17 mei 2002 door Linda Geerdink
Veel ouders realiseren zich niet hoe schadelijk het is om CD-rom's te kopieren, ook in opvoedkundig opzicht. Een gloedvol betoog van een betrokkene.
Vanuit mijn positie als medewerker van een bedrijf dat software voor kinderen produceert, zal ik uitleggen waarom het niet alleen fout maar ook gevaarlijk is om software te kopiëren.
Kinderen spelen graag op de computer, naast buiten spelen, televisie kijken en sporten. Veel ouders zien de groeiende interesse van hun kinderen en in meer dan 75% van de Nederlandse huishoudens zijn inmiddels één of meer PC's aanwezig.
De PC wordt onder andere gebruikt voor Internet – waaronder surfen, mailen en chatten – maar uiteraard ook voor (al of niet educatieve) spelletjes. Juist bij die spelletjes doet zich een dilemma voor, waarbij ouders hun plaats als rolmodel nog wel eens uit het oog verliezen.
De computer zelf vergt al een aardige investering, maar het gebruik ervan leidt ook nog eens tot extra kosten. Telefoontikken of kabel-abonnement voor het internet en het kopen van software zijn kosten die niet iedereen vooraf voorziet. Bovendien beschikken veel van de huidige computers over een brander en kost het kopen van een blanco cd-rom maar een paar Euro. Dat, gecombineerd met een levendige ruilhandel, zet meerdere ouders op het verkeerde been.
De handel in software is zo levendig, dat veel mensen het woord 'illegaal' dat daarbij hoort, geheel uit het zicht zijn verloren. In Nederland worden per jaar zo'n 48 miljoen blanco CD's verkocht. Uit onderzoek blijkt dat 18% daarvan wordt gebruikt voor het illegaal kopiëren van software en games. Dat kost de Nederlandse software-uitgevers tientallen miljoenen Euro's per jaar.
De feiten zijn vrij eenvoudig: het kopiëren van CD-rom's is gewoon verboden. Wettelijk zit het zo:
Nu is vastgesteld dat het niet mag, blijft de vraag waarom veel ouders ervoor kiezen om te kopiëren. De argumenten die hiervoor gegeven worden, komen vrijwel altijd neer op hetzelfde basisprincipe: "Waarom zou je veel betalen voor iets dat je veel goedkoper kunt krijgen?" Daarachter liggen overwegingen als "Software is duur", "Anders zou ik ook niets alles gekocht hebben wat we nu hebben" en "Niemand wordt erdoor beschadigd".
Bij deze argumenten kunnen mijns inziens wel een paar kanttekeningen worden geplaatst. Wat voor voorbeeld geef je op deze manier aan je kinderen? Hard gezegd: het kopiëren van CD-rom's mag niet, het is een vorm van stelen. Als je zegt "Ik kopieer omdat ik anders een dief van mijn eigen portemonnee ben", geef je je kinderen het voorbeeld dat stelen niet verkeerd is als je daarmee geld uitspaart. Weinig ouders zullen een winkeldiefstal van hun kinderen op dezelfde manier beoordelen, lijkt me.
Het argument dat software duur is, valt ook te bestrijden. Je betaalt namelijk niet alleen voor het schijfje waar het programma op staat. Veel software kost jaren van ontwikkeling en programmeren. Kijk maar eens op de 'aftiteling' van een educatieve CD-rom, dan zie je hoeveel mensen daaraan gewerkt hebben. Van tekenaars en programmeurs tot educatieve experts en geluidstechnici.
Het ontwikkelen van een CD-rom kost dus veel geld en moet ook nog naar de consument worden gebracht. In Nederland is bovendien de gemiddelde prijs van een CD-rom veel lager dan in de rest van Europa of Amerika. En dat terwijl Nederland een relatief klein taalgebied is en er toch veel Nederlandstalige software wordt gemaakt.
De kosten van de vertaling moeten op deze kleine markt worden terugverdiend, anders zullen uitgevers ervoor kiezen leuke titels niet meer in Nederland uit te brengen.
Overigens valt ook nog op te merken dat bij een gemiddelde speelgoedwinkel software niet tot de duurste cadeau-artikelen behoort. Een Baby Born pop of een bordspel is vaak veel duurder en of je daaraan meer spelplezier beleeft, waag ik te betwijfelen.
Wat kan de software-branche aan deze problematiek doen? Niet veel, ben ik bang... Uiteraard worden de spelletjes steeds vaker voorzien van een kopieer-beveiliging en bestaat er inmiddels een heuse 'software-politie' (de BSA), die de daders probeert aan te pakken.
Vooralsnog is dit een kwestie van dweilen met de kraan open. Maar wil Nederland ook in de toekomst een land met een rijk aanbod aan Nederlandstalige kindersoftware blijven, dan zal met name de mentaliteit van degenen die nu kopiëren zonder de consequenties te zien, veranderd moeten worden. Vaak heeft men namelijk niet eens in de gaten dat het strafbaar is. En erger is misschien nog wel dat ouders hun kinderen het verkeerde voorbeeld geven.
Inmiddels zijn er al uitgevers gestopt met het uitgeven van Nederlandse titels voor de consumentenmarkt. Veel mooie titels die in andere landen verschijnen, komen niet meer in het Nederlands uit omdat de investeringen niet worden terugverdiend.
De uiteindelijk consequentie van het kopiëren zal zijn dat het aanbod van goede Nederlandstalige software afneemt. Ik vraag mij af wie dat nu echt wil.
