14 december 2017 door Elke van den Hout
Dit is aflevering 1 van een nieuwe serie over grass-roots ontwikkelingen in het onderwijs. Hoe bedenk je een plan, en hoe zorg je dat dat gerealiseerd wordt? Elke van den Hout bedacht een middenjaar voor vmbo'ers. We volgen de ontwikkelingen op de voet.
Het begon met mijn verwondering over de grote verschillen in aanbod, tussen vmbo en havo/vwo. Op het vwo van mijn jongste reiken de bomen tot aan de hemel. Heel inspirerend. Op de mavo van mijn oudste is het aanbod schraler.
De scholen van mijn kinderen zijn geen uitzondering; van andere ouders hoor ik hetzelfde. Ook dacht ik: wat vreemd, dat vmbo'ers een algemene opleiding van 4 jaar krijgen, terwijl leerlingen die makkelijker leren, zich 5 of 6 jaar mogen ontwikkelen. En dus ook langer de tijd krijgen om na te denken over hun vervolgopleiding.
Mijn dochter doet dit jaar eindexamen vmbo-t. En dit jaar moet ze haar mbo-vervolgopleiding kiezen. Erg jong nog, vind ik. Ze is pas 15. ("Bijna 16, mam!") En zelf heeft ze ook nog geen idee.
Eigenlijk vind ik dat vmbo-leerlingen, die nog niet weten wat ze willen, een jaar langer de tijd moeten krijgen om te achterhalen wie ze zijn en wat ze willen. Om daarna pas een vervolgopleiding te hoeven kiezen. Daarom bedacht ik: het M-jaar.
Het M-jaar dat ik mij voorstel, is een jaar ná het eindexamen vmbo-tl/mavo, en vóór het mbo.
Een jaar boordevol ruimte voor leren, uitproberen, persoonlijke ontwikkeling, en kennis maken met beroepen. Vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Een jaar voor de leukste groep die ik ken: de jeugd van tegenwoordig.
Een jaar waarin leerlingen ook de kans krijgen om verder te leren. Bijvoorbeeld om een havo-deelcertificaat te halen. Of kennis te maken met techniek. Of hun eindexamencijfer op te halen.
In het M-jaar dat ik mij voorstel, is ook ruimte voor kritisch denken, filosoferen, persoonlijke ontwikkeling, en loopbaan-oriëntatie. Met snuffelstages en opdrachten uit het bedrijfsleven. Zo leren ze ook ondernemen en netwerken. En budgetteren. En belastingaangifte doen. En EHBO. En vooral ook: burgerschap.
Tot zover het makkelijke gedeelte. Het bedenken van zo'n jaar. En nu verder. Waar begin ik, als nieuwkomer in de onderwijswereld, om mijn M-jaar verder te realiseren?
Naast de ontdekkingstocht op internet (lezen, lezen, lezen), heb ik vooral veel gepraat met leerlingen, ouders, en onderwijsmensen. Mijn belangrijkste vraag: heeft M-jaar bestaansrecht?
Eerste conclusie: M-jaar heeft draagvlak. Bijna iedereen die ik sprak, was enthousiast. Ook lees ik overal dat de doorstroom van vmbo naar mbo verbeterd moet worden, dat leerlingen té vaak een verkeerde mbo-opleiding kiezen, en dat er veel geld wordt gestoken in loopbaanoriëntatie (lob).
Genoeg redenen om door te gaan, heb ik besloten.
Volgende aflevering: de wirwar van onderwijsorganisaties, besturen en bobo's. Wie gaat waarover? Hoe werkt netwerken? En hoe kom je ergens aan tafel?
