29 november 2002 door Marjolein Terken
Ouders kunnen hun kinderen bij 'Zappelin' maar beter niet zonder begeleiding voor de tv zetten. Want volgens Marjolein Terken is meekijken dan meer dan gewenst.
Vanavond zag ik dat het CDA ervoor is dat vier samenwerkende ouderorganisaties een media-expertisecentrum op willen richten. De bedoeling hiervan is, aldus het CDA, dat hiermee een vraagbaak ontstaat voor ouders over films, televisie en andere media.
Daarnaast moet dit centrum een 'uitkijkfunctie' krijgen hoe het anders zou kunnen met de programmering in Nederland. Dit als aanvulling op de zelfregulering die we thans kennen in de vorm van de Kijkwijzer (de inmiddels wel bekende icoontjes in de tv-gids, bij het programma, of op video's). Het CDA vindt dat de overheid een eigen verantwoordelijkheid heeft als het gaat om de bescherming van kinderen. Maar hoe de overheid bevoegdheden krijgt op dit media-gebied (of is dat niet de bedoeling?), is nog de grote vraag.
Wat mij verbaasde bij de presentatie van dit onderwerp is dat de enige voorbeelden die genoemd werden, de oudere jeugd betroffen. Films die boven 16 jaar geclassificeerd zijn en dan zonder aanduiding worden uitgezonden of de muziekclips van TMF, The Box en MTV. Met geen woord werd gerept over kinderen in de basisschoolleeftijd en de programma's waaraan deze kinderen worden blootgesteld, vaak zelfs zonder dat hun ouders hiervan op de hoogte zijn.
Ik meen dat op jonge leeftijd de basis wordt gelegd voor latere jeugdjaren. Maar blijkbaar kunnen kinderen op deze leeftijd wel tegen een stootje, zoals blijkt uit mijn ervaring met een klacht over een kinderprogramma. Ik zal vertellen hoe dat gegaan is.
In augustus van dit jaar kwam ik tot mijn grote verbijstering en verontrusting tot de ontdekking dat mijn kinderen van 6 en 8 jaar mij uitgebreid konden 'voorlichten' over tongzoenen, neuken, het gebruik van condooms, waartoe deze dienen en zelfs -- schrik niet -- hoe je moet vingeren.
Met wat doorvragen kwam ik erachter dat ze dit 's middags op de tv geleerd hadden in de AVRO-serie 'Tot op het bot' in de rubriek Andrea Amore. Deze serie hadden ze samen met een vriendinnetje van 8 en haar zusje van 4 jaar al een paar keer bekeken, na afloop van Kabouter Plop. Ik moet ronduit bekennen: ik was geschokt!
Uiteraard heb ik de ouders van het vriendinnetje ernaar gevraagd, maar ze kenden het programma helemaal niet. Geen idee dat de kinderen ernaar gekeken hadden. Ik ging eens op school vragen: de meeste ouders kenden het programma niet. Maar hun kinderen wel!
Als ouder heb je natuurlijk de verantwoordelijkheid om op te letten waar je kids naar kijken op tv. Maar wie verwacht dit nu? Je gaat eten koken, de kinderen kijken naar kabouter Plop en voor je het weet gaan ze tot op 't bot in seksuele voorlichting. En dat terwijl jij denkt dat ze veilig voor de tv zitten tijdens een gezellig 'kinderuurtje'.
Mijn man en ik vinden dat de onderwerpen in 'Tot op het bot' niet geschikt zijn voor jonge kinderen en hebben daarom een klacht ingediend bij de redactie van het programma en bij de Nicam (de organisatie die verantwoordelijk is voor de Kijkwijzer). Ook hebben we de klacht doorgemaild aan de overheid en diverse consumentenprogramma's, maar daarop hebben we nooit meer iets vernomen.
Van de redactie van het bewuste programma kregen we al snel een brief. Het programma was bedoeld voor 10- tot 13-jarigen, kregen we te horen. De inhoud van het programma is ook specifiek op deze doelgroep gericht. Jonge pubers dus. Over het tijdstip van uitzenden had de redactie geen zeggenschap.
Overigens konden ze ons geruststellen: het programma was beoordeeld door een of meer psychologen en deze waren van mening dat het programma niet schadelijk is voor jongere kinderen, omdat er geen seksuele handelingen getoond worden.
Dat kan zijn dat het niet schadelijk is voor kleuters of achtjarigens, maar waarom zou je eigenlijk de moeite nemen om dat te onderzoeken door deskundigen als die jongere kinderen helemaal niet tot de doelgroep horen?
En ook al is het niet schadelijk voor mijn kinderen als ze ernaar kijken, waarom mag ik niet meer zelf bepalen op welke leeftijd ik ze wil confronteren met deze kennis? Het is dan misschien niet schadelijk, maar absoluut ongewenst. Ik wil als ouder mijn kinderen zelf voorlichten, op een manier die afgestemd is op hun leeftijd en hun nieuwsgierigheid.
Van het Nicam (Kijkwijzer) ontvingen we de reactie dat het programma geclassificeerd is voor 'alle leeftijden' en dat het dus op elk moment van de dag mag worden uitgezonden. De Kijkwijzer-classificatie heeft namelijk alleen consequenties voor het uitzendtijdstip als de leeftijdaanduiding 12 of 16 jaar is. Bovendien is praten over seks alleen, niet schadelijk en daarom geen criterium voor de Kijkwijzer.
Het Nicam kon zich echter wel voorstellen dat ouders van jonge kinderen liever niet willen dat hun kinderen hiernaar kijken. En in dat licht was het uitzendtijdstip (na kabouter Plop of in het weekend in de vroege ochtenduren) wellicht wat ongelukkig gekozen. Daarom wordt met het programma een MG6-logo (meekijken gewenst voor kinderen jonger dan 6 jaar) uitgezonden. En ter informatie zouden ze mijn klacht met hun eigen antwoord voorleggen aan de AVRO.
Inmiddels heb ik gesproken met iemand van de AVRO. Hieruit kwam weer naar voren dat het uitzendtijdstip niet zomaar veranderd kan worden. Dat ligt voor langere tijd vast. Maar zodra er een nieuw uitzendschema gemaakt wordt, zal men nog eens kritisch kijken naar de plaatsing van het betreffende programma. Tot die tijd verandert er zeker niets. En daarmee is de zaak wat betreft het Nicam (Kijkwijzer) en de AVRO afgedaan. Zeer teleurstellend eigenlijk.
Mijn conclusie: in de brede categorie tot 12 jaar, zijn kinderen redelijk 'vogelvrij'. Praten over seks is geen reden om de leeftijdsgrens van 12 jaar toe te passen. En dat is de eerste leeftijdsgrens die gevolgen heeft voor het tijdstip van uitzending. Ik denk nu: had het programma maar wel één onschuldige seksuele handeling laten zien, dan was het geclassificeerd volgens de bedoeling van de makers en dan was het onze veel jongere kinderen (en velen met hen) waarschijnlijk bespaard gebleven.
Inmiddels is het programma 'Tot op het bot' vervangen door 'Gemma Glitters Gezondheidsgala', maar geruststellend is dat niet. Het programma dat dus geprogrammeerd is vlak na Kabouter Plop en vlak voor Nijntje, ging onlangs over ontmaagden... Lees de reacties van andere ouders op de website van Zappelin; er gaat een wereld voor je open. Zie Zappelin.
Ik weet niet of het initiatief van de vier ouderorganisaties iets zal kunnen veranderen. Ik weet ook niet of dat media-expertisecentrum er uiteindelijk ook komt en wat het gaat inhouden. Wel weet ik dat er maar één ding is dat echt helpt: we moeten met z'n allen gewoon zelf alert blijven op wat onze kinderen zien, en we moeten de omroepen en de overheid bestoken met post en mails met onze klachten.
Dus ouders: niet meer koken tussen 16.00 en 18.00 uur, maar meekijken gewenst!
