blauw van de deur voor de examenhal, het tafeltje met potlood en mijn examen Frans dat toch echt niet zó makkelijk kon zijn, waar trapte ik in?! Het saamhorigheidsgevoel, Teletekst kijken voor de uitslagen (ja, Frans was dus echt zo makkelijk). En natuurlijk de uitslag te horen krijgen maar dat ik niet 100% blij kon zijn, omdat mijn vriendin totaal onverwachts was gezakt. Dat enorm dubbele gevoel weet ik nog precies.
Aan jongeren die veel last van zenuwen en stress hebben, stel ik vaak de vraag: "Stel je voor, je bent 80 en je ligt een beetje op je sterfbed te denken over je leven. Wat zie je dan allemaal voor je, denk je? Weet je deze ene wiskunde toets dan nog? Hoe belangrijk is die dan, denk je?"
Maar deze relativerings-truuk gaat niet helemaal op voor De Examens, want bijna iedereen weet daar nog best veel van. Ook als je tachtig bent. En het grappige is, dat dit juist komt doordat je in tijden van stress extra scherpe herinneringen aanmaakt. Want, denkt je hoofd, als dit zo eng is, dan zal ik het zo goed opslaan dat ze er voortaan met een grote boog omheen loopt. Dat werkt enorm goed voor sabeltandtijgers, maar te veel stress rondom examens is best een beetje lastig. Graag ietsje dimmen, overlevingsstressmechanisme!
Hoe zorg je voor een beetje relaxte examentijd?
De stresshormonen cortisol, adrenaline en noradrenaline hebben hun tegenhangers: dopamine (belonen), oxytocine (knuffelen), endorfine (bewegen en lachen) en serotonine (trots zijn op jezelf). Heel kort door de bocht allemaal, maar bespreek onderstaande tips met je kind, zodat hij of zij de zenuwen in goede banen kan leiden en gaan ze gewoon helpen het beste uit henzelf te halen.
10 tips bij examenstress
Zodat jouw kind iets relaxter deze tijd doorkomt.
- Accepteer en beschouw de zenuwen als een overbehulpzame reactie van je lichaam. Er zullen altijd zenuwen zijn op zulk soort momenten. Hoort erbij. NEXT. Probeer niet heel hard om níet zenuwachtig te zijn, dat lukt toch niet. Hoe harder je ertegen knokt, hoe meer je lichaam voelt dat er iets niet klopt, hoe meer stresshormonen het aanmaakt. Probeer er dus niet op te focussen en accepteer dat het zo is, én het weer over gaat.
- Leer je zenuwen (her)kennen en voorspellen. Laat je er niet door overvallen. Hoe voelt zenuwachtig zijn precies? Hoe komt het op? Voel je het in je buik, je nek, je huid? Ben je misselijk of duizelig of heb je hoofdpijn? Wat is het verloop van een zenuwenaanval? Wanneer heb je er meer of minder last van? Door deze vragen, kom je erachter hoe jij omgaat met stress, zodat je kunt kijken wat je kunt doen om er beter mee om te gaan. Bijvoorbeeld door even flink te bewegen of juist heel rustig adem te halen.
- Zenuwen zijn maar een gevoel in je lijf. Je eet ook wel eens wat als je geen honger hebt. Of je eet niet terwijl je wel honger hebt. Dus kun je ook best iets opschrijven terwijl je zenuwachtig bent. Mind over Matter. Hoe meer je erover denkt en piekert, des te zenuwachtiger je wordt.
- Zoek afleiding. Desnoods tel je de tegels aan de wanden of de vlekken op de vloer. Of je appt naar je liefje of je gaat je ergeren aan dingen van je moeder, maar laat die zenuwen met rust.
- Adem bewust rustig, kijk heel rustig om je heen, luister naar de geluiden, ruik vertrouwde geuren: daarmee vertel je je lijf: er is geen levensgevaar. Verleg je focus.
- Beweeg veel, eet gezond, drink geen alcohol en niet te veel koffie. “Ja MOEDER!” hoor ik je verzuchten. Maar doe dat nou even deze paar weken, dan ga je daarna maar feestvieren.
- Lach veel (hilarische YouTube filmpjes in overvloed), knuffel veel, denk aan fijne momenten in het verleden, wees trots op wat en hoever je het al geschopt hebt, zie jezelf als toch eigenlijk best een goed mens, losstaand van deze examens.
- Vier je successen!! En zorg voor heel veel succesmomenten door jezelf hele kleine opdrachten te geven. Op tijd opgestaan 1x per maand? Gefeliciteerd! Je kop uit het raam gestoken en drie keer diep frisse lucht ingeademd? WOW! Hoe meer kleine taakjes je goed uitvoert, hoe meer dopamine je aanmaakt. En dat helpt je. Dus neem je (bijvoorbeeld) voor om 10 minuten te leren en doe dat, in plaats van je voornemen om drie dagen non-stop te gaan leren en dan na een paar uur een vette faal-ervaring op te doen. Stel dus realistische doelen.
- Geef jezelf NOOIT maar dan ook nooit op je kop over hoe je het in het verleden beter aan had moeten pakken en hoe fout het van je was dat blablablablabla. Geef jezelf een compliment dat je jouw lessen uit het verleden leert en maak nieuwe plannen voor de toekomst. Wijs mens, ik ben trots op je!
- Doe je stinkende best en weet dat dat het beste is dat je kunt doen!
Ja, je examentijd vergeet je niet gauw weer. En het moment van de uitslag helemaal niet. Het zijn mijlpalen in het leven van een jong mens. En geloof me, het zijn kleine paaltjes en vallen in het niets bij toekomstige ervaringen, zoals het overlijden van een dierbare of de geboorte van kinderen, een vriend die er precies voor je was op het moment dat je hem nodig had of het betrekken van je eerste echte huis. Relativeren helpt.
Dus jongens en meiden, ga ervoor, doe je best, relax, lach veel en het komt sowieso hoe dan ook goed, hetzij dit jaar of anders een jaartje later. SUCCES!
