6 april 2004 door Niels van de Griend
Als je een peet-oom en een peet-tante aanwijst, krijgen die dan automatisch de voogdij over de kinderen als je je samen te pletter rijdt? Nee. Of zijn het de ouders van de moeder die de kinderen toegewezen krijgen? Nee, ook niet. Maar hoe zit het dan wel?
Het onderstaande artikel vertelt u hoe het zit, en wat u moet regelen.
Veel ouders vragen zich af wat er met hun kinderen gebeurt als zij er niet meer zijn. Als er niets geregeld is, wordt dat bepaald door de rechter. U kunt daarvan afwijken door een testament op te stellen.
Bij gehuwden oefenen de ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag uit. Als een van beiden overlijdt, krijgt de ander automatisch het ouderlijk gezag. Als de ander vervolgens ook overlijdt (of als de ouders tegelijkertijd overlijden), benoemt de rechter een voogd over de kinderen, tenzij de ouders in een testament zelf al een voogd hebben benoemd.
Door zo'n voogd-benoeming in een testament is de rol van de rechter uitgespeeld. De ouders hebben dan dwingend bepaald bij wie hun kinderen terechtkomen. Desgewenst kunnen ook gezamenlijke voogden worden aangewezen.
Anders dan vaak wordt gedacht, heeft het voogdijschap in eerste instantie vooral betrekking op vermogensbeheer. Pas in tweede instantie bepaalt de wet dat de voogd ervoor moet zorgen dat de kinderen worden verzorgd en opgevoed. Omdat de voogd dat niet zelf hoeft te doen, wordt vaak in testamenten aan de voogd gevraagd om de opvoeding en verzorging op zich te nemen. Vaak, maar niet altijd.
Als u een complex vermogen heeft, is het misschien verstandig om een accountant, een advocaat, of een goede vriend als voogd (dus vermogensbeheerder) te benoemen. In dat geval kunt u de vermogensbeheerder opdragen om de verzorging van de kinderen toe te vertrouwen aan iemand anders, die ook door u is aangewezen. Immers een expert op het gebied van vermogensbeheer hoeft niet tegelijkertijd ook een uitstekend opvoeder te zijn. En omgekeerd.
Het huidig erfrecht bepaalt dat een voogdijvoorziening in een uiterste wilsbeschikking (lees: testament) moet worden opgenomen. Tot 1 januari 2003 kon dat ook in een apart daarvoor opgestelde notariële akte die beide ouders tekenden. Maar vanaf 1 januari 2003 is dat niet meer mogelijk. Zijn er twee ouders, dan zullen er dus twee testamenten opgesteld moeten worden.
Het voordeel van een testament is dat je meteen andere zaken betreffende de nalatenschap kunt opnemen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de befaamde anti-schoonzoon/dochter clausule, een nadere invulling van de wettelijke verdeling, of een waterdicht langstlevende-testament voor ongehuwden.
