2 februari 2021

Seks na de bevalling: dit is er veranderd

Of je er alweer snel zin in hebt of er nog even niet aan moet denken: (de eerste keer) seks na de bevalling is vaak anders en soms weer even wennen. Wanneer beginnen mensen gemiddeld weer? Moet je ergens rekening mee houden? En wat als het pijn doet?

Vanaf wanneer ‘mag’ je weer seksen na de bevalling?

In het nagesprek met je verloskundige, gynaecoloog of arts is de kans groot dat ze benoemen dat het verstandig is om in ieder geval 6 weken te wachten. Daarnaast zijn er ook andere belangrijke richtlijnen.

Lichamelijk: het is belangrijk dat je geen bloed meer verliest, niet meer vloeit. Doe je dit nog wel, dan heb je een grotere kans op infecties. Gemiddeld vloei je niet meer na 3 weken maar dit is voor iedereen anders. Bedenk ook dat je vulva behoorlijk wat te verduren heeft gehad: een knip, scheur of erger. Je wonden moeten geheeld zijn en je hechtingen opgelost of verwijderd.

Mentaal: bedenk heel goed dat die 6 weken een gemiddelde is. En gemiddelden bestaan alleen omdat er uitschieters de ene en de andere kant op zijn. Ben jij er na 3 weken weer klaar voor? Of moet je er na 3 maanden nog echt niet aan denken? Dat is allebei normaal en dus niet raar. Luister vooral goed naar jezelf. Het moment dat jij en je partner er klaar voor zijn is voor jullie het juiste moment. Veel mannen en vrouwen vinden het toch een beetje spannend. Ook dat is normaal. Bedenk ook dat er heel veel meespeelt: gebroken nachten, vermoeidheid, hormonen en je borsten die ineens ook een andere functie hebben… Verwacht niet dat alles weer vanzelf gaat en bespreek jullie verwachtingen met elkaar.

Postpartum

De gevolgen van een traumatische bevalling: herken je de klachten?

Seks na je zwangerschap: net even anders

Als je er fysiek en mentaal klaar voor bent, dan kan het toch zijn dat je lijf anders reageert op seks. Daarom hieronder een rijtje met veel voorkomende ervaringen tijdens de seks na de bevalling:

• Jij en/of je partner voelt minder: je vagina is nog wat uitgerekt, dus dat is te verklaren.

• Door de hormonen, vooral als je nog borstvoeding geeft, word je minder snel en makkelijk vochtig.

• Je denkt steeds de baby te horen.

• Je bent zo moe dat je eigenlijk alleen maar wil slapen als je dan eenmaal in je bed ligt.

• Je lijf voelt nog een beetje onwennig, waardoor je je minder vrij voelt.

• Je orgasme voelt anders: door de bevalling is je baarmoeder nog gevoeliger. Dit kan ten goede uitpakken, maar ook iets minder goed. Het kan zelfs pijn doen, omdat je baarmoeder door het orgasme samentrekt. Net als bij een wee. Dit gaat gelukkig meestal vanzelf en snel over.

Pijn bij het vrijen na je bevalling

First things first: pijn tijdens de seks hoort niet. Of het nou veroorzaakt wordt door mentale kwesties of lichamelijke ongemakken: het hoort niet. Punt. Lichamelijk kan de pijn veroorzaakt worden door hechtingen, littekenweefsel of een gevoelige baarmoeder. Ook komen je hormonen hier om de hoek kijken, want die zorgen ervoor dat je minder snel opgewonden raakt. Als je er mentaal nog niet klaar voor bent of tijdens de seks afgeleid raakt, dan kun je onbewust je bekkenbodem aanspannen - waardoor seks moeilijker en pijnlijker wordt.

Door meer tijd te nemen, langer voorspel in te voeren of samen op onderzoek te gaan naar wat wel fijn voelt verdwijnt de pijn wellicht.

Er kan ook iets anders aan de hand zijn. Maak je je zorgen? Praat dan eens met je verloskundige, gynaecoloog of een bekkenbodemfysiotherapeut. Soms is de hechting te hoog of te strak gezet, waardoor je letterlijk te krap bent geworden. Heb je klachten na je bevalling? Ga terug en zorg ervoor dat je het kunt uitsluiten.

De wetenschap: er is niets mis met je

Dat gemiddelde van 6 weken kan als een zwaard van Damocles boven je hoofd hangen. Die 6 weken zijn namelijk zo voorbij en het kan heel goed dat jij nog niet echt heet wordt van de gedachte… Geen zorgen, zoals gezegd: het is een gemiddelde. En wetenschappelijk gezien is het heel logisch dat je er nog geen zin in hebt. De korte versie: hormonen. De lange versie lees je hieronder.

Geen zin in seks na je bevalling is een normale evolutionaire reactie. Deze reactie zorgt ervoor dat je overleeft om je voort te planten. En die reactie wordt veroorzaakt door een cocktail van razende hormonen.

Welke hormonen zijn er aan het werk?

• Oestrogeen: dit hormoonniveau is tijdens je bevalling heel hoog maar keldert daarna naar een dieptepunt vergelijkbaar met de menopauze. Dit lage oestrogeenlevel zorgt voor vaginale droogte - vooral als je borstvoeding geeft - en voor het gebrek aan zin in seks. Zo zorgt evolutie ervoor dat je je in alle ‘rust’ kunt focussen op het in leven houden van deze baby, voordat de volgende zich aandient.

• Oxytocine: het bindingshormoon dat je afgeeft als je knuffelt, seks hebt of (borst)voeding geeft. ‘Voor de bevalling maak je dit hormoon vooral aan, als je je partner aanraakt: hierdoor voel je je goed en het zorgt voor een band. Maar als de baby er eenmaal is dan maak je oxytocine aan door het knuffelen met en voeden van je kind’ aldus klinisch seksuoloog dr. Kat van Kirk. Je partner is dus even buiten beeld.

• Prolactine: prolactine is een anti-angsthormoon. Het komt vrij als je seks hebt, verzevenvoudigd tijdens je zwangerschap en blijft hoog als je borstvoeding geeft. Dit zorgt weer voor een laag oestrogeenlevel en het uitblijven van je menstruatie. Prolactine helpt je ontspannen tijdens het borstvoeding geven, maar onderdrukt je libido. Evolutionair gezien zorgt de stroom van hormonen er zo voor dat je gefocust blijft op de biologische investering die je in deze baby hebt gedaan, voordat je je richt op een ander.

Wanneer wordt het weer normaal?

Dat kunnen we je helaas niet op een briefje geven. Misschien blijft het altijd wel anders dan voor je bevalling. Bijvoorbeeld doordat de spontaniteit minder wordt door het nieuwe gezinslid, je het niet meer prettig vindt als je partner je borsten aanraakt, jullie moe zijn, etc. Heel normaal. Net als alles in het leven, is het logisch dat je seksleven door de jaren heen verandert. Het is vooral belangrijk om het er goed en regelmatig over te hebben met je partner. Zo blijven jullie in verbinding en kun je bespreken wat jullie wensen zijn of eventueel missen. Zo vinden jullie samen een manier waarop het weer een fijn moment is samen - zoals het hoort.

We kunnen je wel vertellen dat een onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Obstetrics and Gynecology, laat zien dat vrouwen binnen 4 weken na het stoppen met borstvoeding minder moe waren, zich beter voelden en hun libido terugvonden.

In het kort: je bent echt niet de enige die na de zwangerschap nog geen zin in seks heeft. En zoals praktisch alles rondom zwangerschap en kids: het is een fase, het is een fase, het is een fase. En het gaat voorbij.

Zo deden andere vrouwen het…

N.: Ik denk dat wij zo’n 2 weken na de bevalling voor het eerst seks hadden,  de hormonen gierden door mijn lijf waardoor ik een hoge libido had en me niet kon inhouden haha. Wat ik er wel bij moet vermelden is dat ik een spoedkeizersnee heb gehad en dus niet vaginaal ben bevallen. Ik was eigenlijk nog herstellende van de operatie, dus we deden het wel rustig aan.

S.: Ik maakte me best wel zorgen, omdat ik er na een half jaar echt nog niet aan moest denken. Onze kleine huilde veel, de gebroken nachten vielen ons zwaar en mijn bevalling was heftig geweest. Na wikken en wegen heb ik dit aan mijn man vertelt, want ik wilde wel dat hij wist dat het niet aan hem lag. Hij vond het heel fijn dat ik mijn zorgen deelde. We hebben het rustig aan gedaan en zijn begonnen met seks zonder penetratie. Ik weet het niet precies meer, maar denk dat dat uiteindelijk na een maand of 9 weer gebeurde.

M.: Na de 6 weken was weer mijn eerste keer. Ik dacht dat het zo hoorde en lichamelijk was er ook eigenlijk niet zoveel meer aan de hand. Maar mentaal was even een andere kwestie. Ik was er met mijn hoofd niet bij en kon er ook niet echt plezier aan beleven. Dit bleef nog wel even zo. Bij de tweede hebben we langer gewacht, toen duurde het denk ik een week of 10? Dat was zoveel fijner. Vind dat vrouwen zich niet hoeven ‘te houden’ aan die 6 weken, voor mij was dat iig te snel!

Belangrijke toevoeging…

Er kunnen ook andere dingen spelen bij je gebrek aan zin in seks. Het kan ook een teken zijn van een postnatale of postpartum depressie. Let goed op of je lage libido ook gepaard gaat met stemmingswisselingen, geen zin in eten, een overweldigende vermoeidheid en een gebrek aan interesse voor dingen die eerder wel belangrijk voor je zijn. Denk je dat je een postnatale of postpartum depressie hebt? Neem dan contact op met je huisarts. En doet seks pijn? Doe je verhaal dan bij een arts, verloskundige en/of bekkenbodemfysiotherapeut.