4 november 2013
Sinds kort biedt de HEMA goedkope standaard-testamenten aan. Kun je daar de voogdij mee regelen?
'Eenheidsworst' grapte de TROS Nieuwsshow afgelopen zaterdag. De Volkskrant, die ook aandacht besteedde aan het nieuwe HEMA-testament, vergeleek het met 'confectie' (in tegenstelling tot een kleermaker die een maatpak voor je maakt. Met de onverholen suggestie dat kleermakers ouderwets zijn, en maatpakken voor rijkaards).
Het idee achter het HEMA-testament, waarmee je bijvoorbeeld de voogdij over je kinderen kunt regelen, is dat je door het online beantwoorden van een aantal vragen, plus het invullen van een formulier (met de persoonsgegevens van alle betrokkenen) snel en goedkoop een standaard-testament kunt maken. Alleen nog even naar een van de 30 aangesloten notariskantoren om de uitdraai te tekenen, en klaar ben je.
Goedkoop is het inderdaad: 125 euro per testament, in plaats van zo’n 250 euro wanneer je naar een traditionele notaris gaat (voor een kaal voogdijtestament). Nieuw is het niet: er zijn immers al langer prijsvechter-notarissen die dit soort klusjes goedkoop kunnen verzorgen, al of niet met een online intake. Alle prijzen moeten overigens verdubbeld worden, ook bij de HEMA, als je als stel de voogdij voor je kinderen wilt regelen. Een testament is immers de laatste wilsbeschikking van één persoon. Dus als je met z’n tweeën bent, moet je ook twee testamenten laten maken.
We namen de proef op de som, en probeerden een testamentje te maken om de voogdij voor onze kinderen te regelen. Dat strandde al snel. Vraag 7 luidde:
7. Zijn je kinderen jonger dan 18 (ja/nee)?
Die vraag konden we dus niet beantwoorden. We hebben een kind van 18 en een van 16. Maar goed. Voor het gemak antwoordden we maar 'ja'. De meeste ouders willen de voogdij immers regelen als hun kinderen nog klein zijn.
Overigens komen wij sowieso niet in aanmerking voor zo’n confectie-testament, omdat we een eigen zaak hebben, maar dit terzijde. Op de site van de HEMA staat nog een hele waslijst van andere situaties waarin het confectie-testament niet van toepassing is.
Okee, we zeiden dus 'ja' op de vraag of (al) onze kinderen jonger waren dan 18. Maar toen strandden we opnieuw.
In het formulier ná de vragenlijst (stap 2, 'jouw gegevens') moet je verplicht twee voogden invullen. Dat konden we niet. We hebben er namelijk maar een. Dat pikt de HEMA niet. Die wil per se een stel. Wat heel vreemd is (wie heeft de HEMA hierover geadviseerd?!) omdat traditionele notarissen vaak adviseren om één persoon als voogd aan te wijzen, en juist niet een stel.
Onze eigen notaris zegt hierover:
Ten eerste gaat de aansprakelijkheid voor de kosten van de verzorging en de opvoeding bij twee personen verder dan bij één persoon. Daarnaast is het voor officiële gelegenheden meestal handiger dat er één persoon namens het kind optreedt.
In de praktijk maakt het verder niet uit. Het spreekt immers voor zich dat de feitelijke opvoeding en verzorging door 'het stel' zal worden uitgevoerd en niet door een van beide.
Een bijkomend voordeel van deze aanpak [lees: één voogd - red.] is dat er ook geen problemen kunnen ontstaan over de voortzetting van de voogdij als het stel geen stel meer is.
Wel is het misschien verstandig om iemand als back-up voogd aan te wijzen. Wanneer de eerste voogd zijn of haar taak niet (meer) wil of kan uitvoeren, dan kan de tweede inspringen.
Kortom: behalve dat we het formulier niet konden invullen, wordt ook nog (impliciet) een dubieus advies gegeven, door je te dwingen om twee voogden aan te wijzen.
Het argument 'beter iets geregeld dan helemaal niets geregeld' snijdt niet echt hout, als het over de voogdij gaat. Bij het toekennen van de voogdij beslist namelijk altijd de rechter. Met of zonder testament.
Als er géén testament is, is de kans klein dat je kinderen in een tehuis terecht komen, of bij een onbekend pleeggezin, als er goede opvang in de familie- of kennissenkring beschikbaar is. Het standaard-criterium is namelijk: wat is het beste voor het kind. En een liefhebbende tante of een stel huisvrienden is al snel beter dan een tehuis of een onbekend pleeggezin. Pleeggezinnen zijn sowieso niet dik gezaaid.
En als er wél een testament is, dan kan de rechter dat gewoon naast zich neerleggen, als hij of zij dat wil. Een testament is geen garantie dat je een ruziënde ex buiten de deur kunt houden. Sterker nog: rechters vinden de bloedband vaak belangrijker dan de specifieke wensen in een testament...
Ons advies: niet doen, dat HEMA-testament. De stelling van de Volkskrant, dat het HEMA-testament net zo normaal is als confectie-kleding (niet zeuren, want "een fabrieks-colbert omsluit de schouders ook nooit perfect"), vinden we ongepast en zelfs gevaarlijk. Het gaat hier namelijk niet om een colbertje maar om leven en dood. Dat regel je niet met een formuliertje, maar vereist gedegen advies van iemand die ervoor doorgeleerd heeft. Iemand die je attent maakt op dingen waar je nog niet aan gedacht had, en je wijst op consequenties die je helemaal niet bedoeld had.
En wat de kosten betreft: die kunnen met een confectie-testament uiteindelijk nog hoger uitpakken dan wanneer je rechtstreeks naar een traditionele notaris was gegaan. Want voor alles wat je nog extra wilt regelen, moet je extra betalen...
Kortom: ga voor worsten, slagroomtaarten en dagelijkse dingetjes vooral naar de HEMA. Maar laat je over de voogdij van je kinderen eerst goed voorlichten door een notaris van vlees en bloed.
