26 april 2019 door Michelle Gerlach
Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid, uiteraard geldt dit ook voor de slimme jongen. In september zullen tienduizenden kersverse studenten aantreden in de collegezalen van het hoger onderwijs (hbo / universiteit). Na het vertrouwde klaslokaal van de middelbare school is dat even wennen.
De overstap van het voortgezet- naar hoger onderwijs kan als lastig worden ervaren, zo blijkt bijvoorbeeld uit de uitvalcijfers. Hbo-docent Bianca van der Molen en eerstejaarsstudenten Quirine Muller en Nienke Fabriek vertellen over de grootste verschillen: ‘Je gaat naar een nieuwe school, met nieuwe mensen en je moet op een nieuwe manier leren, dat is best een grote stap! Wat zijn de grootste verschillen tussen het voortgezet onderwijs en het HBO? Michelle van Intermijn vertelt je alles wat je wil weten.
Bianca van der Molen, hbo-docent aan de Pabo in Utrecht (Marnix Academie), ziet dat studenten in een paar maanden snel volwassen moeten worden door de verantwoordelijkheden die ze krijgen als ze gaan studeren. ‘Ze krijgen tentamens, stages, opdrachten en het gaat vaak over veel meer stof dan ze gewend zijn. Er is dan geen mentor meer die helpt met plannen’. Quirine, eerstejaarsstudent aan de Hogere Hotelschool herkent dit. ‘Op de middelbare school werd er gecontroleerd door docenten of je in de les bent en of je huiswerk hebt gemaakt, nu ben je daar zelf verantwoordelijk voor.’
‘Ik schrok enorm van al de boeken die ik voor me had liggen’ zegt Quirine. Voor Nienke, eerstejaarsstudent Leisure & Events Management was dit ook wennen: ‘Je moet vaak een heel boek leren voor je tentamen. Op de middelbare school was dit maar twee hoofstukken.’ Beide studenten geven aan dat ze op de middelbare school niet hebben geleerd hoe je efficiënt grote hoeveelheden stof moet leren en ook niet hoe je alle informatie moet opnemen tijdens de soms drie uur(!) durende colleges.
Op het hbo wordt je kennis getoetst tijdens een tentamenweek, vergelijkbaar met de bekende toetsweek op de middelbare school. Het verschil is dat je voor je tentamen een voldoende moet halen, pas dan krijg je de studiepunten. Nienke vertelt: ‘Je kunt niet meer voor slechte cijfers compenseren. Als je een onvoldoende hebt op je tentamen, heb je daarna nog één herkansing, maar als je deze niet haalt moet je het hele vak opnieuw volgen.’ Studiepunten zijn belangrijk, veel opleidingen gebruiken een BSA (bindend studie advies) na het eerste jaar: als je onvoldoende studiepunten hebt, kan het zijn dat je de opleiding moet verlaten.
Naast het volgen van hoorcolleges volg je op veel HBO opleidingen ook werk- of projectgroepen, waarin je met een groepje medestudenten samenwerkt aan een praktijkopdracht. Het samenwerken gaat heel anders dan op de middelbare school zegt Nienke: ‘Op de middelbare school overlegden we gewoon via whatsapp, maar nu hebben we elke week een officiële vergadering. We maken van tevoren een agenda en alles wat we bespreken wordt genotuleerd.’ ‘Professioneel’ noemt Nienke het, ‘als je iets vergeet wordt je daar op afgerekend.’ Samenwerken doe je soms met mensen die heel anders zijn dan jij of die je niet goed kent, dat is erg leerzaam. ‘Soms ontstaan er conflicten en ook daar moet je zelfstandig uit zien te komen, in het ergste geval kun je naar je begeleider toestappen.’
Er zijn nog meer nieuwe dingen die je moet leren. Quirine geeft als voorbeeld het schrijven van verslagen. ‘Op de middelbare school mocht je tot het profielwerkstuk gewoon Googelen naar informatie, nu moet je de informatie zien te vinden in honderden stukken wetenschappelijke literatuur, dat is echt lastig. Daarnaast moet je de bronnen die je in verslagen gebruikt ook vermelden, dat is heel precies werk.’ Quirine zegt: ‘Het is jammer dat ik bronvermelden niet al op de middelbare school geleerd heb, dan kon ik me nu meer met de inhoud bezig houden. Dat vind ik leuker en belangrijker!’
Het is goed om als aankomend student bewust te zijn van deze verschillen en je hier alvast op voor te bereiden. Door een realistisch beeld te hebben van de gekozen studie en wat er van je wordt verwacht kun je een stuk zekerder aan je studie beginnen. Ondanks de grote verschillen geven de studenten aan dat ze vertrouwen hebben. ‘Je bent niet de eerste die gaat studeren! Het is veel anderen voor jou ook gelukt, dus ook jij kan het!’ aldus Quirine.
