Heeft Eus gelijk?

Ontlezing

Ik denk dat er nog heel veel gelezen wordt, alleen niet de boeken die de literaire wereld zou willen. Dat neerkijken op Lucinda Riley, terwijl ze volgens mij de bestverkopende auteur van Nederland is nu.
Geweldig fragment:

https://youtu.be/zs7BfyLKCXU en dan naar het einde. Connie Palmen vindt dat Saskia Noort geen goede boeken schrijft.

Er zitten 24 uur in een dag en we kijken tegenwoordig meer tv en Netflix, dus ja, logisch dat er minder wordt gelezen.

Ik vind wel dat de docent zijn lessen zou moeten moderniseren. Het hout is een goed boek voor pubers, niet te dik, makkelijk te volgen verhaal, maar stel ze er geen te moeilijke vragen over. Om intertekstualiteit te vinden, moet je een hoop literair bagage hebben, dat kan je niet verwachten van een puber. Doe het dan aan de hand van films, dan snappen ze het wel en an leg je uit dat dat ook in literatuur voorkomt.

Nee

'Moet het huidige literatuuronderwijs anders om de jeugd aan het lezen te houden?'

Literatuuronderwijs heeft helemaal niet het doel om mensen aan het lezen te krijgen. Dus het geeft niks dat het daar niet aan bijdraagt. En met die niet lezende jeugd valt het echt wel mee. Bijna alle pubers die ik ken, hebben Harry Potter, Helse Creaties, Gladiator, de 7 zussen, Boy 7, Kronieken van de Onderwereld en een hele rits andere young adult boeken gelezen.

Niks nieuws?

Dit is toch van alle tijden?
Ik was/ben een "boekenwurm", maar door de verplichte boeken op school destijds bijna niet meer.
En mijn man heeft na zijn VWO-examen eind jaren tachtig jarenlang geen leesboek aangeraakt. Met dank aan de verplichte literatuurlijst van 40 boeken ofzo. Hij was er helemaal klaar mee.
En zo ken ik er wel meer.

Idd

Idd niks nieuws. Ik ben na de verplichte boekenlijst wel blijven lezen, maar krijg nog steeds jeuk van boeken met teveel diepgang en blabla. Geef mij maar een mooie Santa Montefiore. De boeken van Eus vond ik ook goed trouwens. Mijn man leest alleen nog de Autoweek.

Sommige jongeren vinden het wel mooi. Zoals mijn dochter. Die smult van boeken met te lange zinnen en onbegrijpelijke diepgang. Heeft haar boekenkast vol staan met de klassiekers uit de kringloop.
Daarom gaat ze volgend jaar ook Nederlandse taal en literatuur studeren. Mij lijkt het dodelijk saai, maar zij popelt.

Niks nieuws nee

Maar is het niet eindelijk eens tijd voor verandering van het curriculum? De verschillen tussen de jaren 60, 70 en 80 waren niet zo groot. Er veranderde niet zoveel. We gingen van zwart wit naar kleuren tv maar verder bleef er veel hetzelfde. Nu gaan de ontwikkelingen zo snel, moeder zet de ketel op het fornuis voor een kopje thee snappen kinderen/pubers niet meer. Ketel? O, een waterkoker op gas! Veel oude boeken als van Van het Reve en Mulish gaan voor de pubers van nu over een totaal andere wereld, een wereld die wij nog wel kenden.

Ik kan me uit mijn HAVO tijd niet herinneren dat er zo diep op boeken werd ingegaan en toch vond ik het verplicht lezen van Toon Kortooms ook niet leuk.
Gelukkig lees ik nog steeds graag maar ook geen bla bla en diepgang alsjeblieft.

Literatuurgeschiedenis zou volgens mij ook voor docenten leuker zijn als het een keuzevak zou zijn in een CM profiel. Kunnen de docenten filosoferen met de leerlingen die er wel helemaal voor gaan of deze volzin nou zus of zo geïnterpreteerd moet worden, wat de diepere bedoeling is achter deze beeldspraak.

Mijn bèta kinderen worden helemaal blij als ze kunnen lezen over DNA analyses, willen het naadje van de kous weten dan maar Van het Reve of Mulish is een martelgang. Zoals ik het hoor ook voor hun klasgenoten met dezelfde interesses.

@Dendy heel mooi dat je dochter Nederlandse taal en literatuur gaat studeren veel succes ermee! Ben blij als oudste haar VWO haalt dit jaar dan hoef ik alleen nog maar jongste te begeleiden in het lezen (dyslexie). Spreekt vanzelf dat beiden geen taal gaan studeren.

Moeilijk

Het lijkt mij geen enkel bezwaar als literatuur onderwijs moeilijk en uitdagend is. Het heeft inderdaad niet als doel lezen 'leuk' te maken. Ja, boeken zijn soms saai. De opdrachten zijn niet altijd even makkelijk en vragen veel inzet maar dat is helemaal niet erg. Literatuuronderwijs helpt de maatschappij te begrijpen, literatuur is vaak een spiegel en daardoor begrijp je beter bepaalde ontwikkelingen. Daarom natuurlijk ook de keuze voor bepaalde boeken die niet misschien altijd in de smaak vallen.

Zelf vond ik veel boeken die ik op school moest lezen ook niet leuk. Ik vond echter zoveel niet leuk. Ik vond wiskunde niet leuk, grammatica en spelling saai, en natuurkunde stom. Op de middelbare school is veel gewoon niet leuk qua vakken. Dat geeft helemaal niet. Het is soms wel nuttig en je leert er veel vaardigheden door, ook als je de parate kennis na zoveel jaar niet meer hebt. Ook die kennis is belangrijk en je krijgt er een brede algemene cultuur door. Dat vind ik belangrijker dan of het leuk is. Al je de middelbare school had beperkt tot de vakken en onderwerpen die ik leuk vond dan had ik weinig tijd op school doorgebracht.

Ik zelf lees nog steeds veel maar bepaalde auteurs heb ik inderdaad sinds school nooit meer aangeraakt. Ik ben echter wel blij dat ik er ooit kennis mee heb kunnen maken. Nu waardeer ik die kennis wel.

Mijn tweeling leest veel. Mijn zoon leest veel van de klassiekers ook voor zijn plezier. Mijn dochter leest thuis een heel ander soort boeken dan op school. Mijn pleegzoon leest heel weinig (helaas) maar een ander soort literatuuronderwijs zou hem daar niet mee helpen vrees ik. Overigens zit hij op vmbo kader en literatuur onderwijs is daar sowieso vrij minimaal.

mwah

Ik had in die tijd ook niks met de boeken uit de literatuurlijst (alhoewel ik Jan Wolkers, Hannes Meinkema (en dan is er koffie...) ) best te pruimen vond, dus ik zocht wel naar de boeken die enigszins te doen waren.

Maar verder heeft dat niets veranderd aan mijn leesbehoefte. Als kind las ik al veel ,gewoon boeken zoals de Dolle Tweeling, de Pitty reeks, Joop ter Heul, gewoon omdat ik dat leuk vond. Als ik nu jong zou zijn geweest, zouden die boeken wrs niet aan de orde zijn, maar ongetwijfeld wel anderen van 'deze' tijd. De verplichte boeken voor school hoefde voor mij ook niet, maar veranderde toch echt niets aan mijn behoefte tot lezen van boeken die ik wél leuk vond.
Ik ben altijd, veel, blijven lezen. Ik merk wel dat hoe langer ik lees, hoe belangrijker het voor mij wordt dat een boek goed geschreven is in de ruime zin van het woord, mag wel wat meer inhoud dan alleen de 'vertelling' op zich. Maar dat terzijde.

Zelf denk ik dus dat die verplichte school kost niet zoveel te maken heeft met het wel of niet lezen in het algemeen. Ik denk dat vooral de schermpjes weinig ruimte meer bieden om ook nog eens te lezen. Jammer.

verplicht lijst

tja wat is verplicht, je moest xx boeken lezen (bij mij was dat nederlands 25, duits en frans elk 12 en geschiedenis 6. Engels had ik laten vallen dus niets). Maar de titels zelf kon je zelf kiezen, wel even vragen of het bewuste boek wel mocht. Ik heb het ervaren als toch wel veel vrijheid.

kinderen lezen veel minder dan vroeger

met het toegenomen schermgebruik als een belangrijke oorzaak. Zoveel als er in mijn jeugd (jaren 80 en 90) gelezen werd door kinderen, dat zie je nog heel weinig onder kinderen op de basisschool. En de boeken die gelezen worden zijn veelal van die halve leesboeken met erg veel plaatjes, zoals Dagboek van een muts of de Waanzinnige boomhut. Dan is het verschil met een echt leesboek wel groot. Verhalen verdwijnen ook een beetje, op youtube wordt er vooral naar vloggers gekeken en diy filmpjes.

De liefde voor lezen en het verhaal moet er wel zijn, voor je liefde voor literatuur kunt hebben.

schermpjes

Zal ook te maken hebben met verminderde concentratie door de schermpjes van tegenwoordig. Mensen lezen meer snel snel de koppen op hun mobiel dan de krant.
Twitter heeft maar een beperkt aantal woorden.
Ik denk wel dat het literatuuronderwijs beter kan. Dat staat en valt met de leraar, maar ook de methodiek. Meer keuze vrijheid, als een kind graag thrillers leest, laat hem dan wat thrillers lezen. Over smaak valt sowieso niet te twisten.

Enna

Veel pubers van nu lezen boeken op hun mobiel.

Ik ken ze niet

Pubers die op hun mobiel boeken lezen. En ik ken toch best veel pubers. Ik heb een kind dat nog wel redelijk plezier beleeft aan lezen en die leest dan papieren boeken, voornamelijk fantasy. Maar jeugdliteratuur vindt hij niet stom over het algemeen. Een enkeling die veel leest heeft een kindle, maar de meesten lezen echt heel weinig. De verleiding om op de telefoon te pielen is ook erg groot, en dat gaat bij 14-jarigen toch echt om whatsapp, mimes, filmpjes op youtube en spelletjes.

Het is een feit dat de jeugd in hoog tempo lager geletterd raakt; het niet lezen van boeken zal daar ongetwijfeld aan bijdragen.

Invloed van school

Ik vraag me af hoe groot de invloed van het onderwijs is. Natuurlijk moet je nu niet meer aankomen met dezelfde verplichte boeken als wij in de jaren tachtig. Reve en Mulisch zijn ook al een tijdje passé. Maar dat is hetzelfde als met andere vakken: af en toe flink updaten kan geen kwaad. Er zijn nu ook fantastische schrijvers en prachtige boeken, zonder blabla en met diepgang. Daar geniet ik van en mijn dochter ook, ook al hebben we allebei nogal saai en ouderwets literatuuronderwijs gehad. Het ligt je of het ligt je niet, net als scheikunde je wel of niet ligt. En net als scheikunde hoeft literatuuronderwijs niet leuk te zijn.

Mulish passé?

Nou hier echt niet. Verplichte kost voor mijn 6e klasser.
Echt leuk hoeft het van mij ook niet te worden maar wel werkbaar. De werklast ligt nu heel hoog met veel grote opdrachten. Boeken met elkaar vergelijken, werkstukken maken en presenteren met een papieren poster zodat je er wel zelf moeite voor moet doen, in geen geval een PowerPoint van internet trekt.

Sluit me erbij aan, niks nieuws.

Heb vanaf eerste klas tot ik achttien was heel veel boeken verslonden, tot de verplichte leeslijst. Daarna heel lang niks gelezen en pas rond mijn veertigste weer gaan lezen, vrij snel weer fanatiek. Man was als kind ook een boekenwurm, tot aan examen maar leest sindsdien zowat niks meer.

Discussie hier thuis ook gehad

Dochter heeft net haar mondeling Nederlands gehad (6 vwo). Moest daarvoor een balans verslag schrijven.

Dat werd een heerlijk beta verslag, met als conclusie dat ze lezen voor de lijst niet leuk vond omdat het moest. En dat ze nu uitkijkt naar boeken die van nu zijn, of die nu in bv dwdd worden besproken. En dat kan Rutger bregman, Tim Hofman zijn dichtbundel of een boek van een youtuber zijn. Natuurlijk zijn schermpjes verleidelijker, maar als het boek maar leuk genoeg is lezen ze het heus wel uit zichzelf.

Ik snap dat het vormend kan zijn om meer te weten over literatuurgeschiedenis. Maar ik zou het heel slim van de docenten vinden als ze zouden zeggen; laat iedere scholier minimaal 1 boek kiezen dat niet op Lezen voor de lijst voorkomt. Omdat je dan het zelf kiezen en zoeken naar boeken stimuleert. Waarbij je afspreekt dat in een klas iedereen een ander Nederlands boek moet kiezen. Natuurlijk krijg je dan een grappenmaker die Suske en Wiske er tussen zet, maar wie weet. Is het voor de docent ook weer eens wat afwisseling, zo’n onbekend boek op de lijst.

Overigens heeft mijn beta dame wel met plezier mulish gelezen. Zaak 40/61: een boek dat ze lekker duidelijk vond omdat het met data en locaties benoemt staat.

Mulisch

Met passé bedoel ik dat Harry Mulisch (met een c) alweer een jaar of tien dood is. Zijn boeken kunnen vast nog wel even mee, maar er zijn ook uitstekende levende schrijvers.

Biebel

Zit jou dochter bij mijn oudste in de klas? Balansverslag, de zaak 40/61 lezen in de zesde. Klinkt bekend.
Categoraal VWO twee dorpen noordelijk van Hangkousendorp?

40/61 was eigen keuze

Dus Euh nee. Gym op een brede scholengemeenschap in Corona gebied.

Maar ik geloof dat balansverslag de manier is waarop docenten Nederlands kijken of leerlingen de boeken gelezen hebben. Want verslagen zijn te makkelijk van websites te halen. Terwijl balansverslagen (waarbij ze relaties moeten leggen tussen boeken, thema’s moeten zoeker enz) weer veel moeilijker zijn te kopiëren.

Voor een deel

Voor een deel heeft Eus zeker gelijk. Maar het is ontzettend jammer dat kinderen/jongeren niet enthousiast gemaakt kunnen worden voor onze literaire historie. Zo veel ‘ouwe shit’ is vandaag de dag nog of weer actueel.
En er wordt ook in moderne kunst/literatuur/muziek zoveel gebruik gemaakt van verwijzingen naar historie en andere kunst.

Kijk eens naar deze

https://youtu.be/kbMqWXnpXcA

Hierin zit zo veel meer dan alleen een rap: het gaat ook over vrouwenonderdrukking en het slavernijverleden. Discussies van deze tijd (metoo), er zit een boodschap in en leerlingen kunnen hier zo veel van leren. Alle verwijzingen naar kunst.
@Hangkous: dit is dus intertekstualiteit. Maar je moet wel je verhaal als docent kunnen vertellen op een manier en met gebruikmaking van zaken die aansluiten op de belevingswereld van jongeren. Anders raak je bijna iedereen kwijt en dat is zo zonde.

Interessant

Inderdaad. Goed onderwerp. Lang geleden, toen ik nog jong was, dacht ik: hoe komt het dat die mensen zoveel weten en zoveel verbanden weten te leggen en daar aansprekend over weten te vertellen? Toen al werd mij duidelijk dat het gewoon te maken had met leeftijd en ervaring. Inmiddels doe ik dat ook. Want ik heb meer gelezen, meer gezien, krant en tv, theater, film, het leven zelf.

Maar het heeft vooral te maken met het enthousiasme en de deskundigheid en de vertelpotentie van de leerkrachten en de ouders. En natuurlijk ook van de keuze van boeken in programma's zoals bij DWDD. Hoe vind je de aansluiting, welke boeken zijn interessant voor de nieuwe lezers? Eerlijk gezegd ben ik daar ook onwetend over.
Gelukkig kon mijn dochter terecht bij een bibliothecaresse van school zodat ze toch een interessante lijst wist te regelen. Ze was begonnen met mijn boekenkast maar Geert Mak over de reis die hij ooit met zijn vader van Zaandam naar Rotterdam of zoiets had gemaakt in een bootje en hoe het landschap in die jaren dan veranderd was, was toch niet echt haar ding. Het was wel het dunste boekje van Geert Mak.

Hoe krijg je die verbinding goed dan? Inderdaad de belevingswereld.

Maar uiteraard is de beeldvormende media een grote concurrent. Ik kon vroeger dagen, en nachten, lezen, zonder afleiding.

Traditionalisme vs neoliberalisme

Het doet me ook een beetje denken aan de discussie die nu heerst over Harry en Meghan die beticht worden van het commercialiseren van het koningshuis.

Traditionalisme gaat niet goed samen met neoliberalisme. Hoe moet je dat nou zien?
Een boek gaat goed lopen als er reclame voor wordt gemaakt en het in diverse gremia wordt besproken. Als niemand het boek kent wordt het ook niet gelezen.
Maar blijkbaar is er toch een soort sociale hierarchie en elitisme dat een belangrijke rol speelt.

We vinden het ook niet altijd kunnen als belangrijke kunstenaars en schrijvers zich laten betalen voor een reclamespotje. Dat is toch 'lagere' cultuur.

Kortom, wie denkt dat we inmiddels totaal egalitair zijn, vergist zich.

Aansluiting vinden.

=====Maar je moet wel je verhaal als docent kunnen vertellen op een manier en met gebruikmaking van zaken die aansluiten op de belevingswereld van jongeren. Anders raak je bijna iedereen kwijt en dat is zo zonde.====

Dat aansluiten bij de belevingswereld van jongeren is echt iets wat ik nu op de school van mijn kinderen mis.
De docent soort van boos dat dochter de verwijzing naar een lied van de Beatles had gemist, hij lag zo voor de hand!
Voor haar ja, geboren in de jaren 50 en de hoogtijdagen van de Beatles nog meegemaakt. Dat mijn dochter die verwijzing niet had gevonden snap ik helemaal.

Nu vraag ik mij dus af of literatuuronderwijs anders moet. Ik vind van wel, het moet meer aansluiten bij de belevingswereld van jongeren. Is de Max Havelaar, hoewel ouder, misschien nu wel beter te koppelen aan de actualiteit dan recenter werk van Van het Reve of Mulisch.

Andere oorzaak

Dat klagen over literatuurlijsten is al zou oud als Methusalem. Ik zou het eerder omdraaien: door verplichte literatuur komen ook niet lezers er nog enigszins ermee in aanraking. De dalende geletterdheid en daarmee samenhangende ontlezing doet zich al voor aan het einde van de basisschool. Dat kun je dus niet op het literatuuronderwijs schuiven. Ik ging met mijn kinderen wekelijks naar de bieb, en later gingen ze zelf. Totdat alle buurtbibliotheken wegbezuinigd werden. Dat fietstochtje van een kwartier naar de enige overgebleven in het centrum was net een brug te ver. En ik weet ook niet of ik dat zelf met drie kinderen in mijn kielzog dat gedaan zou hebben.(reken dubbele fietstijd door alle stoplichten)

Overigens heeft het geen klap met beta of niet te maken. Het kind met de talenknobbel heeft zich mbv internet door alle lijsten heengezwijnd, en degene die computing science studeert zegt zojuist tegen me dat ie een e-reader voor zijn verjaardag .

zelf gaan

Wij hebben hier een buurtbibliotheek die daadwerkelijk in de buurt ligt, maar mijn zoon, die als jong kind graag en veel las, leest nu nauwelijks nog. Dochter nog wel trouwens.

Ik zie wel een verschuiving van boek naar scherm en dan bedoel ik niet de e-reader. Er is nu meer tv-aanbod en er is de telefoon en de spelcomputer. Vroeger las je ook meer boeken omdat er minder ander entertainment voorhanden was (twee uurtjes kindertv op de woensdag- en zaterdagmiddag in zwart-wit, dat was het wel)

Groeten,

Temet

Electronica

Tijdverdrijf met electronica lag zo voor de hand dat ik het niet genoemd heb. Maar die kaalslag in de bibliotheken draagt er zeker aan bij. Extra zuur is het dat je daar vaak kinderen aantrof die de extra taalinput wel konden gebruiken. Waarschijnlijk een van de reden dat Asd ze wel gehandhaafd heeft. In de vijfde stad van het land is nog maar een openbare bibliotheek over, waar de afdeling bladmuziek ook opgedoekt is.

Ik zie het op school wel maar thuis niet

Als docente worstel ik ook met verplicht lezen. Nu bezig met een literatuur project in 5Vwo en om het leuker en levendiger te maken is een van de onderdelen het ontwikkelen van een interactieve opdracht over het gelezen boek voor de rest van de klas. Mag werkelijk van alles zijn, iemand maakt een hiphop liedje op Madame bovary bij voorbeeld. Mijn collega, meer van de oude stempel, vindt het niet leuk dat ik het zo aanpak. Maar dat boek moeten ze van mij wel lezen, dat toch wel. Overigens kies ik voor 6V veel hedendaagse literatuur, zoals Onderworpen van Houellebecq, roman waarin over 10 jaar de eerste Moslim president van Frankrijk wordt gekozen.
Ik herken wel het feit dat ze weinig lezen maar op het vwo heb ik toch wel redelijk veel lezers.
Mijn eigen zoon zit nu in 6 gym en moet ontzettend veel lezen. Net gelezen: Februari van Maxim Kont (vond hij geweldig), Het verdriet van België (niets aan), maar Mulisch en de Aanslag wel weer (misschien omdat het zich hier om de hoek afgespeeld heeft). Ook Couperus vond hij wel interessant, maar hij houdt van geschiedenis. Maar het is wel veel, ik zie hem altijd met zijn neus in een boek (wat ik op zich leuker vind dan naar een scherm staren).
Sini

Waarom

denken docenten dat een boek lézen veel makkelijker gaat als je daarna een interactief verslag mag maken? Dat kan nog wel eens meer tijd kosten en het lézen wordt niet leuker.