25 februari 2022
Er is heel wat te lezen over 'de speen'. Hier bundelen we tips en weetjes bij elkaar: onder andere is een speen nu wel of niet goed voor het gebit? Beïnvloed een speen de borstvoeding? Waarom worden kinderen rustig van de speen? Gaat je kind slissen als hij een speen gebruikt? Tien weetjes en tien tips op een rij.
Laat je kind maar lekker zuigen op een speentje. Daar is in de meeste gevallen niets mis mee, integendeel. Zolang je je maar houdt aan een paar simpele regels. Hieronder volgen tien weetjes en tien tips.
Baby's worden rustig door ergens op te zuigen. Een borst, een fles, een pink, hun duim of een fopspeen. Een fopspeen is zachter dan een duim, waardoor er minder druk op de tandjes, de kaken en het gehemelte staat. Hierdoor krijgen de kaken en het gehemelte van je kindje een betere kans op een natuurlijke ontwikkeling.
Vaak hoor je dat een kind moet stoppen met de speen, omdat ze er spraakproblemen van zouden krijgen. Kinderen die net leren praten, hebben sowieso nog grote moeite met het uitspreken van alle klanken die ze nodig hebben. De combinatie van twee medeklinkers, zoals de SP in 'speen', is echt hogere-schoolwerk. Als een kind dus "peen" zegt in plaats van "speen", ligt dat niet aan de speen. Maar...
Een kind kan alle klanken alleen dan goed leren uitspreken als hij tijdens het praten de speen uit zijn mond haalt. Let daar dus op: haal zoveel mogelijk die speen eruit overdag. Doe maar of je het niet verstaat als hij met een speen in zijn mond praat. Dat is voor zijn en jouw bestwil, want anders moet er later weer van alles worden afgeleerd bij de logopedist. Lees meer over laat praten in het artikel 'Laat met praten'.
Sommige ouders denken dat het gebruik van een speen de borstvoeding zou kunnen verstoren. De meningen daarover zijn verdeeld. Aan de ene kant heb je mensen die zeggen dat het geen kwaad kan, zolang je maar wel even wacht met de speen tot de borstvoeding goed op gang is gekomen. Maar aan de andere kant zijn er deskundigen, met name lactatiekundigen, die toch wel wat bedenkingen hebben. Met name in de beginperiode.
Als je in de eerste 4 tot 6 weken van de borstvoedingsperiode een fopspeen aan je kindje geeft, kan het zijn dat hij of zij last krijgt van tepel-speenverwarring. Verder kan het bij fanatieke fopspeenzuigers of duimzuigers gebeuren dat ze hun zuigbehoefte zo uitleven op de fop of de duim dat ze daardoor te weinig vragen om de borst. Dit kan tot gevolg hebben dat de melkproductie terug gaat lopen (minder vraag leidt immers tot minder aanbod). Tenslotte kan het zijn dat je door het zuigen op de speen domweg niet ziet dat de baby honger heeft, wat met name bij 'voeden op verzoek' bezwaarlijk kan zijn.
Wil jij op de hoogte blijven van onze laatste topics? Meld je hier aan en ontvang iedere twee weken onze inspiratiemail in je inbox!
Spenen zijn te krijgen in verschillende vormen. De bekendste zijn de kersvorm (ronde top) en de dentalspeen (platte, schuin aflopende vorm). De kersvorm bootst de natuurlijke vorm van de tepel na, waardoor baby's deze vorm sneller accepteren. Een baby kan een dentalspeen daarentegen gemakkelijker in zijn mondje houden. Een platte speen valt dus minder snel op de grond, wat dan weer hygiënischer is.
De speen zou gebitsproblemen veroorzaken. Hoewel de stand van de melktanden verandert door het gebruik van de speen, heeft dit vaak geen effect op het volwassen gebit als je daarvoor al stopt met de speen. Bij duimzuigen verandert niet alleen de stand van de tanden, maar ook de stand van de kaken. Dat effect is blijvend en bepaalt ook de stand van de tanden van het volwassen gebit. Wil je gebitsproblemen door de speen dus voorkomen, zorg dan dat je kind geen speen meer heeft als zijn grote-mensen-tanden doorkomen. Alles over tanden wisselen, wiebeltanden en het volwassen gebit lees je hier.
Kinderen die praten met een speen in hun mond zijn vaak slecht te verstaan. Daardoor leeft de veronderstelling dat de mondspieren lui worden van een speen, maar niets in minder waar. Een baby diep met een speen slaapt, dwingt zichzelf zijn mondspieren te gebruiken. Rond de mond zitten heel veel spieren, die allemaal getraind moeten worden voor een goed gebruik van de mond bij praten en slikken. Een kind moet leren de lipjes ontspannen te sluiten en gemakkelijk door de neus te ademen. Een goede mondsluiting voorkomt andere problemen, zoals een slechte ademhaling waarbij de lucht via de mond minder gezuiverd wordt en tot verkoudheid kan leiden. Sterke mondspieren helpen bovendien bij een goede spraakontwikkeling.
Een Nederlands onderzoek laat zien dat er een verband is tussen middenoorontstekingen en het zuigen op een speen. Heeft je kind vaak middenoorontstekingen heeft? Dan helpt het om de speen het liefst helemaal niet en anders zo min mogelijk te gebruiken.
Spenen zijn gemaakt van natuurlijk rubber (latex) of van siliconen. Rubber is soepeler, waardoor het minder effect heeft op de stand van de tanden en de kaken dan een siliconen speen. Spenen van rubber bestaan vaak uit één deel, waardoor ze makkelijker schoon te maken en houden zijn. Bij siliconen spenen blijft er nog wel eens viezigheid in de naden zitten. Een siliconen speen is wel weer sterker dan een rubberen speen en scheurt dus minder snel. Ook heeft een siliconen speen het voordeel dat er geen allergie door kan ontstaan.
Tegenwoordig zijn er steeds meer mooie merken die spenen produceren.
Wij tippen onze favorieten!
Uit een groeiend aantal studies blijkt dat het gebruik van een fopspeen bij het inslapen wiegendood kan helpen voorkomen. Een mogelijke reden zou kunnen zijn dat het kind rustiger inslaapt. Alles over veilig slapen lees je hier.
Zuigt je kindje op een fopspeen, dan draait het zich minder om in zijn bedje. Bovendien wordt de tong naar voren geduwd bij het zuigen. Dit zorgt ervoor dat de keel meer vrij is. Ook dit zou bijdragen tot de voorkoming van wiegendood.
Stop een speen nooit in je eigen mond om hem -schoon- te maken. Spoel hem af onder de kraan. In je eigen mond zitten bacteriën die o.a. gaatjes veroorzaken (streptococcus mutans). Je kind wordt er niet ziek van, maar de gevoeligheid voor tandbederf wordt verhoogd. De bacteriën vallen het glazuur aan, zodra de eerste tandjes komen. Mocht de situatie zich voordoen dat de speen vies is en je bent niet in de gelegenheid om hem ergens te kunnen afspoelen, kun je hem natuurlijk gewoon een keer schoonmaken door hem in je mond te doen.
Probeer uitwisseling van speeksel tussen je kind en anderen zoveel mogelijk te voorkomen. In het kinderdagverblijf vliegen speentjes nog wel eens van mond tot mond. Ook liggen ze er veel op de grond. Blijf in dat geval de speen regelmatig uitkoken. Let wel op dat niet alle spenen geschikt zijn om uit te koken. Spenen gemaakt van 100% natuurrubber kunnen niet worden uitgekookt. In dat geval kun je ze het best regelmatig voor vijf minuten in een bakje met net gekookt water leggen.
Bezuinig niet op spenen en koop regelmatig een nieuwe. Grotere kinderen ontwikkelen enorme zuigkracht. Het komt dan voor dat ze de speen van het schildje trekken of kauwen. Trek zo nu en dan even flink aan het speentje om te kijken of het niet verzwakt is door slijtage of bijten.
Een lange speen raakt de huig, waardoor je baby gemakkelijker braakt. Kies de speen dus niet te groot. Tegenwoordig wordt er goed aangegeven welke spenen geschikt zijn voor welke leeftijd.
Een speen zonder ring is handig voor het slapen, en eentje mét ring voor buiten (omdat je hem ergens aan vast kunt maken).
Laat je kind inslapen met een speen, maar haal hem uit zijn mond zodra hij slaapt. Duw lichtjes tegen de onderkaak zodat hij zijn mondje sluit. Als dat niet lukt, doordat de baby dan toch weer zijn duim pakt, wacht er dan nog even mee en probeer het later nog eens.
Wees voorzichtig met touwtjes en kettingen aan de fopspeen. Ze kunnen gevaarlijk zijn. Zorg in ieder geval dat er geen touwtjes liggen in het bedje. Gebruik dan een speen zonder ring, zodat je kind zich niet aan de ring beschadigt. En doe zeker geen touwtje in de ventilatiegaten van het schildje. Die gaten voorkomen namelijk dat je kind zou stikken wanneer het de fopspeen met schild en al in zijn mond stopt.
Leg bij een grotere baby die zelf kan pakken, meerdere spenen in het bedje naast het kussen. Zo kan je kind er makkelijk een vinden als hij/zij wakker wordt.
Wen het kind eraan dat het speentje niet mee naar buiten gaat. Als hij buiten is, is een speen iets wat alleen in een noodgeval gegeven kan worden (extreme moeheid). Een speen is voor thuis, voor binnen. En het liefst nog specifieker: voor het slapen gaan, of op rozige momenten zoals vlak na het eten bij de tv, of na het bad en tijdens het wachten tot het eten klaar is.
Zorg ervoor dat je kind uiterlijk vóór z'n zesdee verjaardag van de speen af is. Ouders wisselen op het Forum van Ouders.nl regelmatig tips uit over hoe je een kind het beste kunt afkicken van de speen. Het Forum is dé plek om inspiratie uit te halen voor als het zover is. De een kiest voor cold turkey, de ander voor langzaam afbouwen. Alles is goed als het werkt.
Bronnen:
In dit artikel wordt gebruik gemaakt van affiliate links.
