28 november 2008 door Henk Boeke
Doe alleen iets als het aantoonbaar effectief is. Dat klinkt logisch, maar is het niet. Want voor WIE is het effectief? Voor de ouders, de kinderen, of de overheid?
Er waart een beest door Nederland: het evidence-beest. Alles moet tegenwoordig evidence based zijn, oftewel: aantoonbaar effectief, met wetenschappelijke onderbouwing.
Voor wat betreft de geneeskunde kunnen we ons daar nog wel wat bij voorstellen, omdat het een nuttige bescherming biedt tegen kwakzalverij. Maar als het om opvoeding gaat, dan wordt het al een stuk lastiger.
Het probleem is dat er twee soorten opvoeding bestaan: gewoon opvoeden en ingrijpen als het misgaat. Dat zorgt voor veel verwarring.
Wat het ingrijpen betreft vinden we evidence based behandelingen prima. Zo scheid je het kaf van het koren, en weet je bijvoorbeeld dat cognitieve gedragstherapie aantoonbaar beter werkt dan Bach Bloesem-remedy, Reiki, of geneeskrachtige stenen. Ook hier biedt de 'evidence based'-benadering een nuttige bescherming tegen kwakzalverij.
Maar als het om gewone huis-tuin-en-keuken opvoeding gaat, ook bij lastige kinderen, dan moeten de professionals er toch met hun poten vanaf blijven, vinden wij. Want voor je het weet moet je je kinderen zo gaan opvoeden dat ze passen binnen de kaders die de overheid voor ogen heeft (burgers die netjes in het gareel lopen, geen overlast veroorzaken, doen wat hen wordt opgedragen, etc.)
We moesten daaraan denken toen we kort geleden aanwezig waren bij een expert-meeting van een gerenommeerd wetenschappelijk instituut, dat de opdracht had gekregen (van de overheid) om te onderzoeken hoe je opvoedingsondersteuning kunt marketen. Oftewel: hoe duw je opvoedingsondersteuning door de strot van ouders die daar normaal niet om zouden vragen.
Zelf hadden we het al meegemaakt bij de geboorte van ons eerste kind. Toen zei die juf van het consultatiebureau dat we vooral een opvoedcursus moesten gaan volgen (nog voordat er ook maar een enkel probleem aan de orde was) omdat we zo hoog opgeleid waren. Dat was aantoonbaar – evidence based! – een probleem voor de toekomst.
Maar nu, op die expert-meeting, ging het nog veel verder. Daar hoorden we tot onze stomme verbazing dat het geen enkele zin heeft om ouders met elkaar in contact te brengen, en ervaringen te laten uitwisselen. Zelf vinden ouders dat geweldig, maar "het effect is nul komma nul", aldus een van de onderzoekers. Oftewel: het nut van gespreksgroepen is niet evidence based.
Nog even en het praatje met de buurvrouw mag ook al niet meer, omdat het niet evidence based is. Overdreven? Nee hoor, helemaal niet. Vraag het maar eens aan uw consultatiebureau. Daar zullen ze u haarfijn uitleggen dat het forum van Ouders Online, waar ouders elkaar online ondersteunen, reuze gezellig maar volstrekt onbetrouwbaar is. Want niet evidence based.
De kern van het probleem is natuurlijk dat iedereen zó verrekte onzeker is dat alles wat los en vast zit geprotocolleerd en geprofessionaliseerd moet worden. Dat geeft een gevoel van zekerheid. Maar het blijft schijnzekerheid, want altijd zullen er dingen fout blijven gaan. Dus: hoed u voor het evidence-beest.
