8 december 2018
Verlatingsangst of eenkennigheid komt veel voor bij kleine kinderen. Wat gebeurt er dan precies in het hoofd van je kindje en hoe kun je als ouders het beste omgaan met deze angst?
Je kindje kan vanaf zes maanden last krijgen van verlatingsangst. De piek ligt vaak tussen de acht en achttien maanden, maar sommige kinderen hebben tot hun derde jaar moeite met afscheid nemen. Vanaf een half jaar kan je kind ook last krijgen van eenkennigheid. Vreemde mensen lijken ineens onveilig en je kind ziet het liefst de hele dag het gezicht van zijn vertrouwde verzorgers. Verlatingsangst en eenkennigheid gaan dan ook vaak hand in hand.
Het is goed om te weten dat deze angsten heel normaal zijn en juist een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van je kind. En dat hij of zij er vanzelf weer overheen groeit. Gelukkig maar!
Als kleine baby zit je kind heerlijk in zijn eigen, veilige bubbel. Hij lacht naar iedereen en is erg sociaal. Op het moment dat verlatingsangst om de hoek komt kijken, verandert zijn houding 180 graden. Sterker nog: als je even naar de keuken loopt, zet je kind het op een huilen. Wat is er toch aan de hand?
Rond de zes maanden leert je kleine iets nieuws: hij en jij zijn niet één. Hij beseft zich ineens dat jullie twee verschillende personen zijn en dat jij hem dus kunt verlaten. Dit inzicht zorgt ervoor dat hij in paniek raakt en het idee maakt hem bang en onzeker. Een andere verandering in de hersenen is dat als je baby jou niet ziet, hij ook denkt dat je helemaal ‘weg’ bent. Terwijl je misschien een meter verderop even op het toilet zit. Afscheid nemen bij de opvang of opa en oma is opeens helemaal niet leuk meer en rustig in slaap vallen is ook niet meer vanzelfsprekend.
Verlatingsangst kan namelijk ook ineens een rol spelen met het naar bed brengen. Maandenlang valt jouw kindje al zelfstandig in slaap, en van de één op de andere dag gaat dit gepaard met veel verdriet. Jouw kindje voelt zich alleen en wil weer dat je er bij blijft. Verlatingsangst is een onderwerp dat ouders ook regelmatig bezig houdt op het forum. Net als de vraag, is het wel verlatingsangst, of heeft jouw kind ineens door dat hij door te huilen zijn zin kan krijgen? Het onderscheid tussen een oprechte verlatingsangst door een ontwikkelingsfase waar jouw kind in zit, of bijvoorbeeld het typische testgedrag van een peuter, is vaak lastig te herkennen.
Naast dat het hebben van verlatingsangst erg lastig is voor je kind, kan het voor de ouders ook een intensieve periode zijn. Er wordt veel gehuild en je hebt misschien het idee dat je figuurlijk aan elkaar vastgeplakt zit.
Kinderen houden erg van structuur en vaste rituelen: het geeft hen houvast. In deze fase is het dan ook aan te raden om een vast ritueel te bedenken bij het afscheid nemen. Bijvoorbeeld: als je hem bij de opvang brengt, lees je altijd eerst samen een boekje, daarna geef je je kind een kusje en zwaai je hem uit bij het weggaan. Bedenk een vast ritueel voor alle moeilijke momenten, bijvoorbeeld voor het slapen gaan en hoe te handelen tijdens onrustige nachten.
Zorg dat je bij het afscheid nemen altijd hetzelfde doet. En hoe lastig het soms ook is: blijf bij je vaste ritueel. Uiteindelijk zal je kind hieraan wennen en zal het hem of haar veel rust geven. Maak ook het moment van afscheid niet te lang. Liefdevol en kort afscheid nemen werkt vaak het beste en als je elkaar daarna weer ziet geef je je kind natuurlijk een dikke knuffel.
Als jij staat te koken in een andere ruimte, kan het helpen tegen je kind te praten: “Mama is in de keuken, ik kom zo weer terug met je fruithap.” Je kind hoort je stem, waardoor hij weet dat je in de buurt bent. Ook zingen werkt meestal goed. Een kiekeboe-spelletje spelen is een welbekende manier om je kind te leren dat je in de buurt bent, ook al ziet hij je niet: “Waar is mama nou? Kiekeboe, hier is mama!”.
Verlatingsangst is een serieuze angst. Je kind ervaart dit als een hele onveilige periode en zou het liefst de hele dag in jouw armen liggen. Intensief, maar ook een heerlijk idee natuurlijk. Laat in ieder geval zien dat je je kind serieus neemt in zijn angst, door hem extra te knuffelen en bemoedigend toe te spreken. In deze fase kan hij vertrouwen goed gebruiken.
Heeft je kind veel last van verlatingsangst en eenkennigheid? Dan kun je daar als ouders soms behoorlijk moe van worden. Maar weet ook dat het een fase is en dat die vanzelf weer voorbijgaat. Je kind troosten en een veilige omgeving bieden zijn de beste dingen die kunt doen op dit moment. Wissel dus niet zomaar van oppas en blijf er, zo mogelijk, bij als je kind in contact komt met nieuwe gezichten.
Wat is jouw ervaring met verlatingsangst? Deel je tips met ons en andere ouders.
