6 november 2019 door Loth van Veen
We kennen allemaal de beelden van studenten vlak voor hun tentamens: zichzelf opgesloten op hun kamer of in de bibliotheek, met lege koppen koffie of thee en flesjes water naast zich, vastbesloten om de inhoud van die dikke boeken in hun hoofd te krijgen.
Tijdens je studie zul je efficiënt moeten leren studeren, om de grote hoeveelheden informatie te kunnen verwerken. Om succesvol te studeren is het belangrijk om studievaardigheden te ontwikkelen. Deze studievaardigheden, zoals plannen en samenwerken, blijken goede voorspellers van studiesucces. We zetten de belangrijkste studievaardigheden op een rij.
In een eerder artikel vertelde Bianca van der Molen, hbo-docent, dat je als student zelf de verantwoordelijkheid voor je studie draagt. Denk bijvoorbeeld aan het op tijd inschrijven voor de vakken die je moet volgen, het kopen van boeken die je nodig hebt, het regelen van een stage, het volgen van hoorcolleges of werkgroepen. Op het moment dat je als student proactief gedrag ontwikkelt betekent het dat je op tijd zaken voor jezelf uitzoekt en organiseert, je hebt zelf de touwtjes in handen en neemt dus verantwoordelijkheid. Een valkuil voor veel studenten is reactief gedrag: afwachten. En dan loop je dan vaak achter de feiten aan: je bent net te laat voor een deadline, je lesboeken zijn uitverkocht of ze hebben al iemand aangenomen op jouw favoriete stageplek. Het ontwikkelen van proactief gedrag betekent overigens niet dat je alles alleen moet doen: om hulp vragen wanneer je dat nodig hebt hoort ook bij proactief gedrag!
Plannen is een van de belangrijkste vaardigheden die je moet trainen tijdens je studententijd. Met de vele verantwoordelijkheden is het nodig om overzicht te bewaren over alle taken die je moet uitvoeren en over de afspraken die je maakt. Een goede planning geeft overzicht, rust en zorgt ervoor dat je op schema blijft. Echter, het maken en bijhouden van een agenda of planning is voor veel studenten een nieuwe vaardigheid die ze zichzelf moeten aanleren, dat is niet altijd even makkelijk. Welke zaken zet je bijvoorbeeld in je agenda? Wat is een realistische tijdsinschatting voor je taken? Gebruik je een papieren agenda of een digitale? Vragen die voor elke student van belang zijn om zichzelf te stellen. Een ander, heel belangrijk voordeel van een goede planning is dat je ook tijd kunt inplannen voor jezelf. Om even op te laden, te sporten, leuke dingen te doen met vrienden. Of gewoon even helemaal niets…
Stel je hebt een realistische planning gemaakt. Dit betekent helaas niet automatisch dat je deze ook altijd kunt volgen. Hoewel de planning een stok achter de deur kan zijn, is het geen absolute remedie tegen bijvoorbeeld uitstelgedrag. Uiteindelijk blijft het de keuze van de student om zich aan de planning te houden, of om toch die nieuwe serie te kijken, dat feestje te vieren of om bij oma op bezoek te gaan die je al een tijd niet hebt gezien. Hoewel je het leven nooit helemaal kunt vastleggen in een agenda, is het belangrijk om de keuzes die je hebt tegen het licht te houden: wat is nu belangrijk en urgent? Oma bezoeken is zeker belangrijk, maar moet dat nu? De lievelingsartiest die vanavond een onverwachts concert geeft? Zijn er andere momenten in de week dat het leerwerk naar verplaatst kan worden? Het gaat om prioriteiten stellen en vooruit denken, en soms betekent dit ook ‘nee’ zeggen.
Naast het volgen van hoorcolleges zul je als student ook in kleinere werkgroepen of projectgroepen samenwerken met andere studenten. Vaak kennen de studenten elkaar nog niet, of nauwelijks, en kan het lastig zijn om vanaf het begin goed samen te werken aan een project, verslag of opdracht. Andere groepsgenoten pakken de opdracht misschien op een hele andere manier aan dan gewend. Omdat ze het anders hebben geleerd, een andere achtergrond hebben, of een andere persoonlijkheid hebben. Een belangrijk gegeven is dat iedereen anders is en zaken anders aanpakt, maar dat iets niet beter of slechter is. Het leuke is zelfs dat je veel kunt leren van de anderen, zij weten iets wat jij nog niet weet. In een goede samenwerking binnen de groep vervult iedereen een rol of taak die goed bij hem past, dan is de kans op een hoger cijfer een stuk hoger.
Voor een hele groep spreken over een lastig of belangrijk onderwerp, misschien zelfs in een andere taal. Presenteren is niet iets waar de meeste studenten naar uitkijken. Maar om ideeën overtuigend over te brengen is het wel een belangrijke vaardigheid om te ontwikkelen. Onderzoeken tonen namelijk aan dat overtuigingskracht niet alleen gaat om wat je zegt, maar juist ook om hoe je het zegt. Veel studenten kijken op tegen hun presentatie, daarom is een goede inhoudelijke voorbereiding erg belangrijk. Ook kunnen studenten hun presentatiehouding versterken door bijvoorbeeld in de spiegel te oefenen en te zien hoe ze overkomen. Of voor de echte durfal, een video opnemen van de presentatie. Dan zie je wat het effect is van dat wiebelbeen of van die pen in je hand.
Plannen, proactief gedrag prioriteiten stellen, presenteren en samenwerken, het zijn een aantal essentiële studievaardigheden die studiesucces bevorderen. Maar als je als startend student dit nog niet helemaal onder de knie hebt is er niet direct reden tot zorg, want studeren doe je immers om te leren!
