29 april 2015 door Paulien Dresscher
Maandelijks de beste, leukste en mooiste apps uit het Cinekid AppLab. Telkens op basis van één thema.
Deze maand: drie apps rond het thema 'spelenderwijs leren programmeren'.
Douglas Rushkoff vat het goed samen in zijn boek Program or be Programmed: "Toen de mens taal ging gebruiken, leerden we niet alleen luisteren, maar ook hoe we moesten spreken. Toen geletterdheid zijn intree deed, leerden we niet alleen lezen, maar ook schrijven. Nu we steeds verder de digitale werkelijkheid betreden, is het niet alleen belangrijk om te leren hoe we programma’s moeten gebruiken maar ook hoe we ze moeten maken."
In tegenstelling tot Engeland, waar programmeren sinds kort een vast onderdeel van het lesprogramma is, doen basisscholen in Nederland er nog weinig aan. Of het al dan niet een verplicht vak zou moeten worden is nog onderwerp van fel debat, maar áls je kinderen wilt leren programmeren, kun je er maar beter zo vroeg mogelijk mee beginnen. Tot hun 14e levensjaar zijn ze er ontvankelijk voor (net als met het leren van een – natuurlijke – taal).
Door kinderen op een speelse manier te laten werken met de basisprincipes van programmeren, geven we ze de kennis in handen waarmee ze de digitale wereld beter leren begrijpen en doorgronden. Ook komen ze hierdoor in aanraking met het concept computational thinking, een van de '21e eeuwse vaardigheden', bedoeld om kinderen te leren om op een logische manier problemen te definiëren en op te lossen.
Dat klinkt allemaal ingewikkelder dan het is: er zijn eenvoudige apps die kinderen in de vorm van spelletjes op weg helpen. We bespreken er drie.
Lightbot is een app die begint bij het elementairste onderdeel van programmeren: het bedenken van een serie opdrachten die tot een specifiek resultaat leiden. In dit geval gaat het om een robotje dat over tegelplateaus gemanoeuvreerd moet worden. Onderweg moet hij lichtjes op zijn pad aansteken. Een verslavend spel!
Het robotje moet nauwkeurig geïnstrueerd worden: een stapje naar voren, dan rechtsom draaien, springen, dan twee stapjes naar voren, etc. Hierbij wordt je vermogen om vooruit te denken op de proef gesteld, evenals je ruimtelijk inzicht. Daarnaast kun je gemakkelijk leren van je fouten, doordat je bij het testen duidelijk ziet wat je verkeerd had gedaan.
De routes die het robotje moet afleggen, worden steeds een beetje ingewikkelder. Daardoor leer je langzaam maar zeker de fundamentele logica achter 'programmeren' te doorgronden. Inclusief lussen en als-dan-constructies.
Lightbot is geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar. (De Apple App-store zegt 9-11, maar wat ons betreft mag het best wat ruimer.) Daarnaast is er een junior-variant beschikbaar, voor kinderen van 4 tot 9. Vanaf versie 1.4 kun je ook Nederlands als taal kiezen.
De app ScratchJr is – net als zijn grotere broer Scratch – ontwikkeld door de Lifelong Kindergarten group en het MIT Media Lab, van het beroemde Massachusetts Institute of Technology (MIT) in de VS. Zowel Scratch als ScratchJr zijn visuele programmeertalen, die het niet zo nauw nemen met programmeerfouten. Scratch is inmiddels de populairste programmeertaal voor kinderen.
ScratchJr beperkt zich niet tot het uitvoeren van opdrachten, maar laat je ook zelf dingen verzinnen en bouwen. Programmeren leer je in dit geval door interactieve verhaaltjes of filmpjes te maken. De simpele icoontjes zorgen ervoor dat de interface gemakkelijk te begrijpen is, ondanks het feit dat de app zelf een beetje Engels bevat.
Door icoontjes aan elkaar te rijgen geef je opdrachten aan de figuurtjes in een scène. Bijvoorbeeld: doe 10 stapjes naar rechts en spring omhoog als er met een vinger op je getikt wordt. De opdrachtjes zijn gemakkelijk te testen door op de blokjes te tikken en de uitvoering te volgen.
De vaardigheden die kinderen opdoen met ScratchJr kunnen ze later gebruiken voor Scratch zelf. Op Scratch.mit.edu kunnen ze later Scratch downloaden (gratis) en hun creaties delen met anderen. De Nederlandse community Scratchweb.nl is trouwens ook een aanrader!
Hopscotch is de geavanceerdste app van de drie die we hier bespreken. Hij stimuleert je om je fantasie de vrije loop te laten.
De app bestaat uit een doe-gedeelte en een kijk-gedeelte. Je kunt er filmpjes, interactieve tekeningen, quizzen en spelletjes mee maken, maar je kunt er ook projecten van anderen mee bekijken en naspelen. Ter inspiratie, of gewoon voor de lol.
De app bevat een serie lessen die je op weg helpen om aan de slag te kunnen met de talloze gereedschappen die worden aangeboden. De voertaal is Engels, waardoor je als ouder soms wel een handje zult moeten helpen.
Het uitvoeren van je eigen ideeën én het bekijken van andermans creaties maakt dat je een hoop leert, vooral doordat je precies kunt zien hoe de code van anderen eruit ziet. Je kúnt vanaf nul beginnen maar je kunt ook een project van iemand anders downloaden en daaraan verder sleutelen. Een echte co-creatie tool!
Lightbot
Ontwikkelaar: Lightbot Inc.
Aanbevolen leeftijd: 9+
Platforms: iOS en Android
Prijs: € 2,99 (iOS), €2,09 (Android)
iOS-versie: verkrijgbaar in de Apple App Store
Android-versie: verkrijgbaar in de Google Play Store
Meer informatie: www.lightbot.com
ScratchJr
Ontwikkelaar: MIT Media Lab e.a.
Aanbevolen leeftijd: 6-8 jaar
Platforms: iOS en Android
Prijs: gratis
iOS-versie: verkrijgbaar in de Apple App Store
Android-versie: verkrijgbaar in de Google Play Store
Meer informatie: www.scratchjr.org
Hopscotch
Ontwikkelaar: Hopscotch Technologies
Aanbevolen leeftijd: 9+
Platform: iOS
Prijs: gratis
Verkrijgbaar in de Apple App Store
Meer informatie: www.gethopscotch.com
