Lichaam ter beschikking aan de wetenschap - hoe vertel ik dat jonge kinderen?
Het is zover mijn tante met eierstokkanker heeft uitzaaiingen en komt vrijdag naar huis. Naar huis om te sterven.
Mijn tante is voor mijn twee jongens een soort surrogaat-oma. Ze zijn dol op haar en zij op hen. Vorig jaar hebben de jongens hun oma verloren. Ze hebben de dagen tussen overlijden en crematie meegemaakt. Een rol gespeeld tijdens de crematie. En nu dus weer. Dit keer zal het waarschijnlijk anders zijn. Mijn tante stelt namelijk haar lichaam ter beschikking aan de wetenschap.
Gisteravond begon mijn jongste erover dat hij als 'tante G.' dood is, ga ik weer net zoals voor oma een mooi bouwwerk van Kapla voor haar maken. Dat doe ik dan bij haar bed. Dan kan ze het nog een beetje zien. Mijn beer mag ook naast haar hoofd liggen. Dan is ze niet alleen.
Zo lief, maar ook zo confronterend. Hij heeft alles goed meegekregen. Zo had hij nog meer verhalen en vragen. Maar wat bij mij nu blijft malen....hoe ga mijn twee jongens uitleggen dat dit dode lichaam niet een paar dagen bij ons blijft. De kans is ontzettend groot dat het lichaam van mijn tante binnen 24 uur wordt opgehaald door een universiteit. En dan is het weg. Dan kan je geen bouwwerk van Kapla bij haar bed maken. Dan kan je beer niet naast haar liggen zodat ze zich niet alleen voelt.
Ik weet niet hoe ik dit aan mijn jongens moet gaan uitleggen. Ze hebben helaas in hun korte leventjes al drie keer afscheid moeten nemen (mijn vader en de beide ouders van mijn man) en nu dus weer.
Heeft iemand dit al eens bij de hand gehad en ervaring hoe je dit het beste kan uitleggen. Of heeft iemand sowieso een tip?
Alvast bedankt.
groetjes van Purk
Geen ervaring
maar ik zou hem de Kapla nú laten maken zodat ze het nog echt kan zien.
Aan mij heb je verder niets, want ik zou niet weten hoe ik dit aan zou moeten pakken.
Maar heel veel sterkte!!!
liefs,
Petr@
Uitleggen
Ik weet niet hoe oud je jongens zijn maar ik denk dat je gewoon moet uitleggen wat er gaat gebeuren, zonder dat je in details treedt. Dus bv "tante G blijft maar 1 dag en daarna wordt ze opgehaald door mensen haar lichaam gaan onderzoeken om er iets van te leren" of zoiets. En dan ook duidelijk maken dat jullie die ene dag dus goed moeten gebruiken om nog voor haar te doen wat jullie willen doen, zoals een Kapla bouwwerk maken. Mijn ervaring is dat kinderen enorm veel begrijpen en aankunnen, zolang je duidelijk bent én er zelf 'normaal' over doet. Als jij het normaal vindt vinden zij dat ook.
Veel sterkte! Het gaat je vast lukken.
Kien
Purk...
...wat moeilijk! en wat vertederend mooi hoe de kinderen er nu al over spreken, en wat ze zo graag willen doen nog straks... maar jij zit met je vragen... en weet dat 't allemaal anders zal gaan. En hoe kun je dit nu het beste uitleggen en doen...
De tante (toen 50 jaar) van mijn man schonk haar lichaam aan de wetenschap. Daar waren echter geen jonge kinderen bij betrokken...
Wat wil de naaste familie, hoe ver wonen jullie van tante af... dat telt mee in wat er nog mogelijk is straks. Want binnen 24 uur... in 'ons' geval waren het amper 4 uurtjes. In overleg kan er wellicht voor gezorgd worden dat er genoeg tijd gegunt wordt diegene afscheid te laten nemen die dat graag willen. Zover dat mogelijk is, dit hangt natuurlijk ook af van (en dit klinkt niet leuk) 'de staat van het lichaam'... maar zo is het wel. En wat tante zelf wil...
Indien mogelijk, doe wat al is gezegd, laat ze die kapla toren inderdaad bouwen nu tante het nog echt kan zien. En geef haar een knuffel... tante kan die nu bij zich houden en straks is het weer voor je kind. Het idee dat tante tot die tijd troost heeft gehad aan haar knuffel, is ook heel mooi.
Wij hadden nadien nog een bijeenkomst, vrienden en familie kwamen samen om nog een soort herdenking te houden. Het was toch een beetje vreemd, anders dan anders, al was het ook goed want het was haar wens... maar die 'herdenking' voelde fijn. Dat kan dus zeker jonge kinderen ook helpen.
Maak straks ergens een plekje, in huis of elders. Met een foto van tante, een kaarsje, een beeldje (als het kan iets persoonlijks van tante) en laat ze daar mee doen wat ze willen. Een tekening maken voor tante, een klei-figuurtje, een geplukt bloemetje of herfstblaadje... dit kunnen ze bij dat plekje leggen... enz.
Leg ze nu inderdaad al zo gewoon mogelijk uit hoe dit ongeveer zal gaan verlopen straks. En wie weet wat ze zelf bedenken om te kunnen doen in plaats van... Kinderen verbazen je vaak...
Veel sterkte!!
Liefs, Beertje(s)
Kan tante het zelf uitleggen?
Allereerst, wat lief van je zoon. Zo schattig, en ook zo mooi. Voor hem hoort overlijden erbij.
Purk, misschien kan je tante het zelf aan ze uitleggen? Kan je hier met haar over praten? Dan zou ik haar eerst vertellen hoe je gesprek met je jongens is gegaan. En dan vragen of zij het ook kan uitleggen. Goed voor je jongens, en voor je tante denk ik, om er samen over te spreken.
Misschien heeft zij over dit aspect, hoe het voor je kinderen moet zijn, nog helemaal niet nagedacht.
Misschien is het mogelijk om in de tijd voor haar overlijden veel bij haar te zijn, maar dat hangt ook erg van het sterfbed en van je tante zelf af.
Sterkte.
Nog even...
...wat praktische informatie is natuurlijk ook te vinden via google (heb je misschien al op gezocht) b.v.:
http://www.uitvaart.nl/?s_page_id=68&scat=87&id=1219&pid=1
Dan lees je bv ook dat de wens van de overledene niet altijd door kan gaan, afhankelijk van de doodsoorzaak, het aantal lichamen die op dat moment beschikbaar zijn, wordt het lichaam wel/niet geaccepteerd.
Overigens, de tante van mijn man was hier misschien 'apart' in... Maar zij heeft van tevoren nog een 'afscheidsfeest' gegeven. Een vriend van ze had een restaurant vlak om de hoek van hun huis. Zodra duidelijk was dat ze nu echt niet lang meer te leven had hebben ze de zaak afgehuurd. Ze kon het allemaal nog net opbrengen, in rolstoel, maar het werd heel bijzonder. Tranen, lachen, hapjes, drankjes, nog even praten en zeggen of geven wat je wil, een brief, een tekening... Daarna stortte ze echt in en heeft ze misschien nog anderhalve week geleeft. Velen vonden dit heel gek, vreemd... maar achteraf was iedereen er blij mee, het werd een heel mooi 'aandenken'. Daarna heeft ze thuis enkel nog af en toe directe familie en een goede vriendin ontvangen, meer was te zwaar... lichamelijk en emotioneel. Ze heeft uiteindelijk, in bijzijn van de dokter en haar partner, een drankje genomen. Op 't moment dat ze echt op was, zo wilde ze het graag (heeft nog wat moeite gekost dit voor elkaar te krijgen). Maar goed, aan dit verhaal heb je waarschijnlijk niets...
Misschien enkel aan het idee van afscheid nemen vooraf... en dat kan dus ook gewoon met een bezoekje thuis.
Hieronder nog een link naar iemand die een zelfde vraag stelde als jij, misschien heb je daar nog iets aan:
En hieronder lees je over een monument in Groningen... en dat de as, van de restanten van het lichaam, over zee worden verstrooid. Dat wetende is het misschien ook een mooi idee om met de kinderen na afloop, een keer naar zee te gaan voor een soort van afscheids-ritueel...
http://rouwverwerking.startpagina.nl/prikbord/5967311/lichaam-ter-beschikking-aan-de-wetenschap
Verder weet ik dat er even terug hier ook een draadje was over dit onderwerp... misschien is daar nog iets over terug te vinden.
Nogmaals veel sterkte!
Liefs, Beertje(s)
Wat mirreke zegt...
...als dat mogelijk zou zijn, als ze dit aankan... dat tante het zelf aan je kinderen kan uitleggen, dat zou wel heel fijn zijn lijkt me.
Sorry voor m'n lange verhaal, hoop dat je er toch iets bruikbaars uit kunt halen.
Liefs, Beertje(s)
Allemaal
vanochtend kroop mijn oudste zoon (negen jaar oud) bij me in bed en het kwam op tante G. Ik heb hem in simpele bewoordingen uitgelegd dat er als iemand dood gaat drie dingen kunnen gebeuren. Je wordt begraven, je wordt gecremeerd of je kan je lichaam geven aan de universiteit waar mensen leren om arts te worden. Dan kunnen ze bijvoorbeeld eens een echt hart zien.
Hij pikte dat behoorlijk goed op. Resultaat was echter wel een enorme huilbui op school toen ik hem bracht. We hebben nog even samen gezeten en toen heb ik hem na een kwartiertje naar zijn klas gebracht.
Jongste weet nog van niks, want die sliep vanochtend nog.
Vandaag ben ik bij mijn tante geweest. Ze kan nog nauwelijks praten, dus de optie haar het zelf te laten vertellen is er niet. Wel hebben de kinderen aangegeven nog graag naar haar toe te willen. Dat gaan we dit weekend doen. Ik wil van te voren met hen bespreken wat ze nog willen doen. De doos Kapla mag van mij mee!
Het viel me reuze mee hoe mijn oudste het in elk geval opnam. Kinderen kunnen je inderdaad verrassen.
Ik houd jullie op de hoogte en alvast bedankt voor het meedenken. Heel fijn.
groetjes van Purk
Ja ervaring
Toevallig werk ik bij een afdeling anatomie van een universiteit, wij accepteren dus lichamen voor de wetenschap. Even wat praktische dingen, meestal wordt het lichaam van de overledene al binnen een paar uur opgehaald, dus de kans dat je kinderen hun tante nog zien is klein of ze moet overdag sterven en je moet direct ernaar toe gaan. De meeste universiteiten geven de mogelijkheid om lichamen op naam te cremeren of te begraven, dan krijg je later dus de beschikking over het as of mag je de ‘restanten” zelf laten cremeren of begraven op een plek naar keuze. Ook worden niet alle lichamen geaccepteerd, ik weet niet bij welke universiteit je tante is aangemeld maar onze universiteit selecteert om het maar zo te zeggen. Het kan dus best zijn dat de universiteit het lichaam niet kan accepteren en dat er dus alsnog een begrafenis komt. Ik zou idd eerlijk zijn tegenover je kinderen, leg uit dat het iets heel moois is wat je tante wilt doen want ze helpt andere mensen. Door haar kunnen dokters leren dokter te zijn en dat is heel belangrijk. Het is moeilijk ik weet het, ik wens je veel succes ermee
Purk
Wel waanzinnig knap hoe je dit doet met ze! Wilde ik toch even zeggen. Het feit dat je hier nu al mee bezig bent en probeert een goeie plek te geven voor je kinderen schenkt mij als meelezer in ieder geval het vertrouwen dat je het gewoon goed gaat doen.
Starry night
bedankt voor het compliment...glim glim. Kan ik wel gebruiken. Ik ben namelijk deze week ook nog alleen. Mijn man komt morgenmiddag terug van een week buitenland. Ik had graag dit samen met hem gedaan.
groetjes van Purk
Hoe gaat het hier?
Oudste heeft het dus op zich allemaal redelijk opgepakt. Gisteravond vond ik dat het het juiste moment was om mijn jongste zoon van zes voor te bereiden. Ik begon in de trant van wat gebeurd er als iemand dood is. Je kan dan begraven, cremeren en....zegt mijn jongste plompverloren...'en je kan ook je lijf aan dokters geven zodat ze kunnen zien waar je hart zit en hoe een lijf in elkaar zit'. Nou, ik viel zowat van mijn stoel.
Ik keek meteen naar mijn oudste, maar die riep meteen 'ik heb niks gezegd, ik heb niks gedaan'. Volgens jongste hadden we ooit het er weleens over gehad dat dat ook kon als iemand overleden is. Ik kan het me echt niet meer herinneren (het lijkt me toch dat ik zoiets nog wel zou weten). Maar goed, we hebben er verder over doorgepraat. Ook dat de kans best aanwezig is, dat ze haar lichaam niet meer zullen zien.
Ze weten nu alle opties en zijn er eigenlijk best rustig onder. Dit weekend gaan we naar haar toe. Ze willen daar dan wat voor haar bouwen en jongste neemt een knuffel van hemzelf mee die ze nu bij zich mag houden.
Ik heb mijn lesje weer geleerd. Kinderen kunnen veel meer aan, dan je denkt. Het blijft echter dat ik vind dat mijn twee jongens te veel met dit soort zaken van leven en dood geconfronteerd worden. In vijf jaar hebbben ze nu twee opa's, een oma en nu zeg maar een surrogaat-oma verloren. Dat gaat me echt aan het hart.
groetjes van Purk
Ayla
even een heel praktische vraag waar ik benieuwd naar ben. Wat zijn redenen om een lichaam te weigeren. Ik kan me voorstellen dat een heel ziek lichaam ook een reden is?
groetjes van Purk
Purk
mijn tante is overleden aan ALS en heeft ook haar lichaam ter beschikking van de wetenschap gegeven. Een heel ziek lichaam hoeft dus geen reden te zijn om te weigeren. Het lijkt mij juist dat je van een ziek lichaam ook veel kunt leren.
Ach isthar
je hebt helemaal gelijk. Ik denk dat de vraag en de manier waarop ik hem gesteld heb, al wel aangeeft wat ik eigenlijk een beetje wens. Ik vind het een prachtige gedachte en waardeer het ook dat mijn tante deze keuze heeft gemaakt. Maar heel egoïstisch hoop ik een beetje voor mijn twee kleine hummels dat het na het overlijden gaat zoals ze 'gewend' zijn.
groetjes van Purk
Purk
ik wil graag wat voorbeelden geven maar ik hoop dat ik dan niet bot ga overkomen. Het is zo dat een lichaam geprepareerd wordt, omdat te kunnen doen moet het vatenstelsel on orde zijn. Een persoon mag dus niet recent geopereerd zijn, verder uiteraard geen besmettelijke ziekten, zwaarlijvigheid is een probleem.
Maar ook vaak uitzaaiingen bij kanker. Veel mensen redeneren juist, ziekte is goed want daar leren ze van, maar dat is niet helemaal zo, studenten moeten ook kunnen zien hoe een gezond lichaam moet zijn. Organen die aangetast zijn door kanker kunnen vaak niet geprepareerd worden.
Ayla
je komt niet bot over, hoor. Ik kan me beide redenen voor stellen. Het kan goed zijn om een ziek lichaam te zien. Daar kan je veel van leren, maar van een gezond lichaam kan je ook leren.
Ik verwacht eerlijk gezegd dat de buikorganen van mijn tante behoorlijk aangetast zijn door uitzaaiingen.
Goed we zullen wel zien. Ze is trouwens aangemeld bij de universiteit van Utrecht.
Vandaag zijn we met de jongens bij haar geweest. Jongste had van strijkkralen een onderzettertje gemaakt. Daarkon haar glaasje water op staan. Een knuffeltje heeft hij achtergelaten. Dat zit nu op haar voeteneinde.
Het afscheid was moeilijk. Twee wat onbeholpen jongetjes, een geroerde tante en ik stond er ook wat bij met betraande ogen. Ze heeft nog een keer goed vast gehouden. Gezegd dat ze lieve jongens zijn en dat ze hoopt dat ze opgroeien als gezonde, mooie en verstandige kerels.
Eenmaal buiten op de galerij van haar flat waren de jongens al weer druk met wie is het snelst beneden. Jongste ging de zes verdiepingen naar beneden rennen en oudste ging met de lift.
De tijd zal het leren hoe het gaat de komende weken. Ik gun haar een zachte dood zonder pijn. En daarna zien we wel. Alles is goed. De jongens zijn goed voorbereid. Ik heb daar alle vertrouwen in.
groetjes van Purk
p.s. om het draadje compleet te maken, zal ik laten weten of haar lichaam uiteindelijk geaccepteerd is of niet.
Purk
sterkte!
Hoe het ook gaat, het blijft moeilijk!
