1 januari 2000 door Ward van Alphen
Mijn zoontje van 6 jaar heeft sinds kort (2 maanden) last van angsten. Hij durft niet meer buiten te spelen uit angst dat hij gekidnapt wordt. Sinds een week durft hij ook niet te gaan slapen omdat hij bang is dat een man hem uit zijn bed zal halen.
Wij hebben hem gevraagd of er iets is voorgevallen. Hij zegt dat er enige tijd geleden een man naar hem en zijn broertje van 4 en nog twee kinderen heeft staan kijken. Deze man heeft niets gedaan. De kinderen zijn bang naar huis gegaan.
Waar kan die angst vandaan komen? Kan het door die bewuste persoon zijn gekomen? Hoe moeten wij hiermee omgaan? Ik heb mijn zoon in het verleden wel eens gewaarschuwd niet met vreemden mee te gaan maar hem volgens mij geen angst aangepraat.
Dat je als ouders je kind waarschuwt om niet met vreemden mee te gaan, daar lijkt niets mis mee. Tenslotte kan een kind bepaalde situaties nog niet beoordelen, en moet het leren zich niet in gevaarlijke situaties te begeven.
Of dat betekent dat een kind vreemden in het algemeen eng moet gaan vinden? Lijkt me niet. Op zich kan een open houding tegenover vreemden best samen gaan met de stem van het externe geweten dat je niet met ze mee moet gaan. Maar het kan verwarrend worden voor een kind van zes, die kennelijk erg onder de indruk was van een ontmoeting met een vreemde.
De vraag is of het een echte ontmoeting geweest is, of meer een ontmoeting die zich in de beleving van de kinderen heeft afgespeeld. Het zal wel echt gebeurd zijn, maar de realiteit werd eng doordat gedachten er mee op de loop gingen. Laten we daar maar vanuit gaan, tenzij u als ouders aanwijzingen hebt dat er echt gevaar op de loer ligt.
Deze angst zal wel iets met de bewuste man te maken hebben, zoals een kind bang kan worden van een enge film? Ik denk niet dat u daar veel aan heeft bijgedragen. Ongetwijfeld heeft u ooit iets van uw eigen bezorgdheid op uw kind overgebracht, maar de buitensporige angst is ontstaan door een ongelukkige samenloop van omstandigheden, en door vermijding natuurlijk.
Als u het er mee eens bent dat je de angst in zo'n soort hoek moet zoeken, dan moet u in het archief nog eens kijken naar vragen omtrent nachtelijke angsten, bijvoorbeeld de angst voor de heks op de kast van de slaapkamer. Net zo'n soort angst, een kind ziet in het schemerdonker een vorm op de kast, beeldt zich in dat het een heks is.
De vraag is: hoe help je een kind over zo'n angst heen?
Wat betreft de nachtelijke angsten: leest u de oude vragen er eens op na, je moet een mix maken van veiligheid en geleidelijke blootsstelling aan de angst (voor het alleen gaan slapen?), stapje voor stapje.
Wat betreft het niet meer buiten durven spelen: de vermijding van het buiten spelen houdt de angst in stand. U zult wat trucs moeten verzinnen om de vermijding te lijf te gaan. Daarbij moet u rekening houden met enige weerstand bij uw zoontje.
Met een stappenplan kan je deze geleidelijk aanpakken, waarbij het belangrijk is dat u uw zoon geruststelt, maar met name het positieve gedrag beloont (door aandacht en complimenten). Het voorjaar biedt nieuwe kansen, in de winter is binnen blijven niet ongewoon, en is het moeilijker een kind te verleiden om buiten te spelen.
Als de weerstand erg hardnekkig is, dan moet u het veilige alternatief van het binnen blijven minder aantrekkelijk maken, door bijvoorbeeld neutraal op hem te reageren, het niet al te gezellig te maken. Voorop staat dat je dan wel al geprobeerd moet hebben om hem bijvoorbeeld met zijn broertje onder toezicht van de ouders te laten buiten spelen. Dat kan een mooie opstap zijn naar langzaam meer afstand van ouders en uiteindelijk weer zonder ouders buiten durven zijn. Als hij daar goed op reageert, dan ben je al een behoorlijke stap op weg.
