31 januari 2001 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Wie wil er nu dat kleine kinderen via de televisie geconfronteerd worden met geweld en seks? Niemand. En gelukkig is het ook verboden. Maar toch kan het gebeuren als je je kind 's ochtends vroeg naar een kinderprogramma van SBS6 laat kijken.
SBS6 zendt heel bewust 's ochtends rond zeven uur aankondigingen (zogenaamde promo's) uit, van programma's die bedoeld zijn voor pappa's en mamma's. Vaak gaat het om programma's die 's avonds worden uitgezonden. De programmadirectie van SBS6 wil nu eenmaal graag reclame maken voor hun programma's, ook voor de heftige science fiction-series of anderszins opwindende producties.
Dominica is boos op SBS6: "Mijn dochter kijkt graag 's morgens eventjes naar het programma 'Kinderen zijn de baas' tussen 7 en half 8. En wat doet SBS6? Die promoot oorlog en seks tussendoor! Ik erger me daar wezenloos aan. Gevolg: ze kijkt nu Z@ppelin op Ned. 3."
De alerte moeder belt SBS6 op. Ze krijgt iemand van de communicatie-afdeling die niet begrijpt waar Dominica zich druk over maakt. Maar als het zo belangrijk is voor haar, dan wil ze het wel even doorgeven aan de afdeling die er verantwoordelijk voor is. Toch fijn, maar weinig bevredigend.
Dominica schrijft vervolgens een e-mail naar SBS6. Nu krijgt ze netjes antwoord: het is niet de bedoeling geweest en excuses voor het ongemak. "Een menselijke fout", zegt een voorlichter. "We zenden 's morgens inderdaad aankondigen uit voor avondprogramma's. In principe alleen wanneer die programma's geschikt zijn voor alle leeftijden, maar het gaat wel eens mis." Waarom krijgen kinderen die promo's eigenlijk voorgeschoteld? "Tja waarom niet?" kaatst de voorlichter terug. "Tijdens die ochtend-uitzendingen hebben we ook de ouders als doelgroep. En als ouder heb je toch ook een eigen verantwoordelijkheid?"
Maar als ouders hun kinderen 's ochtends voor de televisie alleen laten, staan ze zelf onder de douche of schieten ze in hun werk-outfit. Ook aan het eind zit er ook wel eens een verlaten kind te kijken naar een programma dat speciaal voor kinderen gemaakt is (meer dan 75% zit zonder begeleiding voor een kinderprogramma). Ondertussen giet pappa of mamma de aardappels af, of worden de koppen van het avondblad gesneld. Dat moet toch kunnen?
"Natuurlijk moet dat kunnen", beaamt Wim Bekkers, directeur van de stichting NICAM (Nederlands instituut classificatie audio-visuele media, http://www.nicam.cc). Binnenkort zullen televisiezenders bij elk programma een leeftijdsaanduiding moeten geven, zoals 'alle leeftijden, meekijken gewenst, 12+ en 16+'. Daar heeft het NICAM een speciaal systeem met pictogrammen voor ontwikkeld. Bekkers: "Ouders nemen heus hun verantwoordelijkheid, want uit een onderzoek van NOS Kijk- en Luisteronderzoek in 1999 bleek dat meer dan 80% van de ouders behoefte heeft aan een dergelijke classificatie en dat ze er ook gebruik van zullen maken."
Tot nu toe is het onduidelijk waar ouders moeten klagen. Op het Forum van Ouders Online krijgt Dominica het advies om haar klacht over SBS6 te melden via KRO's 'ergernissen-telefoon'. Iemand anders suggereert het te proberen bij de Reclame Code Commissie (http://www.reclamecode.nl). "Ik zou eigenlijk niet weten of wij daar iets mee kunnen", zegt een medewerker van de Reclame Code Commissie desgevraagd. "We zouden eerst moeten onderzoeken of het wel om reclame gaat." En trailers (voorfilmpjes) in de bioscoop? "We kunnen wel een beperking opleggen aan het tijdstip van uitzending van een bepaalde reclame, maar over trailers in de bioscoop hebben we nog nooit een klacht gehad. Geen idee of we daar iets aan kunnen doen." En dan heb je ook nog het Commissariaat voor de media (die toeziet op de naleving van de Mediawet, http://www.cvdm.nl), de Ster en de omroep zelf.
Ouders krijgen het nu dus gemakkelijker: ze kunnen straks altijd terecht bij het NICAM, die daarvoor eind februari een speciale website zal openen (http://www.kijkwijzer.nl). Het NICAM zal klachten die ze zelf niet behandelen, doorgeven aan de instanties waar ze wel thuishoren.
Volgens Bekkers zullen straks ook de promo's van SBS6 een leeftijdsaanduiding moeten krijgen. Het wordt gemakkelijker om te constateren of iets op het verkeerde tijdstip is uitgezonden. De regels daarvoor zijn al vastgelegd in de Mediawet, maar zenders die vanuit het buitenland opereren, hoefden zich daar niet aan te houden. Bekkers: "De nieuwe classificatie is wel zelfregulering, maar ook commerciële zenders als SBS6 zullen er wel aan meedoen, want anders mogen ze alleen nog maar programma's uitzenden die geschikt zijn voor alle leeftijden."
De zelfregulering die 22 februari wettelijk van kracht wordt, gaat ook gelden voor bioscoopfilms, video's en computerspelletjes. Hopelijk zal dan ook een klein kind dat 's middags in de bioscoop zit in afwachting van zo'n echte kinderfilm, niet meer -- zoals nu nog regelmatig het geval is -- geconfronteerd worden met keihard geweld of voor zijn zieltje onbegrijpelijke erotiek.
