Verlies en Verdriet
Maryb
13-01-2010 om 15:10
Rouw begeleiding peuter
Sinds een paar dagen weten we dat ons 4 jarig neefje spoedig zal overlijden aan een hersentumor. Enorme klap voor de hele familie uiteraard, zo onverwacht, zo wreed en zo niet te bevatten. Verdriet, boosheid en machteloosheid wisselen elkaar in rap tempo af.
Nu sta ik voor de moeilijke taak mijn zoontje van 3 en half te vertellen dat zijn neefje er binnenkort niet meer zal zijn. En ik zit even vast. In hoeverre begrijpt een peuter het concept leven/dood? Hoe kun je zoiets het beste brengen en begeleiden?
Sascha2
13-01-2010 om 16:00
Maryb
He wat een vreselijk nieuws, Mary! Goh, wat een verdrietige situatie. Ik heb helaas geen tips, maar wil je veel sterkte wensen.
superpeet
13-01-2010 om 19:32
Vertellen?
Ik weet niet of je het je zoontje moet vertellen. Volgens mij is dat niet te bevatten voor een kind op die leeftijd. Mijn zoontje was 6 jaar toen mijn moeder ziek werd. Voor hem was het al heel moeilijk om te bevatten dat oma dood zou gaan. Wat is dood, wat gebeurt er dan met je, wanneer gebeurt dat dan? En dan was hij nog een zeer bijdehante bijna 7-jarige...
Ik zou denk ik niets zeggen. Je kunt zeggen dat neefje ziek is en dat hij niet meer beter kan worden, maar doodgaan? Dat kan hij nog niet plaatsen...
Heel veel sterkte voor jou en je familie; het zal een zware tijd worden!
Petra
tsjor
13-01-2010 om 20:18
Mooie beginvraag
'In hoeverre begrijpt een peuter het concept leven/dood?' vraag het hem op een peutermanier. Ik deel verder het adies van superpeet: voor kleine kinderen zijn sommige dingen heel erg simpel en eenvoudig en te verteren, die voor grote mensen heel ingewikkeld en moeilijk zijn.
Kijk wat zijn eigen connotaties zijn bij leven en dood (en ziek). Je kunt ook uitleggen waarom jij verdrietig ent. Maar geef hem de ruimte het zelf op een eigen manier te beleven en te ervaren. Hij komt er later in zijn leven nog wel op terug.
Tsjor
kien
14-01-2010 om 14:43
Ervaring
Helaas heb ik ervaring op dit gebied, mijn zoontje is nl. in april 2009 overleden aan hersentumoren. Hij was toen net 5. Ongeveer 3 weken ervoor werd besloten dat er niet meer behandeld zou worden en vanaf dat moment was het dus duidelijk dat hij spoedig zou gaan overlijden. Mijn broers en schoonzussen hebben hier heel open over gepraat met hun kinderen, variërend in leeftijd van 3 1/2 tot 11. Nou wisten ze al lang dat hij ziek was en dat kwam niet als een klap, maar dat de doktoren hem niet meer beter konden maken natuurlijk wel. Ik moet zeggen dat de kinderen er goed op reageerden. Ik weet niet of bij de hele kleintjes het woord dood is gevallen. Wij hadden wel gezegd dat er bij mijn zoontje niet over dood gepraat mocht worden, want hij was daar helemaal niet mee bezig. Alle kinderen zijn nog veel bij mijn zoontje geweest en dat ging eigenlijk heel ontspannen. Waar mogelijk speelden ze met hem, en toen hij eigenlijk alleen nog maar lag en niet meer wilde praten speelden ze om hem heen en kwamen ze af en toe bij hem kijken en een kusje geven.
Na zijn overlijden zijn de neefjes en nichtjes bijna allemaal nog bij hem geweest (hij was thuis) en ook dat ging prima. Onze ervaring is dat als je open blijft praten met de kinderen en gewoon hun vragen eerlijk blijft beantwoorden ze een heleboel aankunnen. Zo hebben wij het ook steeds aangepakt bij onze dochters.
Ook nu praten de neefjes en nichtjes nog regelmatig over hun neefje en soms zijn ze heel verdrietig maar geen van allen heeft er problemen mee gekregen.
Heel veel sterkte voor jullie allemaal. Kan me voorstellen dat jullie je heel erg machteloos voelen. Realiseer je dat je medeleven en steun van onschatbare waarde is! Wij hebben gemerkt hoeveel steun je aan je familie kan hebben in dit soort situaties en dat voelt heel goed.
Kien
kien
15-01-2010 om 21:56
Klinkt misschien raar, maryb...
... maar ik kreeg toen de indruk dat het in bepaalde opzichten voor de directe familie moeilijker was dan voor ons. Zij voelden zich heel machteloos en hadden het idee dat alles wat ze deden te weinig was. Wij hadden houvast aan het feit dat wij écht wat konden doen. Voor ons kereltje zorgen, belangrijke beslissingen nemen en gewoon heel veel met hem bezig zijn, knuffelen, praten etc. En wij hoefden niet te wachten op berichtjes over hoe het met hem ging etc., wij wisten het gewoon van minuut tot minuut.
Ik hoop dat de bestraling nog wat kan doen. Alle tijd die hem en zijn ouders maar ook jullie als familie gegeven is is zo waardevol. Mag ik vragen in welk ziekenhuis ze lopen?
Laat je zoontje maar lekker malen en geef hem antwoorden waar nodig. Hij gaat waarschijnlijk toch een eigen 'oplossing' bedenken, waardoor het voor hem hanteerbaar is. Eén van onze neefjes was toen ook ruim 3 1/2. Hij kwam met allerlei uitspraken over ziekte en dood en wat er daarna zou gebeuren: "Als J dood is mag ik zijn zwaarden wel hebben, in de hemel heeft hij ze toch niet meer nodig". Een maand na het overlijden had hij een t-shirt aan dat van mijn zoontje was geweest. Hij vroeg toen aan iedereen: "Dit t-shirt ruikt naar J, wil je even ruiken?" Ook aan mijn man. En tegen wildvreemden zei hij: "Dit shirt was eerst van mijn neefje J, maar die hoeft hem niet meer, want hij is dood." En dan ging hij weer spelen. Ik vind het heel fijn om te merken dat onze neefjes en nichtjes ook regelmatig aan mijn zoontje denken.
Veel sterkte!
Kien
kien
18-01-2010 om 10:48
Tja, maryb
Dat is moeilijk te zeggen. Mijn zoontje heeft twee keer series bestralingen gehad ná een operatie en dat is natuurlijk toch anders. Eén serie overigens ook in Rotterdam, maar dan in het Erasmus MC.
Als het de boel kan vertragen dan is er in ieder geval tijdwinst en dat is al heel mooi. Is hij er erg ziek van?
Veel sterkte! Het blijft maar malen in je hoofd, hè!
Kien
kien
18-01-2010 om 20:45
Vreselijk maryb
De koude rillingen lopen over mijn rug als ik lees hoe het gegaan is. Wat een drama! Nou zijn hersentumoren altijd erg moeilijk te behandelen maar als ze er eerder bij waren geweest was het in ieder geval heel anders verlopen.
Ben het met je eens, in dit geval is tijdswinst misschien helemaal geen winst. Maar als hij zich door de bestralingen wat beter voelt misschien wel. Ach, het is zo moeilijk te zeggen. Als ik lees hoe hij eraan toe is dan denk ik weer terug aan hoe het bij mijn zoontje ging. Maar elke situatie is toch weer anders.
Ik wens je veel sterkte en steek hierboven nog een kaarsje voor je neefje en jullie allemaal aan. Ik wens jullie vooral veel kracht.
Kien
Mayte*
26-01-2010 om 21:30
Aangrijpend
Kien, ik wist dit niet van jouw zoontje. We hebben hetzelfde pad gelopen. Zit hier met kippevel op mijn rug je postings te lezen. Zo herkenbaar wat je schrijft over de omgeving voor wie het moeilijker is op zo'n moment dan voor jezelf.
Maryb, ook het verhaal van je neefje grijpt me enorm aan. Wat een tragiek voor de ouders om zo lang intuitief te weten dat er iets niet klopt en er dan nu pas achter te komen dat het leven van je kind nog maar zo kort zal zijn. Wat een bergen energie zullen ze nu nodig hebben om er te zijn voor hun kind en om zelf overeind te blijven.
Met betrekking tot je vraag; een kind kan veel aan, als je het als ouders heel duidelijk en begrijpelijk brengt. Wat vooral belangrijk is, bij peuters, is dat het duidelijk is dat ziekte niet automatisch tot doodgaan leidt. En een ander belangrijk punt is dat het onderwerp wordt waar altijd heel open over gesproken mag worden (en dat jaren lang). Onze dochter was 4 toen ons zoontje overleed. We hebben haar in het begin alleen verteld dat hij niet meer beter zou worden. Dat was heel lang genoeg. Pas toen hij terminaal werd en steeds minder kon, hebben we steeds haar vragen heel eerlijk en op basis van onze eigen beleving van de dood beantwoord.
De verwerking van de dood van haar broertje komt met horten en stoten. Periodes dat ze er heel veel mee bezig is en er over wil praten wisselen zich af met maanden waarin ze er niet over rept. We merken dat ze er nu weer op een heel andere manier mee bezig is dan toen ze vier was. Ze vraagt steeds dieper door over wat er dan precies aan de hand was. Het zijn vaak maar hele korte gesprekjes hoor, waarna ze direct weer over gaat tot de orde van de dag. Een kind geeft het uit zichzelf geen loodzware lading, is onze ervaring.
Dus mijn advies zou zijn om er gewoon met je zoontje over te praten en hem daarna steeds in zijn informatie behoefte te volgen.
Heel veel kracht toegewenst!!
Mayte
kien
27-01-2010 om 11:03
Mayte, maryb
Inderdaad Mayte, er zijn wel wat parallellen. Zo hebben we nu allebei ook weer een klein mannetje!
Maryb, hoe is het nu met je neefje? Zijn de bestralingen al begonnen? En moet hij echt onder narcose? Mijn zoontje kon heel goed stilliggen nadat we hem e.e.a. hadden uitgelegd. Hij hoefde daarom gelukkig niet onder narcose.
Ik hoop dat het wat voor hem doet, dat hij er een beetje van opknapt. Ik ben heel benieuwd, moet vaak aan je verhaal denken.
Sterkte weer!
Kien